Credit Agricole: Polski Ład obniży presję płacową

Propozycje przedstawione przez PiS mają charakter ogólnikowy i obecnie trudno ocenić, jaki będzie ostatecznie kształt ustaw wprowadzających Polski Ład w życie. W naszej analizie zajmujemy się tylko zmianami dotyczącymi osób zatrudnionych na umowie o pracę. Kierując się dostępnymi informacjami, należy zwrócić uwagę na cztery kluczowe zmiany dotyczące system podatkowego – podniesienie kwoty wolnej od podatku do 30 tys. zł, zwiększenie pierwszego progu podatkowego do 120 tys. zł, brak możliwości odliczenia stawki zdrowotnej od podatku oraz wprowadzenie ulgi podatkowej dla klasy średniej. Pierwsze trzy zmiany mają jasno zdefiniowany mechanizm działania, z kolei ostatni postulat został opisany w Polskim Ładzie lakonicznie. Zgodnie z dokumentem: „dzięki uldze reforma będzie neutralna dla podatników zatrudnionych na umowę o pracę z dochodem od 6 do 10 tys. zł miesięcznie”. Według nieoficjalnych informacji opublikowanych przez Dziennik Gazeta Prawna ulga od dochodu będzie obliczana w oparciu o konkretny algorytm. Dla osób zarabiających pomiędzy 5700 zł i 8550 zł miesięcznie będzie ona obliczana według wzoru 0,3932 razy roczny przychód minus 26 900 zł. Z kolei dla osób zarabiających pomiędzy 8550 zł i 11 100 zł miesięcznie ulga będzie obliczana jako -0,4322 pomnożone przez roczny przychód plus 57 791 zł. Rozważane są jednak równolegle inne sposoby wyliczania ulgi dla klasy średniej.

Czytaj także: Polski Ład w krótkim terminie pozytywnie wpłynie na gospodarkę, ale nie rozwiąże problemów strukturalnych >>>

Uwzględniając wspomniane wyżej postulowane zmiany w systemie podatkowym obliczyliśmy – w zależności od różnego poziomu miesięcznego wynagrodzenia brutto – różnicę pomiędzy miesięczną pensją netto po wprowadzeniu Polskiego Ładu a stawką obowiązującą przy obecnych regulacjach (por. wykres). W naszych obliczeniach posługiwaliśmy się rocznymi wartościami (wynagrodzeń, składek i podatków) podzielonymi przez 12 miesięcy, co pozwala na poprawne uchwycenie m.in. momentu przekroczenia progu podatkowego oraz wpływu tzw. 30-krotności na przeciętne miesięczne wynagrodzenie netto.

Prezentujemy dwa sposoby obliczenia różnicy w pensji netto – uwzględniając ulgę dla klasy średniej i bez jej uwzględnienia. Po uwzględnieniu ulgi, różnica pomiędzy wynagrodzeniem netto w obecnym systemie i po wprowadzeniu Polskiego Ładu dla osób zarabiających pomiędzy 5700 zł i 11 000 zł brutto miesięcznie jest zaniedbywalna. W przypadku nieuwzględnienia ulgi, po wprowadzeniu Polskiego Ładu tacy podatnicy otrzymaliby niższą pensję netto niż obecnie. Wprowadzenie Polskiego Ładu będzie korzystne dla osób zarabiających do 5700 zł brutto miesięcznie. Nowe zasady będą również korzystne dla osób zarabiających pomiędzy 11 100 i 12 700 zł brutto miesięcznie. Trudno jednak znaleźć uzasadnienie dla takiej zmiany, więc możliwe jest, że w finalnym projekcie ustawy zostaną wprowadzone korekty niwelującą taką korzyść dla osób z relatywnie wysokim wynagrodzeniem. Po wprowadzeniu nowych zasad, podatnicy otrzymujący wynagrodzenie powyżej 12700 zł miesięcznie będą stratni biorąc pod uwagę pensję „na rękę”. Niekorzystna różnica (w ujęciu bezwzględnym) będzie narastała wraz ze zwiększaniem się wynagrodzenia brutto.

Jak zmieni się przeciętne wynagrodzenie netto w całej gospodarce?

