Bazylea II: Nowe wyzwania dla audytu wewnętrznego w bankach

Agnieszka Krakowiak, Krzysztof Jarosz
Dział Zarządzania Ryzykiem Finansowym, Ernst & Young

Ze względu na szczególną rolę w organizacji, audyt wewnętrzny powinien być ostatecznym gwarantem poprawności i kompleksowości implementacji rozwiązań bazylejskich, zwłaszcza w przypadku banków stosujących bądź zamierzających stosować zaawansowane metody pomiaru kapitału regulacyjnego. Cel ten powinien być osiągnięty przede wszystkim poprzez badanie warstwy procesowej, a bezpośrednio postawione pytanie brzmieć: „Czy istniejące w banku procesy oraz stopień integracji rozwiązań bazylejskich z wewnętrznym systemem zarządzania ryzykiem, ładem korporacyjnym oraz działalnością biznesową zapewniają rzetelny pomiar ryzyka?”. Zrealizowanie tak postawionego celu nie jest jednak możliwe bez dogłębnego zrozumienia filozofii Bazylei II przez samą jednostkę audytu wewnętrznego, a także bez możliwości aktywnego jej uczestnictwa w aspektach ilościowych (chociażby dla oceny jakości funkcjonujących w banku procesów weryfikacji jakości danych i modeli).

Mówiąc o integracji rozwiązań bazylejskich z wszystkimi aspektami działalności banku, należy zaznaczyć, że integracja ta powinna być również udziałem samej komórki audytu. Jakkolwiek prawdą jest, że wdrożenie Nowej Umowy Kapitałowej oznacza dla niej zwiększenie zakresu prac (nie tylko w początkowym okresie), w ramach docelowego rozwiązania należałoby w pełni zintegrować badania prowadzone obecnie często pod szyldem Bazylea II z „regularnym” planem audytu, który z założenia – podobnie jak Bazylea II – obejmuje wszystkie aspekty funkcjonowania banku.

Audyt wewnętrzny a zaawansowane metody pomiaru ryzyka

Szczególne obowiązki audytu wewnętrznego wiążą się ze stosowaniem przez bank zaawansowanych metod pomiaru ryzyka: kredytowego – IRB (ang. Internal Ratings Based – Approach, operacyjnego – AMA (ang. Advanced Measurment Approach), rynkowego – VaR (ang. Value at Risk). Ich stosowanie na cele regulacyjne (jako podstawa wyliczania współczynnika wypłacalności) wymaga spełnienia wielu wymogów odnoszących się nie tylko do samych modeli czy systemów informatycznych, ale również do całego systemu zarządzania ryzykiem oraz mechanizmów kontrolnych. Należy jednocześnie zaznaczyć, że wymogi te powinny spełniać także banki aspirujące do stosowania metod zaawansowanych w ramach tak zwanego testu doświadczenia (ang. experience test), gdyż jakość wewnętrznych procesów związanych z zarządzaniem ryzykiem oraz sprawność mechanizmów kontrolnych jest istotnym elementem nadzorczej weryfikacji wniosku o stosowanie zaawansowanej metody pomiaru ryzyka na cele adekwatności kapitałowej.

W ramach wspomnianych wyżej wymogów odnośnie mechanizmów kontrolnych audyt wewnętrzny zobligowany jest do okresowego przeglądu wszystkich aspektó...