Gospodarka

Drogi gaz, rosnące nakłady na rolnictwo i marnowana żywność w UE

Witold Gadomski | Gazeta Wyborcza
Drogi gaz, rosnące nakłady na rolnictwo i marnowana żywność w UE
Fot. stock.adobe.com / BillionPhotos.com
Udostępnij Ikona facebook Ikona LinkedIn Ikona twitter
Gaz jest podstawowym surowcem w produkcji nawozów sztucznych i jest też stosowany przy pakowaniu i przetwarzaniu wielu produktów rolnych. To wszystko przyczyniło się do gwałtownego wzrostu cen kluczowych produktów rolnych i nakładów, jak pokazują nowe dane Eurostatu.

Rosyjska inwazja na Ukrainę znacząco zakłóciła światowe rynki rolne w 2022 roku. Do wybuchu wojny Rosja i Ukraina były głównymi eksporterami zbóż, pszenicy, kukurydzy, nasion oleistych (zwłaszcza słoneczników) i nawozów.

Co więcej, wojna skłoniła państwa europejskie do uniezależnienia się od dostaw z Rosji, która już jesienią 2021 roku manipulowała na rynku gazu, doprowadzając do kilkuset procentowego wzrostu cen paliwa. Wzrost cen energii elektrycznej i gazu, a w Polsce także węgla ma duży wpływ na inflację w rolnictwie.

Między drugim kwartałem 2021 r., a drugim kw. 2022 r. średnia cena produktów i usług zużywanych w rolnictwie (tj. nakładów niezwiązanych z inwestycjami) wzrosła o 36%. W tej grupie nastąpiły znaczne wzrosty cen nawozów i polepszaczy gleby (+116%) oraz energii i smarów (+61%).

W tym samym okresie średnia cena produktów rolnych jako całości również gwałtownie wzrosła – o 25%.  Szczególnie gwałtownie wzrosły ceny zbóż (+68%), nasion oleistych i owoców oleistych (+59%) oraz jaj (+45%).

Wyższe koszty, droższa żywność

W każdym państwie członkowskim średnie ceny nakładów na rolnictwo oraz produktów rolnych wzrosły między II kwartałem 2021 r. a II kwartałem 2022 r.

Największe tempo wzrostu średniej ceny produkcji rolnej w tym okresie zaobserwowano na Litwie (+65%), Estonii (+53%) i na Węgrzech (+43%). Najmniejsze tempo wzrostu zaobserwowano w Danii (+7%), Malcie i Portugalii (w obu przypadkach +12%).

Największe tempo wzrostu średniej ceny nakładów na rolnictwo, niezwiązanych z inwestycjami odnotowano na Litwie (+91%), Łotwie (+62%) i Chorwacji (+50%).

Eurostat podaje wskaźniki cen, odnoszące się do roku 2015, w którym ceny przyjmowane są za 100. W tym wypadku ceny produktów rolnych najbardziej wzrosły na Litwie – o 102%, w Rumunii o 97%, na Węgrzech o 95%. Najmniej wzrosły na Cyprze – o 8%, na Malcie – o 17%, w Grecji – o 21 % i w Danii – o 22%.  

W Polsce w drugim kwartale 2022 roku ceny produktów rolnych były o 84% wyższe niż średnio w 2015 roku.

Ceny nakładów w rolnictwie najbardziej wzrosły od 2015 roku na Litwie – o 84%, Węgrzech – 79%, Łotwie – 67% i w Polsce – 66%. Najmniej wzrosły na Malcie – o27%, Cyprze – o 33%, w Danii o 34% i w Czechach o 36%.

Będziemy marnowali mniej żywności?

Wzrost cen produktów rolnych i w efekcie żywności wpłynie na obniżenie spożycia, co może mieć także pewne pozytywne skutki.

Według Europejskiego Biura Ochrony Środowiska (EEB) Unia Europejska marnuje więcej żywności niż importuje. Według opublikowanego w piątek 30 września raportu EEB, w 2021 r. UE zaimportowała prawie 138 mln ton produktów rolnych kosztem 150 mld euro.