Kluczową kwestią jest odpowiedź na pytanie, jak zmieni się przeciętne wynagrodzenie netto w całej gospodarce. W tym celu posłużyliśmy się danymi Ministerstwa Finansów dotyczącymi rozkładu wynagrodzeń brutto w 2017 r. Następnie zindeksowaliśmy wszystkie poziomy wynagrodzeń dla poszczególnych grup dochodowych przedstawionych w raporcie o wzrost przeciętnego wynagrodzenia w gospodarce narodowej w latach 2017-2020 (tj. podnosząc je o 21%) aby odzwierciedlić zmiany w poziomie dochodów, które zrealizowały się w ostatnich latach. Oznacza to, że w naszej analizie zakładamy, ze względna struktura wynagrodzeń nie zmieniła się w latach 2017-2020. W rzeczywistości wynagrodzenie w niższych decylach rosło zapewne szybciej niż w wyższych.

Na tej podstawie szacujemy, że przy niezmienionych wynagrodzeniach brutto, wprowadzenie Polskiego Ładu przyczyni się do zwiększenia przeciętnego wynagrodzenia netto w gospodarce narodowej o ok. 1,0% w scenariuszu uwzględnienia ulgi dla klasy średniej i 0,4%, gdyby ulga ta nie została ostatecznie uchwalona.

Efekt ten jest odzwierciedleniem struktury płac Polaków. Udział wynagrodzeń osób mniej zarabiających (korzystających na wprowadzeniu Polskiego Ładu) w łącznych wynagrodzeniach społeczeństwa jest większy niż udział płac zamożniejszych podatników, który po zmianach otrzymają niższe wynagrodzenie netto.

Niższa presja na wzrost wynagrodzeń brutto

Uważamy, że w scenariuszu, w którym pracujący otrzymają wyższe wynagrodzenie netto będziemy obserwować niższą presję na wzrost wynagrodzeń brutto. Taka ocena jest zgodna z badaniami NBP. Według symulacji przeprowadzonych przez NBP wzrost efektywnej stawki podatku dochodowego o 1 pkt. proc. oddziałuje w kierunku podniesienia dynamiki nominalnych wynagrodzeń brutto o 0,1 pkt. proc. średniorocznie w ciągu pierwszego roku od wprowadzenia takiej regulacji. Z kolei podniesienie składek płaconych przez pracowników o 1 pkt. proc. oddziałuje w kierunku podniesienia dynamiki wynagrodzeń brutto o ok. 0,2 pkt. proc. w ciągu pierwszego roku od wprowadzenia regulacji. Po wprowadzeniu Polskiego Ładu będziemy obserwować odwrotną sytuację, tj. zmniejszenie obciążeń podatkowych, jednak zakładamy, że skala wpływu proponowanej reformy na wynagrodzenia brutto będzie podobna jak w symulacji NBP.

Czytaj także: Luka w Polskim Ładzie, nie wiadomo co ze składką zdrowotną przy ryczałcie i karcie podatkowej >>>

Po wprowadzeniu Polskiego Ładu nie zaobserwujemy oczywiście spadku wynagrodzeń brutto. Trudno bowiem wyobrazić sobie sytuację, w której pracodawcy zdecydują się na obniżkę pensji pracownikom w reakcji na uchwalone regulacje. Wprowadzone zmiany w systemie podatkowym będą jednak oddziaływać w kierunku zmniejszenia presji pracowników na wzrost wynagrodzeń oraz spadku skłonności pracodawców do podwyżek wynagrodzenia brutto. Biorąc pod uwagę procentową zmianę przeciętnego wynagrodzenia netto w gospodarce oraz symulacje NBP dotyczące wpływu zmian obciążeń podatkowych na dynamikę wynagrodzeń brutto, szacujemy, że zaprezentowane w Nowym Ładzie zmiany w systemie podatkowym będą oddziaływały w kierunku wolniejszego wzrostu wynagrodzeń w 2022 r. o 0,1-0,2 pkt. proc. w scenariuszu uchwalenia ulgi dla klasy średniej oraz o 0,04-0,08 pkt. proc. w scenariuszu nieuwzględnienia ulgi dla klasy średniej. Liczby te należy interpretować jako różnicę pomiędzy hipotetycznym rocznym tempem wzrostu nominalnych wynagrodzeń brutto w gospodarce narodowej w 2022 r. w scenariuszu bez wprowadzenia Polskiego Ładu oraz analogiczną ścieżką po wprowadzeniu wspomnianych wyżej zmian w systemie podatkowym.

Lekki spadek presji płacowej i mniejsza skłonność pracodawców do podwyżek wynagrodzeń stanowi wsparcie dla naszego scenariusza zakładającego zmniejszenie rocznego nominalnego tempa wzrostu wynagrodzeń w gospodarce narodowej z 6,6% r/r w 2021 r. do 5,8% w 2022 r.