Czesi na razie niechętni euro

Resort finansów i bank centralny, zgodnie ze zaktualizowaną strategią przystąpienia do strefy euro zaleciły, aby na razie rząd nie ustalał docelowej daty przystąpienia do strefy euro.

Rekomendują też, aby rząd jeszcze nie dążył do przystąpienia do mechanizmu kursowego.

Nie ma wyznaczonej daty wejścia do strefy euro

Dokument przypomina, że Czesi zobowiązali się w chwili przystąpienia do UE do podjęcia działań zmierzających do jak najszybszego przystąpienia do strefy euro. Wyznaczenie daty przystąpienia należy jednak do kompetencji i zależy od gotowości państw członkowskich.

Dokument wymienienia korzyści z przystąpienia do strefy euro, np. obniżenie kosztów transakcyjnych i eliminacja ryzyka kursowego, ale przypomina też, że przyjęcie euro pociąga za sobą rezygnację z niezależnej polityki pieniężnej i elastycznego kursu korony jako skutecznych stabilizujących instrumentów makroekonomicznych.

Dlatego proponuje się oceniać gotowość gospodarki do wejścia do strefy euro z punktu widzenia jej zdolności do absorbowania asymetrycznych wstrząsów za pomocą innych mechanizmów i dostosowania odpowiednio do nich po utracie niezależnej polityki pieniężnej, w szczególności poprzez politykę fiskalną i rynek pracy.  

Czechy spełniają prawie wszystkie kryteria uprawniające do przyjęcia euro

Przypomina się też, że trwają prace nad pogłębieniem integracji gospodarczej UE, w tym koordynacji gospodarczej i fiskalnej oraz dokończeniem unii bankowej i unii rynków kapitałowych.

Republika Czeska od dawna spełnia kryterium konwergencji stóp procentowych

Budowa tych konstrukcji pozostaje wciąż niedokończona. Ze względu na ich duże znaczenie, powinno się oceniać ich funkcjonowanie, co należy uwzględnić w przyszłych decyzjach dotyczących terminu przystąpienia do unii walutowej.

W br. Republika Czeska nie spełnia kryterium stabilności cen ze względu na utrzymującą się krajową presję inflacyjną. Według prognozy inflacji kryterium powinno zostać spełnione w 2021 r.

Czechy spełniają za to kryterium sytuacji fiskalnej zarówno w zakresie salda budżetowego, jak i zadłużenia do 2019 r. W najbliższych latach, w tym zakresie, wszystko będzie zależało od tempa i siły ożywienia czeskiej gospodarki po kryzysie pandemicznym oraz odpowiednio skalibrowanej strategii konsolidacji.

Republika Czeska od dawna spełnia też kryterium konwergencji stóp procentowych. Kraj formalnie nie spełnia kryterium udziału w mechanizmie kursowym, gdyż nie przystąpił do mechanizmu.

Co jeszcze przeszkadza Czechom w przyjęciu euro?

Charakterystykę gospodarki czeskiej w zakresie jej przygotowania do przyjęcia euro dokument dzieli na trzy grupy.

Pierwsza to wskaźniki ekonomiczne, które przemawiają za przyjęciem euro. Obejmują one, m.in., od dawna wysoki stopień otwartości czeskiej gospodarki oraz ścisłe powiązania handlowe i własnościowe ze strefą euro.

Pozytywnie można też ocenić stabilny krajowy sektor bankowy, który wszedł w recesyjną fazę cyklu finansowego wywołanego wybuchem pandemii koronawirusa w dobrej kondycji, przy solidnej pozycji kapitałowej i płynnościowej.

Druga grupa to wskaźniki o neutralnym przesłaniu, które obejmują ogólne podobieństwo transmisji polityki pieniężnej. Republika Czeska różni się od średniej strefy euro pod względem niektórych wskaźników finansowych (pośrednictwo finansowe, zadłużenie sektora prywatnego, struktura aktywów i pasywów przedsiębiorstw niefinansowych i gospodarstw domowych), ale nie można tego uznać za wadę lub istotną barierę przyjęcia euro.

Podkreśla się przy tym, że konfiguracja systemu podatkowego i świadczeń może zmniejszyć motywację grup o niskich dochodach, w szczególności do aktywnego poszukiwania pracy.

Trzecia grupa to wskaźniki sugerujące ryzyko gospodarcze związane z potencjalnym przyjęciem euro. Należą tu np. niezakończony proces realnej konwergencji gospodarczej Czech do strefy euro oraz utrzymujące się mniejsze podobieństwo strukturalne.

Trudno jest ocenić, czy gotowość gospodarcza Czech do przyjęcia euro poprawiła się, czy pogorszyła

Ze względu na pandemię istnieje konieczność ustabilizowania gospodarki za pomocą narzędzi polityki fiskalnej, co znalazło odzwierciedlenie w pogorszeniu deficytu strukturalnego.

Problemem pozostaje stabilność czeskich finansów publicznych ze względu na starzenie się społeczeństwa.

Przyjęcie wspólnej waluty pociąga za sobą także zobowiązania, które należy wziąć pod uwagę przy podejmowaniu decyzji o terminie przystąpienia do strefy euro. Całkowite koszty finansowe, które będą związane z przyjęciem euro w przyszłości, mogą się zmieniać.

Obecnie szacowane zobowiązania finansowe gospodarki, które nie były znane w momencie wstąpienia Czech do UE, obejmują głównie subskrypcję kapitału Europejskiego Mechanizmu Stabilności oraz transfer wkładów banków zarejestrowanych w Czechach do wspólnego funduszu.

W kontekście trwającej pandemii i związanego z nią spowolnienia gospodarczego trudno jest ocenić, czy gotowość gospodarcza Czech do przyjęcia euro poprawiła się, czy pogorszyła.

Głęboki spadek PKB w strefie euro odpowiada zsynchronizowanemu kurczeniu się gospodarki światowej. Ponadto w wielu krajach strefy euro utrzymują się nierozwiązane problemy z zadłużeniem i z problemami strukturalnymi.