Jednocześnie zmarnowało się 153,5 mln ton żywności. Marnowana jest 1/5 produkcji żywności w UE. Ograniczenie tych strat do 2030 r. mogłoby zaoszczędzić około 4,7 mln hektarów gruntów rolnych.

Ceny w rolnictwie w Unii Europejskiej- nakłady

Rok 2015 = 100

 2015I kw 2020I kw 2021IV kw 2021I kw 2022II kw 2022
Unia Europejska100,00103,26106,85124,41134,97150,07
Belgia100,00106,92114,00129,85143,90162,52
Bułgaria100,00103,80104,30123,70136,40151,50
Czechy100,00102,80102,60115,60126,10136,30
Dania100,00104,02106,03117,57125,28133,52
Niemcy100,00103,90107,30119,40129,40150,90
Estonia100,00102,82103,59119,45129,31146,09
Irlandia100,00103,29104,88120,33136,45153,31
Grecja100,00101,77102,92115,05128,64137,00
Hiszpania100,00100,08104,05125,22137,29151,47
Francja100,00101,13104,23119,06128,64139,70
Chorwacja100,0096,85103,67128,37145,32160,33
Włochy100,00105,80110,70122,20133,60141,90
Cypr100,0094,6099,93111,59119,01133,36
Łotwa100,00104,42100,45124,04147,53167,23
Litwa100,0089,7190,39128,30159,78183,75
Luksemburg100,00101,13106,19122,28134,83148,05
Węgry100,00106,00113,70143,50160,40178,70
Malta100,00103,45106,95119,44125,11127,06
Holandia100,00101,00106,30139,60154,50163,70
Austria100,00102,60106,10117,10128,20139,20
Polska100,00107,52110,44132,60144,30166,44
Portugalia100,00101,35104,25131,13139,44148,30
Rumunia100,00109,71112,92128,80112,92148,97
Słowenia100,00102,46104,90126,17134,04148,84
Słowacja100,00101,0099,90116,60133,60150,10
Finlandia100,00100,61103,68125,50134,94149,58
Szwecja100,00107,77111,20128,67143,05160,99

Źródło: Eurostat

Ceny rolnicze w Unii Europejskiej – produkty

Rok 2015 = 100

 2015I kw 2020I kw 2021IV kw 2021I kw 2022II kw 2022
Unia Europejska100,00111,01110,39124,85131,66146,97
Belgia100,00121,61113,50121,77133,38160,69
Bułgaria100,00103,52118,91141,56147,46159,73
Czechy100,00104,90103,50115,00128,20152,70
Dania100,00113,95103,94107,76110,86121,85
Niemcy100,00115,80107,30119,40135,50153,00
Estonia100,00120,17115,90145,23154,17189,22
Irlandia100,00104,23107,72117,92126,65152,65
Grecja100,0098,3898,72116,82116,34120,92
Hiszpania100,00106,97104,54116,79120,91130,84
Francja100,00109,29112,56127,04133,91147,35
Chorwacja100,00108,58108,43128,24120,81128,83
Włochy100,00106,90109,70126,30135,00138,50
Cypr100,00109,7394,51105,22107,76108,29
Łotwa100,00130,43124,45153,06167,84188,27
Litwa100,00117,83121,26145,06171,27202,25
Luksemburg100,00111,53105,61113,37127,25147,43
Węgry100,00121,50129,04154,21170,25195,38
Malta100,00118,40105,79122,58128,28117,09
Holandia100,00111,50111,00114,80126,60132,90
Austria100,00112,50109,70118,50124,00137,20
Polska100,00125,27115,77133,93149,16183,99
Portugalia100,00109,48112,95116,47118,86131,06
Rumunia100,00120,39127,66145,19127,66196,64
Słowenia100,00115,36109,26126,11129,71139,57
Słowacja100,00101,03102,44123,58122,63144,58
Finlandia100,0099,94103,13114,79123,31137,92
Szwecja100,00117,15121,57131,89142,21160,13

Źródło: Eurostat

Źródło: aleBank.pl