EIOPA: potrzebna jest minimalna harmonizacja ubezpieczeniowych systemów gwarancyjnych

Petra Hielkema wystąpiła podczas konferencji „Od niepewności do siły: nadzór nad gospodarką w okresie transformacji”, którą zorganizowała EIOPA. Przewodnicząca wykorzystała okazję, aby poruszyć niektóre problemy, przed którymi stoi Europa w zakresie ubezpieczeń.

Wzrost premii za ryzyko i stopy wolnej od ryzyka

Zauważyła, że militarna agresja Rosji na Ukrainę osłabiła optymizm, jaki panował na początku roku, gdy ustępowało zagrożenie koronawirusem.

Wojna wywołała zaś kryzys humanitarny, polityczny i gospodarczy, a zakłócenia łańcucha dostaw, gwałtowny wzrost cen energii i towarów w powiązaniu z kryzysem pandemicznym i napięciami geopolitycznymi, znacząco zmieniły sytuację.

Dla ubezpieczycieli niepewność koniunktury i zaostrzenie polityki pieniężnej powodują wzrost premii za ryzyko i stopy wolnej od ryzyka, co może przekładać się na pozycje kapitałowe – ostrzega przewodnicząca.

Jej zdaniem pozycje płynnościowe mogą być zagrożone przez potencjalne wezwania do uzupełnienia depozytów zabezpieczających portfele, zwiększając krótkoterminowe potrzeby w zakresie płynności.

Inflacja i produkty oferowane klientom

Nowe warunki wpłyną również na ubezpieczających, w zależności od rodzaju ich polis. Dla konsumentów inflacja oznacza koszt życia w kryzysie.

Nie każdy będzie mógł jednak dostrzec długofalowy wpływ na dokonywanie wyborów w celu radzenia sobie z wyzwaniami w krótkim terminie. Dla nadzoru ważne jest więc, aby informować zainteresowanych, jakiej ochrony potrzebują lub z jakiej polisy mogą zrezygnować.

Konsumenci mają mieć dostęp do właściwych informacji i porad, aby mogli podejmować bardziej świadome decyzje

Obowiązkiem pozostaje np. upewnienie się, że ludzie rozumieją, co inflacja może oznaczać dla ich kondycji finansowej, a produkty oferowane ubezpieczonym mają odpowiedni stosunek jakości do ceny.

Obowiązkiem EIOPA jest także upewnienie się, że konsumenci mają dostęp do właściwych informacji i porad, aby mogli podejmować bardziej świadome decyzje. 

Dokumenty informacyjne muszą być zorientowane na konsumenta oraz dostosowane do ery cyfrowej, co jednak oznacza, że np. porady powinny być udzielane przez kompetentną osobę, a nie przez chatbox lub stronę internetową.

W przypadku produktów emerytalnych kluczowa jest także dostępność przejrzystych rocznych zestawień świadczeń.

Sztuczna inteligencja i ubezpieczenia

Do transformacji cyfrowej należy podchodzić z otwartym umysłem – przekonuje Hielkema. Ważne jest przygotowanie ram regulacyjnych do dostosowania się do nowego ryzyka, ale również zachowanie elastyczności, aby zachować odporność operacyjną.

Dlatego urząd zabiega, aby nadzorowane przez niego sektory były dobrze reprezentowane w nowych przepisach międzysektorowych i horyzontalnych.

EIOPA z zadowoleniem przyjmuje np. promowanie etycznego i godnego zaufania korzystania ze sztucznej inteligencji SI, ale oczekuje dalszej refleksji w tym obszarze, aby mieć pewność, że uwzględniona zostanie specyfika sektora ubezpieczeniowego i emerytalnego.

Nie wszystkie przypadki użycia SI w ubezpieczeniach powinny znaleźć się na liście przypadków wysokiego ryzyka i nie wszystkie systemy SI stwarzają takie same możliwości lub zagrożenia. 

W przypadku ubezpieczeń wykorzystanie SI w wycenie i ubezpieczeniu będzie miało większy wpływ na konsumentów i firmy niż w operacjach back-office, ale to krajowe organy nadzoru wiedzą lepiej, jak działają ich sektory i są dobrze przygotowane do nadzorowania stosowania sztucznej inteligencji.

To EIOPA i krajowe organy powinny być odpowiedzialne za opracowywanie i wdrażanie regulacji i nadzoru nad wykorzystaniem SI, przy ścisłej współpracy z Radą ds. SI, aby np. zapobiec powstawaniu luk, czy nakładaniu się.

ESG i ubezpiecznia

Zdaniem przewodniczącej kolejną wielką transformacją jest zrównoważony rozwój.

Jego zasady włączane są w ramach różnych przepisów branżowych, jak Solvency II, IORP II, IDD oraz standardów technicznych dla SFDR, ale zrównoważony rozwój nie powinien ograniczać się tylko do czynników środowiskowych, takich jak zmiana klimatu.

Hielkema zwraca uwagę na czynniki społeczne i związane z zarządzaniem. Kwestie różnorodności, w tym płeć, pochodzenie etniczne i preferencje seksualne są też ważne w programie ubezpieczycieli.

EIOPA apelowała już do Komisji, Parlamentu i Rady o większe zróżnicowanie organów zarządzających ubezpieczycieli i funduszy emerytalnych, co jest ważne i ma pozytywny wpływ na sektor.

Dla Urzędu podstawą nadzoru jest dobra regulacja. Dotyczy to np. handlu detalicznego i ram ochrony inwestorów. Należy więc m.in. dokładnie rozpoznać, ile produktów inwestycyjnych jest opartych na ubezpieczeniach i jaką szczególną rolę odgrywają dystrybutorzy i pośrednicy.

Ważną sferą jest też transformacja cyfrowa, co oznacza dziś, że więcej usług świadczonych jest transgranicznie docierając do coraz większej liczby osób. W rzeczywistości składki transgraniczne stale rosły w ciągu ostatnich pięciu lat w porównaniu ze składkami krajowymi.

Bardzo potrzebna jest minimalna harmonizacja ubezpieczeniowych systemów gwarancyjnych

W większości przypadków usługi te są z korzyścią dla europejskiego konsumenta, ale oznacza to również, że konsumenci mogą kupować polisy, nie wiedząc, z którego kraju je kupują i kto ponosi ostateczną odpowiedzialność.

W duchu rynku wewnętrznego nie powinno stanowić to problemu, ale obserwuje się więcej przypadków, gdy ubezpieczający w jednym państwie członkowskim otrzymują mniejszą ochronę, a w przypadku niepowodzenia mniejsze odszkodowania niż ubezpieczający w innym państwie.

Ubezpieczyciele podlegają jednak regulacjom swojego macierzystego nadzorcy, a EIOPA i strażnicy w krajach UE, gdzie produkty są sprzedawane przez ubezpieczycieli z innych krajów, mają niewiele do powiedzenia. Taką praktykę należy zakończyć.

Petra Hielkema przekonuje więc, jak bardzo potrzebna jest minimalna harmonizacja ubezpieczeniowych systemów gwarancyjnych.

EIOPA, jako organ UE, upoważniony jest do ochrony stabilności finansowej i ochrony konsumentów, co stawia go w niełatwej sytuacji. Nie ma bowiem politycznej woli na jednego nadzorcę ubezpieczeniowego w Unii.

W jej interesie powinno być jednak opracowanie wniosku Komisji dotyczącego minimalnej zharmonizowanej dyrektywy w zakresie uporządkowanej likwidacji i restrukturyzacji (IRRD – Insurance Recovery and Resolution Directive), co ma znaczenie dla stabilności finansowej i ubezpieczających.