Domy drewniane: Polacy na razie nie chcą mieszkać jak Szwedzi

Od dziesięcioleci w Polsce znane i stosowane przy wznoszeniu budynków jednorodzinnych są głównie technologie murowane. W Skandynawii czy Kanadzie klimat jest surowszy, jednak tam prym od wielu lat wiodą domy szkieletowe. W państwach skandynawskich 70 – 90% budownictwa to budownictwo drewniane. Natomiast w Polsce zastosowanie przez inwestorów indywidualnych we wznoszeniu budynków mieszkaniowych metody konstrukcji drewnianych wynosiło w 2015 r. i w 2016 r. zaledwie 0,3% (dane Stowarzyszenie Dom Drewniany wskazują natomiast, że odsetek ten jest znacznie wyższy i wynosi około 5,76%). Pomimo, że technologia ta staje się wygodną alternatywą dla tradycyjnych domów murowanych, na przestrzeni lat obrosła w wiele mitów i wzbudza sprzeczne opinie.

Zalety i wady konstrukcji szkieletowej

Dom wykorzystujący konstrukcję szkieletową jest skonstruowany z drewnianego lub czasami również ze stalowego szkieletu. Podstawowym materiałem konstrukcyjnym są deski, które powinny być odpowiednio wysuszone oraz czterokrotnie strugane, co ma szczególny wpływ na ich wytrzymałość. Konstrukcja domu szkieletowego polega na łączeniu poszczególnych elementów gwoździami lub złączkami metalowymi w tarcze ścian, a następnie mocowanie ich w pionie. W ścianach umieszczany jest m.in. materiał termoizolacyjny oraz folia paroszczelna, a wykończenie wewnętrzne następuje przy pomocy płyt gipsowo-kartonowych. Ze względu na dużo niższy ciężar całkowity, domy szkieletowe nie wymagają tworzenia rozbudowanych fundamentów, co zdecydowanie ułatwia przeprowadzanie robót. Budowa domu w technologii szkieletowej posiada zarówno zalety, jak i mankamenty.

Zalety

Fundamentalną zaletą domów wykonanych w technologii szkieletowej jest szybkość budowy. Technologia ta pozwala postawić dom nawet w ciągu 3 miesięcy o każdej porze roku. Krótszy termin realizacji budowy przekłada się też na mniejsze wydatki. Natomiast wybudowanie domu w technologii murowanej zajmuje przeważnie dwa lata. Ponadto, budowa domu szkieletowego nie wymaga mokrych prac (poza wylaniem fundamentów), w związku z czym czas wzniesienia budynku jest krótszy niż budynku murowanego. Jednak należy zwrócić szczególną uwagę na precyzję wykonania oraz użyte materiały. Ponadto, trwałość domów szkieletowych nie ustępuje czasowi eksploatacji domów murowanych.

Z uwagi na dominujący udział drewna w konstrukcji budynku, dom szkieletowy jest najbardziej przyjazną człowiekowi konstrukcją budynku mieszkalnego. Konstrukcja szkieletowa zapewnia optymalny mikroklimat w pomieszczeniach. Materiały do budowy domu szkieletowego są tańsze niż ich odpowiedniki w technologii murowanej.

Zarówno wygląd zewnętrzny domu, jak i wnętrze i jego wykończenie zależne jest od zlecającego projekt. Domy szkieletowe mogą wyglądać jak nowoczesny murowany dom lub jak wiejska chata. Zaletą budynków szkieletowych jest również łatwość i elastyczność ich rozbudowy, która pozwala dostosowywać je do aktualnych potrzeb.

Ściany budynku szkieletowego składają się w 80% z ocieplenia, w związku z tym domy o takiej konstrukcji charakteryzują się świetnymi parametrami termoizolacyjnymi. Ponadto, wełna mineralna nie tylko jest doskonałym termo-izolatorem, ale doskonale sprawdzi się w celu wyciszenia domu.

Wady

Głównym problemem wydaje się być nieznajomość opisywanej technologii, która postrzegana jest jako nieprzystosowana do warunków atmosferycznych panujących w naszym kraju. Ponadto, w Polsce zakorzeniła się tradycja stawiania domów murowanych, które uważane są za solidniejsze, budowane na lata. Natomiast domy szkieletowe wzniesione w prawidłowy sposób mogą służyć właścicielom tak samo długo jak te wybudowane w technologii mokrej.

