Dlaczego dostęp do sieci SWIFT ma wpływ na kondycję gospodarki?
Znaczenie sieci SWIFT, umożliwiającej globalny obieg pieniądza, jest w ostatnim czasie przedmiotem ożywionej dyskusji publicznej, zwłaszcza w kontekście istnienia możliwości odcięcia dostępu do jej funkcjonalności. Sieć SWIFT to międzynarodowa platforma wymiany danych pomiędzy różnymi instytucjami finansowymi, do których zalicza się banki, giełdy papierów wartościowych, izby rozliczeniowe. Z rozwiązań SWIFT korzysta obecnie przeszło 10 tys. podmiotów z ponad 200 krajów.
Dlaczego decyzja o pozbawieniu dostępu do sieci SWIFT może być dotkliwą sankcją gospodarczą? Zdaniem większości ekspertów, taki krok uderza w fundamenty gospodarki, wykluczając sprawną wymianę płatności transgranicznych w relacjach z odciętym krajem. Brak dostępu do sieci SWIFT powoduje znaczne utrudnienia a nawet zamrożenie wymiany handlowej, co z kolei oznacza ogromne straty dla eksporterów i importerów. Przy niezbyt stabilnej gospodarce może to grozić bankructwem danego kraju.
SWIFT umożliwia globalny obieg pieniądza
Powszechnie używany termin SWIFT jest skrótem od „Society Worldwide Interbank Financial Telecommunication”. To międzynarodowe stowarzyszenie, które jest właścicielem globalnej platformy transmisji danych finansowych. Służy ona do realizacji transgranicznych operacji finansowych w dowolnej walucie, poprzez wymianę komunikatów pomiędzy instytucjami.
Organizacja SWIFT została utworzona w 1973 r. przez 239 banków z 15 krajów, w celu standaryzacji komunikacji i stworzenia uniwersalnego języka dla wiadomości finansowych. W 1977 r. został wysłany pierwszy komunikat. Początkowo SWIFT obsługiwał tylko banki, wykorzystujące tę sieć dla realizacji płatności transgranicznych. W ciągu następnych lat, oprócz banków, do grona podmiotów korzystających z rozwiązań SWIFT dołączyły także inne instytucje finansowe: brokerzy i dealerzy, giełdy papierów wartościowych, instytucje depozytowo-rozliczeniowe, instytucje handlu zagranicznego oraz infrastrukturalne, tj. izby rozliczeniowe, a od 2001 r. również korporacje. Obecnie organizacja posiada ponad 10 tys. klientów w ponad 200 krajach, którzy każdego dnia generują łącznie ponad 22 miliony komunikatów, co według danych SWIFT z grudnia 2014 r., daje ponad 5,5 mld komunikatów rocznie. W opinii ekspertów konsekwencje odcięcia dostępu do tak istotnego, globalnego systemu zapewniającego sprawną wymianę komunikatów płatniczych, praktycznie w przypadku każdego kraju mogą być paraliżujące dla gospodarki.
KIR certyfikowanym SWIFT Service Bureau
Także w Polsce zdecydowana większość uczestników rynku finansowego korzysta z tego systemu. KIR, jako jedyna instytucja w naszym kraju pełni funkcję SWIFT Service Bureau, oferując usługi dostępu do sieci SWIFT na zasadach komercyjnych. Jak podkreśla Grażyna Cheetham z Linii biznesowej rozliczenia w KIR, status SWIFT Service Bureau oznacza, że KIR funkcjonuje jako podmiot certyfikowany, ale niezależny od organizacji SWIFT. – Usługi przez nas świadczone obejmują pośrednictwo w elektronicznym przesyłaniu komunikatów do sieci SWIFT, realizowane przy wykorzystaniu własnej infrastruktury teleinformatycznej, a także wsparcie techniczne dla użytkowników SWIFT w Polsce w zakresie infrastruktury dostępowej – mówi G. Cheetham.
