BIK: kredyty gotówkowe na fali wzrostowej w listopadzie
W listopadzie 2022 r., w porównaniu do listopada 2021 r., w ujęciu liczbowym banki i SKOK-i udzieliły więcej kredytów ratalnych o (+24,7%), kredytów gotówkowych (+6,6%) oraz kart kredytowych (+4,9%).
Listopadowe dane o liczbie i wartości udzielonych kredytów gotówkowych r/r trzeba ocenić pozytywnie. Inaczej sytuacja przedstawia się w ocenie jedenastu miesięcy br.
– W okresie styczeń – listopad br., w porównaniu z analogicznym okresem zeszłego roku, kredyty gotówkowe odnotowały ujemne dynamiki zarówno liczbowo (-0,4%), jak i wartościowo (-2,5%). W ujęciu liczbowym można powiedzieć, że akcja kredytowa jest na poziomie zeszłego roku, ale w wartościowym spadki są dużo wyższe. Trzeba bowiem pamiętać, że dynamiki wartości pokazujemy w ujęciu nominalnym, a nie w realnym. W ocenie jedenastu miesięcy na rynku kredytów gotówkowych należy wziąć pod uwagę niesprzyjające otoczenie – pogorszenie nastrojów w wyniku konfliktu w Ukrainie, niewidzianej od ponad dwóch dekad wysokiej inflacji i serii podwyżek stóp procentowych, które wróciły do poziomu sprzed 20 lat. Liczba udzielonych kredytów gotówkowych jest praktycznie na zeszłorocznym poziomie. Natomiast w ujęciu wartościowym banki udzieliły kredytów gotówkowych na niższą wartość, pomimo wysokiej inflacji, co oznacza duże spadki w ujęciu realnym. Choć w listopadzie mamy niewielkie wzrosty, to jednak myślę, że jest to w pewnej mierze efekt nadchodzących świąt. Tegoroczne święta będą bardzo drogie, część gospodarstw domowych sfinansuje droższe zakupy kredytem gotówkowym, aspekt kulturowy staropolskie „Zastaw się, a postaw się” może w tym przypadku zwyciężyć nad racjonalnym ograniczeniem wydatków świątecznych przy wysokiej inflacji – puentuje prof. Rogowski.
– Analizując rynek kredytów gotówkowych z uwzględnieniem przedziałów kwotowych udzielanego finansowania wyłania się ciekawe zjawisko. Dodatnie dynamiki sprzedaży w ujęciu liczbowym i wartościowym widzimy tylko w dwóch skrajnych przedziałach kwotowych: do 5 tys. zł (+10,5% L) i (+6,5% W) oraz pow. 50 tys. zł (+1,1% L) i (+2,7% W). W pozostałych przedziałach kwotowych dynamiki są ujemne. Nie rośnie więc cały rynek kredytów gotówkowych, lecz tylko jego część. Rynek kredytów gotówkowych rośnie jedynie w skrajnych przedziałach, w pozostałych przedziałach są spadki. W przeciwieństwie do zeszłego roku, gdy najwyższa dodatnia dynamika wzrostów dotyczyła kredytów wysokokwotowych pow. 50 tys. zł, to obecnie najwyższa dodatnia dynamika występuje w kredytach niskokwotowych do 5 tys. zł. Kredyty do 5 tys. zł odpowiadają za 4,2% łącznej wartości sprzedaży i za 35% liczby udzielonych w okresie styczeń – listopad 2022 r. kredytów gotówkowych. Natomiast kredyty powyżej 50 tys. mają 46,2% udział w wartości i 11% w liczbie udzielonych kredytów gotówkowych – wyjaśnia prof. Waldemar Rogowski, główny analityk Grupy BIK.
Kredyty ratalne rosną w ujęciu liczbowym, w ujęciu wartościowym kontynuacja spadków
Kredyty ratalne w listopadzie 2022 r. charakteryzują wysokie dodatnie dynamiki r/r w ujęciu liczbowym (+24,7%), ale ujemne dynamiki w ujęciu wartościowym – na poziomie (-4,4%). udzielonych kredytów ratalnych W okresie styczeń – listopad tego roku wzrosła zarówno liczba, jak i wartość w porównaniu do analogicznego okresu zeszłego roku – odpowiednio o (+28,5%) oraz (+0,1%).