Dobra jakość wykonania domu szkieletowego wymagać będzie znalezienia wykonawcy posiadającego nie tylko dobrą znajomość tej technologii, ale również doświadczenia. Kluczowe przy budowie domu szkieletowego jest ścisłe podążanie za projektem. Niechlujstwo wykonawców lub odstępstwa od zaleceń projektowych mogą spowodować przykre konsekwencje (zagnieżdżenie szkodników, nieszczelność czy zawilgocenie ścian). Na usługi dobrej firmy budowlanej trzeba czasami czekać kilka miesięcy.

Domy szkieletowe szybko się nagrzewają, ale podczas przerw w ogrzewaniu ich wnętrze szybko się wychładza. W związku z tym warto zwrócić uwagę na materiały, z jakich wykonane zostaną poszczególne elementy domu. Konstrukcja oraz materiały nieodpowiednio dobrane do klimatu, w jakim stać będzie budynek, mogą znacząco obniżyć termoizolację budynku oraz skrócić jego trwałość.

Trzy główne technologie

Na budownictwo szkieletowe składają się trzy główne technologie stawiania domów: kanadyjska, skandynawska i niemiecka. Wszystkie wymienione technologie opierają się na szkieletowej konstrukcji drewnianej. Różni je zaś sposób wykonania konstrukcji szkieletu, układ warstw ściany zewnętrznej, jak również odmienne parametry użytkowe.

System kanadyjski, znany jako system lekki, charakteryzuje się konstrukcją ścian, stropu i dachu wykonaną z elementów tworzących szkielet o grubości 38 mm. Ściany zewnętrzne zaś tworzone są z litego drewna mającego 14 cm szerokości i są wypełnione materiałem izolacyjnym, zazwyczaj wełną szklaną. Nad otworami okiennymi i drzwiowymi stosuje się nadproża, które zwiększają ilość słupków w ścianach, co w poważnym stopniu obniża izolacyjność cieplną ścian zewnętrznych. Elewację, na podkładzie z tynku i styropianu lub sidingu winylowego, stanowi okładzina drewniana lub ceglana.

System skandynawski charakteryzują słupy nośne o grubości ok. 45 mm, które składają się na złożone konstrukcyjnie ściany o grubości przynajmniej 23 cm. Ściany zaś wypełnione są materiałami izolacyjnymi, takimi jak wełna mineralna lub izolatory na bazie celulozy. Konstrukcję usztywnia się za pomocą płyt gipsowo-kartonowych, mocowanych od strony pomieszczeń. W systemie skandynawskim brak nadproży nad otworami drzwiowymi i okiennymi. Ich funkcję przejmuje deska mocowana pod oczepem na całym obwodzie budynku. Elewacja wykonana jest najczęściej z drewna.

System niemiecki zwany jest też technologią ciężkiego prefabrykatu drewnianego. Kanadyjskie i skandynawskie domy wznoszone w technice szkieletowej to stosunkowo lekkie budynki. Domy budowane w systemie niemieckim są znacznie cięższymi konstrukcjami. Podstawowe elementy konstrukcyjne wykonane w tym systemie mają grubość 60 mm, a ściany z litego drewna mającego 16 cm szerokości wypełnione są materiałem izolacyjnym oraz usztywniane drewnopochodną płytą o zwiększonej odporności na wilgoć. Elewację stanowi głównie tynk na styropianie, rzadziej okładzina drewniana.

Drewniane Mieszkanie Plus

Obecnie na polskim rynku dominuje wykorzystywanie do wznoszenia domu technologii murowanej. Jednak w związku z planami Ministerstwa Środowiska, które już w 2019 roku planuje wybudować 5 tys. domów drewnianych w ramach programu „Mieszkanie Plus”, w najbliższych latach domy szkieletowe mogą zyskać na popularności. Wśród zalet domów szkieletowych wymienić należy szybkość realizacji, relatywnie niższe koszty budowy jak również energooszczędność. Przeszkodami ograniczającymi rozpowszechnienie technologii domów szkieletowych w Polsce są m.in. tradycja i przyzwyczajenie budowania domów murowanych, brak standardów budowy domów szkieletowych oraz – co najistotniejsze – niewielka liczba wykonawców znających i wykonujących w prawidłowy sposób tę technologię.

Marta Polkowska
Specjalista ds. Eksploatacji i Rozwoju Systemu AMRON
Administrator Danych Systemu SARFIN
Centrum AMRON
e-mail: marta.polkowska@amron.pl
www.amron.pl