Co Polacy wiedzą o pieniądzach?

Zdaniem dr Sekścińskiej, Polacy mają tendencję do przeceniania swojej wiedzy finansowej, zwłaszcza w podstawowych kwestiach, takich jak zarządzanie budżetem domowym i oszczędzanie. W bardziej zaawansowanych tematach, jak inwestowanie czy instrumenty emerytalne, również oceniamy się wyżej, niż wynika to z rzeczywistych testów.
– Przykładowo, 70% badanych uważa, że ma podstawową wiedzę o inwestowaniu, ale w rzeczywistości tylko 50% ma faktyczne pojęcie o tym temacie. Dużym problemem jest błędna wiedza – w pytaniach dotyczących inwestowania czy kredytów 15-28% osób udzielało fałszywych odpowiedzi, mimo że mogło wybrać opcję „nie wiem” – podkreśla dr Sekścińska.

Jak wynika z badań, większość rodziców stara się przekazywać dzieciom wiedzę o finansach, choć nie zawsze robi to skutecznie. Pozytywem jest fakt, że dzieci dostają kieszonkowe i uczą się zarządzania budżetem. Problemem natomiast jest jednak zbyt pobłażliwe podejście do wydawania pieniędzy na dzieci oraz negatywne emocje związane z pieniędzmi, które często przenosimy na młodsze pokolenie.

Dr Sekścińska zauważa również, że kobiety częściej czują się kompetentne w zarządzaniu budżetem domowym, ale rzadziej niż mężczyźni w inwestowaniu czy kredytach. Przenosi się to także na edukację dzieci.
– Stereotypowe role społeczne kobiet i mężczyzn niestety wciąż są obecne w głowach Polaków. Co jednak ciekawe, to kobiety a nie mężczyźni częściej myślą o sobie stereotypowo. Wciąż czują się bardziej kompetentne od mężczyzn w kwestiach bieżącej obsługi budżetu domowego niż w kwestiach związanych z oszczędzaniem, inwestowaniem, ubezpieczeniami, kredytami, podatkami etc. Co jednak martwi najbardziej, obserwowane są różnice w edukacji ekonomicznej dziewczynek i chłopców. Mimo iż równie często edukujemy dzieci obu płci, to dziewczynki nieco częściej uczymy świadomej konsumpcji i oszczędzania, a chłopców – inwestowania czy przedsiębiorczości – mówi dr Sekścińska.

Jej zdaniem, kluczowe wyzwania dla edukacji ekonomicznej to zwiększenie świadomości finansowej, poprawa podejścia do oszczędzania i inwestowania oraz lepsze zarządzanie finansami w rodzinach i związkach. Istotnym problemem jest fałszywa wiedza – trudniej jest bowiem zmienić błędne przekonania niż uczyć od podstaw.

Poruszane w wywiadzie wnioski pochodzą z badań zrealizowanych w 2024 i 2025 r. na zlecenie takich instytucji jak m.in.: BIK, EFPA, PAB WIB, IGTE, GPW.

Cały wywiad przeczytasz w dodatku specjalnym do Miesięcznika Finansowego BANK nr 3/2025 pt. „Rok Edukacji Ekonomicznej 2024”.