Czy twoje miasto jest inteligentne?

Definicji „Smart City” jest wiele – jedne zwracają uwagę głównie na rolę nowoczesnych technologii IT w procesie zarządzania i funkcjonowania miasta, inne wskazują na działania i inicjatywy, które mają na celu promowanie oraz realizację koncepcji zrównoważonego rozwoju miasta.

Najbardziej komplementarne i całościowe wyjaśnienie podkreśla rolę synergii, połączenia technologii i działań wpływających na poprawę jakości kluczowych aspektów funkcjonowania miasta: gospodarki przestrzennej, transportu, ekologii, zasobów naturalnych oraz świadomości i życia mieszkańców.

Smart City to miasto dobrze radzące sobie w kluczowych obszarach jego rozwoju, opierające się na „inteligentnym” połączeniu technologii i działań.

Filary inteligentnego miasta

W opracowanym przez specjalistów z Uniwersytetu Technicznego w Wiedniu modelu inteligentnego miasta (European Smart City Model[1]) wskazuje się na 6 kluczowych obszarów rozwoju miasta:

1. Inteligentna mobilność (Smart Mobility) – są to wszystkie działania oraz rozwiązania usprawniające, poprawiające jakość i efektywność poruszania się po mieście, czyli wspierające transport lokalny (np. rozwój systemu transportowego czy infrastruktury ICT), ale również komunikacji międzymiastowej, jak i międzykrajowej.
2. Inteligentne, zrównoważone zarządzanie zasobami środowiska (Smart Environment) – czyli inicjatywy oraz technologie wpływające m.in. na poprawę jakości powietrza, zwiększenie wykorzystania odnawialnych źródeł energii czy usprawnienie zarządzania odpadami.
3. Kapitał ludzki (Smart People) – projekty wspierające rozwój społeczeństwa m.in. poprzez poprawę jakości i dostępności edukacji (np. uniwersytety III wieku, eliminacja e-wykluczonych), podnoszenie kwalifikacji oraz świadomości i zaangażowania obywateli.
4. Inteligentne życie (Smart Living)  czyli poprawa jakości i stylu życia mieszkańców poprzez programy i narzędzia wspierające m.in. bezpieczeństwo, ochronę zdrowia, dostępność do obiektów kulturalnych, wypoczynkowych, zasobów mieszkaniowych oraz infrastruktury edukacyjnej.
5. Inteligentne zarządzanie (Smart Governance) – to działania, które wspierają efektywność oraz transparentność działania administracji publicznej, zwiększają dostępność usług publicznych (np. budżet partycypacyjny, systemy zarządzania miasta, e-usługi).
6. Inteligentna gospodarka (Smart Economy) – to programy wspierające innowacyjne modele biznesowe, przedsiębiorczość, łączenie rynków lokalnych z globalnymi oraz poprawiające jakość rynku pracy (np. wsparcie sektora kreatywnego, wydatki na badania i rozwój).

[1] http://www.smart-cities.eu/index.php?cid=2&ver=4

Poznań z najwyższą jakością życia w Polsce

Na rysunku 1 przedstawiono wskaźnik poziomu realizacji koncepcji Smart City. Przy wykorzystaniu wykresu radarowego zaprezentowano wskaźniki dla trzech wybranych miast w Polsce oraz średnie wartości wskaźników dla wszystkich miast europejskich objętych badaniem (Average of all cities). Tylko Poznań dla wskaźnika dotyczącego jakości życia przekroczył średnią europejską, pozostałe wskaźniki dla badanych miast znajdują się poniżej średniej.

Warszawa 165 inteligentnym miastem na świecie

W 2018 roku IESE Business School opublikował ranking 165 inteligentnych miast – IESE Cities in Motion Index (CIMI)[1] Jak wskazują autorzy opracowania CIMI, ma ono na celu pomóc społeczeństwu i samorządom zrozumieć działanie dziewięciu podstawowych wymiarów miasta, którymi są: kapitał ludzki, spójność społeczna, gospodarka, zarządzanie, środowisko, mobilność i transport, planowanie przestrzenne, zasięg międzynarodowy oraz technologia. Wszystkie wskaźniki są ściśle powiązane ze strategią, która prowadzi do utworzenia globalnego miasta, promocji ducha przedsiębiorczości i innowacyjności.