– Kredyty ratalne są jedynym produktem kredytowym, który w okresie jedenastu miesięcy br. odnotował dodatnie dynamiki w porównaniu do takiego samego okresu zeszłego roku. Obawiam się jednak, że cały rok na plusie zakończy się jedynie w ujęciu liczbowym. Najwyższe dynamiki sprzedaży w ujęciu wartościowym dotyczą kredytów ratalnych do 1 tys. zł (+64,9%). W ujęciu liczbowym również najwyższe dodatnie dynamiki dotyczą kredytów ratalnych z przedziału do 1 tys. zł – aż (+99,6%). W dużej części jest to efekt nabywania portfela pożyczek BNPL przez jeden z banków. A segment pożyczek BNPL w tym roku bardzo dynamicznie rośnie. Należy również zauważyć, że nadal mamy możliwość skorzystania z oferty zakupu na raty przy zerowej stawce RRSO, głównie artykułów RTV AGD, co przy tak wysokiej inflacji czyni zakupy na raty jeszcze bardziej atrakcyjnymi dla nabywców i to jest drugi z czynników powodujących wzrosty w kredytach ratalnych do 10 tys. zł. Co ciekawe, ujemną dynamikę odnotowały jedynie kredyty ratalne wysoko kwotowe z przedziału powyżej 10 tys. zł (-15,3% L oraz -16,3% W), co może wynikać ze zmniejszenia możliwości zakupowych droższych towarów, w tym samochodów. Po 10 miesiącach, zarejestrowanych zostało o 9% mniej samochodów niż w analogicznym okresie roku 2021. Można więc pokusić się już o stwierdzenie, że podobnie jak w pierwszym roku pandemii, tak i w tym roku to segment kredytów ratalnych będzie jedynym segmentem produktowym ze wzrostami, ale tylko liczby udzielonych kredytów. W ujęciu wartościowym, kredyty ratalne podobnie jak pozostałe typy kredytów zakończą rok 2022 raczej poniżej roku 2021 – stwierdza główny analityk Grupy BIK.
Dla kredytów gotówkowych średnia wartość zaciągniętego w listopadzie 2022 r. kredytu to 20 037 zł – to spadek o 4,5% w stosunku do listopada 2021 r.
Natomiast średnia wartość kredytu ratalnego udzielonego w listopadzie 2022 r. to 2 968 zł i jest ona niższa niż w listopadzie rok temu aż o 23,3%.
Mierzony i analizowany przez BIK w miesięcznym cyklu poziom ryzyka kredytowego portfela kredytów konsumpcyjnych (gotówkowych i ratalnych) w oparciu o odpowiednie Indeksy Jakości, pełni funkcję systemu wczesnego ostrzegania. Jakość portfela kredytów ratalnych już od kilku lat utrzymuje się na bardzo niskim, bezpiecznym poziomie szkodowości, co każdorazowo potwierdzają właśnie miesięczne odczyty Indeksu. Bieżący – listopadowy odczyt Indeksu Jakości portfela kredytów ratalnych był na poziomie 1,57%. Kilkukrotnie wyższą szkodowością (najwyższą wśród wszystkich grup produktowych) charakteryzują się natomiast kredyty gotówkowe. Listopadowy odczyt Indeksu Jakości dla kredytów gotówkowych wyniósł 4,84%.
Wartość Indeksu Jakości kredytów gotówkowych pogorszyła się
– W porównaniu do listopada 2021 r. wartość Indeksu Jakości kredytów gotówkowych pogorszyła się (wzrosła) o 1,13 pkt proc. Co prawda w ujęciu miesięcznym nastąpiła niewielka poprawa wartości Indeksu, niepokojącym jest fakt, pogarszania się wartości Indeksu w ujęciu kwartału, pół roku czy dziewięciu miesięcy. Na pozytywną ocenę zasługuje nadal bardzo niski, bezpieczny odczyt Indeksu dla kredytów ratalnych. Co prawda, w okresie 12-miesięcznym wartość Indeksu pogorszyła się (wrosła) o 0,46 p.p. to i tak nadal znajduje się na bezpiecznym poziomie, co wynika z faktu zaciągania kredytów ratalnych przez klientów o wysokiej wiarygodności kredytowej i pozytywnej historii kredytowej.
– Pomimo, że oba Indeksy pogorszają się w ujęciu 12 -miesięcznym, to poziom wzrostów nie jest na razie na tyle wysoki, aby budzić istotne obawy co do jakości portfela kredytów gotówkowych i ratalnych. Jednak z uwagi na wzrost ryzyka wynikającego z uwarunkowań globalnych czy sytuacji makroekonomicznej w Polsce, w kolejnych kwartałach należy liczyć się z pogorszeniem jakości, a to wymaga jeszcze baczniejszej obserwacji tego zjawiska. Szczególnie należy analizować dynamikę wzrostu wartości Indeksów, co świadczyłoby o szybkim pogarszaniu się jakości tych kredytów – wyjaśnia prof. Rogowski.
Karty kredytowe – kontynuacja spadków
W listopadzie 2022 r. banki wydały 46,8 tys. kart kredytowych na łączną kwotę przyznanych limitów 366 mln zł.
– W listopadzie 2022 r. mamy dodatnią dynamikę w ujęciu liczbowym (+4,9%) oraz wartościowym (+7,3%) w porównaniu do listopada 2021 r. W okresie 11 miesięcy w ujęciu liczbowym odnotowujemy ujemne dynamiki (-22,3%) w porównaniu z analogicznym okresem zeszłego roku, i to we wszystkich przedziałach kwotowych. Ujemne dynamiki dotyczą również ujęcia wartościowego (-11,1%). Należy pamiętać, że limity kartowe są po kredytach gotówkowych drugim najbardziej ryzykownym produktem kredytowym. Wartość Indeksu Jakości w listopadzie wyniosła 3,97%. W ujęciu rocznym wartość Indeksu pogorszyła się – wzrosła o (+0,94) i jest to oprócz kredytów gotówkowych najwyższy wzrost ze wszystkich Indeksów produktowych – mówi prof. Rogowski z BIK.