SWIFT w komunikacji pomiędzy bankami
Kluczowymi uczestnikami SWIFT są banki, dla których jest on platformą komunikacyjną służącą do realizacji międzynarodowych transakcji finansowych. Na potrzeby banków określono 10 kategorii komunikatów, które obsługują takie obszary biznesowe jak: płatności i czeki, transfery między instytucjami finansowymi, rynek Forex, inkasa, akredytywy i gwarancje, rynek papierów wartościowych, metali szlachetnych, czeków podróżniczych, zarządzanie środkami pieniężnymi oraz wyciągi bankowe.
W ostatnim czasie platforma SWIFT jest adaptowana również przez paneuropejskie i krajowe systemy rozliczeniowe. Dotyczy to przede wszystkim systemów wysokokwotowych RTGS i – w mniejszym stopniu – także niskokwotowych LVP. Od czerwca 2013 roku sieć SWIFT jest również wykorzystywana do komunikacji z nowym polskim systemem, służącym do przeprowadzania międzybankowych rozliczeń wysokokwotowych w złotych SORBNET2, prowadzonym przez Narodowy Bank Polski. W oparciu o rozwiązania SWIFT działa paneuropejski system płatności wysokokwotowych realizowanych w euro – TARGET2. SWIFT pełni także rolę platformy dostępowej dla systemów płatności niskokwotowych w euro STEP2 (STEP2) i rozliczeń wielowalutowych CLS.
SWIFT dla firm… i dla Kowalskiego.
Najmłodszą grupą użytkowników SWIFT są przedsiębiorstwa, które mogą już korzystać z tej sieci do bezpośredniej komunikacji z bankami. Warto też pamiętać, że SWIFT jest wykorzystywany pośrednio także przez indywidualnych klientów banków. – Jeśli chcemy wykonać przelew w euro na rachunek prowadzony w innym banku, w kraju członkowskim Unii Europejskiej, Islandii, Lichtensteinie, Norwegii lub Szwajcarii, powinniśmy skorzystać z przelewu walutowego SEPA, który jest rozliczany w obsługiwanym przez KIR systemie Euro Elixir. W innym przypadku, przelew walutowy jest realizowany z wykorzystaniem komunikatu SWIFT, co od strony systemu transakcyjnego banku wygląda zazwyczaj identycznie, ale wiąże się z wyższymi kosztami dla klienta banku – wyjaśnia Grażyna Cheetham z KIR.
Dokonując przelewu w walucie innej niż euro, możemy złożyć odpowiednią dyspozycję bezpośrednio w oddziale banku, gdzie doradca wykona w naszym imieniu całą operację. Zdecydowana większość instytucji finansowych działających na polskim rynku, umożliwia jednak dokonanie przelewu za granicę również w systemie bankowości elektronicznej. – Do realizacji takiej operacji nie musimy posiadać specjalnego konta w walucie obcej, wystarczy nasze podstawowe konto osobiste prowadzone w złotówkach – mówi G. Cheetham.
Zlecenie przelewu z wykorzystaniem komunikatu SWIFT jest bardzo proste. Wystarczy wpisać w formularzu przelewu tzw. kod BIC banku, do którego nasze pieniądze mają trafić oraz numer rachunku odbiorcy. Właściwy kod BIC możemy w szybki sposób odszukać na stronie internetowej www.swift.com. W kodzie BIC ‘zaszyte’ są informacje wskazujące na kraj, miasto, bank a niekiedy również konkretny oddział, do którego mają trafić przekazywane środki. Sam system SWIFT nie przechowuje ani pieniędzy, ani informacji finansowych. Nie zarządza też rachunkami bankowymi w imieniu klientów. – To przede wszystkim platforma służąca do wymiany informacji finansowych w ustandaryzowany, bezpieczny i niezawodny sposób – podkreśla Grażyna Cheetham. – Korzystanie ze SWIFT jest korzystne zarówno dla wszystkich należących do systemu podmiotów, jak i klientów banków. Natomiast funkcjonowanie całego kraju poza systemem jest w dzisiejszym, zglobalizowanym świecie praktycznie niemożliwe – podsumowuje G. Cheetham.
Źródło: KIR