Najwyższą pozycję w raporcie uzyskał Nowy Jork, z europejskich miast najlepiej zaprezentował się Londyn, który stanął na drugim miejscu podium. Na liście 165 miast znalazła się również Warszawa, która zajęła wysokie 64 miejsce.

[1] https://www.iese.edu/faculty-research/cities-in-motion/

Dodatkowo w raporcie opublikowany został wykres, który pozwala ocenić trend wzrostu potencjału miast. Wykres przedstawia aktualną pozycję każdego z miast w indeksie CIMI (oś x) oraz trend (oś y). Jako miarę do obliczenia trendu wykorzystano zmianę pozycji w rankingach CIMI w latach 2015-2017.

Miasta, które zanotowały poprawę, znajdują się w górnej części wykresu, środek oznacza, że miasto nie doświadczyło większych zmian, a pozycja na dole oznacza spadek w rankingu.

Warszawa znalazła się w drugiej ćwiartce wykresu, co oznacza, że należy do tej grupy miast, które znajdują się na wysokiej pozycji w rankingu, ale prezentują zróżnicowany poziom oceny poszczególnych aspektów – w jedynych są wyjątkowo mocne, a w innych stosunkowo słabe.

Co jest inteligentne w Warszawie?

Przykłady inteligentnych projektów wprowadzonych w Warszawie:

1. Inteligentna mobilność:
   • Veturilo – system rowerów miejskich,
   • Aplikacje mobilne ułatwiające kupno biletu na komunikację miejską, opłatę za parking, zaplanowanie trasy, sprawdzenie rozkładu komunikacji,
   • Car-sharing.
2. Inteligentna gospodarka:
   • Inkubatory przedsiębiorczości.
3. Inteligentne zarządzanie zasobami środowiska:
   • Inteligentna sieć ciepłownicza – modernizacja istniejącej sieci ciepłowniczej,
   • Milion drzew – udostępnienie aplikacji, która umożliwiającej wskazywanie miejsc, w których powinny zostać posadzone drzewa,
   • Step by step – projekt mający na celu zmianę postępowania mieszkańców w zakresie zużycia energii,
   • Warszawski Indeks Powietrza (w realizacji).
4. Wsparcie kapitału ludzkiego:
   • Uniwersytety otwarte oraz uniwersytety trzeciego wieku,
   • Ochotnicy Warszawscy – portal promujący wolontariat,
   • Centrum Nauki Kopernik.
5. Poprawa jakości życia mieszkańców:
   • Dzielnica Wisła – inicjatywa zachęcająca do spędzania czasu na powietrzu oraz kampania edukacyjna związana z pozostawianiem po sobie porządku nad Wisłą,
   • Miejskie Centrum Kontaktu Warszawa 19115,
   • Wirtualny Warszawski Obszar Funkcjonalny (w realizacji) – opracowanie i wdrożenie aplikacji mobilnych dla mieszkańców Warszawy oraz 25 gmin należących do Wirtualnego Obszaru Funkcjonalnego.
6. Inteligentne zarządzanie miastem:
   • Warszawski budżet partycypacyjny,
   • Otwarte dane po warszawsku.

Brak w rankingu innych polskich miast nie oznacza jednak, że jedynie w Warszawie prowadzone są działania oraz inicjatywy, które zmierzają w kierunku zrównoważonego, inteligentnego rozwoju. Przyczyną takiego stanu może być brak kompleksowych, długoterminowych strategii rozwoju, obejmujących różne aspekty funkcjonowania miast.

Tymczasem w Polsce nie brakuje przykładów wdrażania pojedynczych projektów, rozwiązań oraz inicjatywach, które obejmują jedynie wybrane wymiary życia miejskiego. Proces zdobywania inteligencji przez miasto jest procesem ciągłym i nigdy nie ma końca. Nawet najbardziej inteligentne miasto zawsze będzie można ulepszyć dzięki nowym możliwościom technologicznym.

Klaudia Jastrzębska
Analityk Rynku Nieruchomości
Centrum AMRON

e-mail: klaudia.jastrzebska@amron.pl

www.amron.pl