Czy lokaty bankowe Polaków będą ujemnie oprocentowane?

Decyzje niektórych polskich banków, wprowadzające ujemne oprocentowanie dla klientów korporacyjnych stanowią prostą konsekwencję trzech wiosennych decyzji Rady Polityki Pieniężnej.

Tę przesłankę uwzględnił niedawno Bank Pekao, wprowadzając faktyczne ujemne oprocentowanie na poziomie -0,8% dla posiadaczy rachunków korporacyjnych, którzy przechowują na tych kontach wkłady o wartości przekraczającej 1 mln złotych.

Wskutek obniżenia stóp procentowych do poziomu bliskiego zeru, banki nie tylko nie są w stanie wypłacać swym klientom efektywnego wynagrodzenia za zdeponowane środki, ale w niektórych przypadkach nieopłacalna staje się również „opcja zerowa”.

Dzieje się tak również z uwagi na pokaźne obciążenia fiskalne i parafiskalne polskich banków, które nie mają sobie równych w państwach Unii Europejskiej, jak też i w innych, rozwiniętych krajach.

Wszystkie te czynniki stawiają instytucje finansowe przed niełatwym wyborem pomiędzy ograniczeniem możliwości finansowania gospodarki w czasie, kiedy pieniądz jest naprawdę potrzebny do jej odbudowy, a nałożeniem dodatkowych opłat na deponentów.

Ujemne oprocentowanie lokat klientów detalicznych to absolutna ostateczność

W tym kontekście zasadne jest pytanie, czy ujemne oprocentowanie może objąć także inne grupy klientów banków, w szczególności konsumentów oraz osoby prowadzące niewielkie firmy. 

Prezes Związku Banków Polskich, Krzysztof Pietraszkiewicz odpowiadając na pytania dziennikarzy podczas grudniowej konferencji prasowej ZBP podkreślił, że takiego rozwiązania starają się unikać banki na całym świecie, jednak trudno w ostateczny sposób deklarować, co wydarzy się na przestrzeni nadchodzących lat, zwłaszcza jeśli weźmiemy pod uwagę niepewne perspektywy dla gospodarki.

– W finansowym świecie od kilku lat nie brakuje niestandardowych rozwiązań, które po pewnym czasie stają się standardowymi. Dlatego wolałbym się w dniu dzisiejszym nie zarzekać, ale na pewno nie będziemy w tej kwestii liderami – dodał prezes ZBP.

Prawo pozwala na ujemne oprocentowanie depozytów

Do sprawy odniósł się też wiceprezes ZBP, dr Tadeusz Białek, wskazując, że z prawnego punktu widzenia nie istnieją żadne przeszkody, by wprowadzić ujemne oprocentowanie lokat i kont oszczędnościowych, także tych należących do osób fizycznych.

– Dysponujemy zaawansowanymi, porównawczymi ekspertyzami prawnymi jeśli chodzi o inne państwa członkowskie UE, które wskazują, iż zarówno na poziomie przepisów krajowych jak i unijnych nie ma przeciwwskazań odnośnie do ujemnego oprocentowania.

-Jest ono powszechnie stosowane na przykład w Niemczech, również dla klientów indywidualnych – zauważył dr Białek, wskazując, że około czterystu instytucji funkcjonujących u naszych zachodnich sąsiadów posiada ujemne oprocentowanie w swych tabelach opłat i prowizji.

–  Oczywiście inną kwestią jest samo podjęcie takiej decyzji przez bank, o czym już wspomniał prezes Pietraszkiewicz, natomiast warto wyraźnie podkreślić, że prawo nie przewiduje w tym zakresie ograniczeń – dodał wiceprezes ZBP.