Dochody budżetu państwa niższe niż zakłada plan

Osiem miesięcy to 67% całego roku. Tymczasem po ośmiu miesiącach zrealizowano 62,2% rocznego planu dochodów wobec 70,2% w roku ubiegłym.

Przypomnijmy, że w czerwcu tegoroczny budżet został znowelizowany. Planowane dochody obniżono z 604,5 mld zł do 601,4 mld zł.

Nowelizacja urealniła prognozę makroekonomiczną. Prognozowany wzrost PKB został obniżony z 1,7% do 0,9%, a za to prognozę średniorocznej inflacji rząd podniósł z 9,8% do 12%.

Mniej środków z Unii Europejskiej

Dochody podatkowe wyniosły po ośmiu miesiącach 61,2% rocznego planu (w roku ubiegłym 69,5%), przy czym dochody z VAT 59% (w roku 2022 63,7%), z akcyzy 65,2% (w roku 2022 65,9%), z podatku dochodowego od osób prawnych 69,6% (w roku 2022 92,2%), z podatku dochodowego od osób fizycznych 55,9 % (w roku 2022 73,4%). Dochody niepodatkowe wyniosły 72,6% rocznego planu (w roku 2022 80,7%).

Pozyskano jedynie 31,3% planowanych na cały rok środków z Unii Europejskiej (w roku 2022 42,9%).

Warto zauważyć, że w projekcie budżetu na rok 2024 rząd zaplanował pozyskanie 14,7 mld zł  funduszy strukturalnych z unijnego budżetu na lata 2021-2027 i prawie 36 mld zł z KPO. Aby pieniądze te napłynęły do Polski konieczne jest porozumienie się z Unią w sprawie praworządności w Polsce.

Mniejsze dochody, ale i mniejsze, jak na razie, wydatki

Najbardziej niepokojące są niższe od planowanych dochody z podatku od towarów i usług, czyli VAT. Według znowelizowanej ustawy budżetowej miały w całym roku wynieść 272,9 mld zł wobec 237,4 mld zł planowanych i 230,4 mld zł zrealizowanych w roku ubiegłym.

Planowane dochody z VAT to ponad 45% planowanych dochodów ogółem i ponad 50% planowanych dochodów podatkowych. Jeżeli w ściągalność VAT będzie taka jak w ciągu pierwszych ośmiu miesięcy dochody z tego podatku wyniosą niewiele ponad 240 mld zł i będą mniejsze od planowanych o ok. 30 mld zł.  

Potwierdzają się opinie tych ekonomistów, że wzrost ściągalności VAT w latach 2016-2019 był zasługą przede wszystkim szybszego wzrostu PKB, nie zaś uszczelnienia systemu. Uszczelnienie też miało miejsce, ale tylko częściowo tłumaczy wzrost dochodów z tego podatku.

Po ośmiu miesiącach bieżącego roku deficyt wyniósł 16,6 mld zł, czyli 18,1% rocznego planu. Niski obecnie deficyt wynika z wykonania w ciągu ośmiu miesięcy zaledwie 56,3% planowanych na cały rok wydatków. Duża ich część realizowana jest co roku w grudniu i wówczas deficyt rośnie. Zapewne tak też stanie się w roku bieżącym.