Bankowy rollercoaster w Warszawie

Jan Fraczyk

2016 r. banki na giełdzie zakończyły na lekkim plusie 2,9% (WIG-Banki). WIG20 w tym czasie wzrósł o 4,8%. Można zatem powiedzieć, że były one obciążeniem dla większych wzrostów giełdy przy dobrej koniunkturze na światowych parkietach.

W styczniu notowania banków spadły średnio o 6,9%. Był to efekt zmian prowadzanych przez wyłonioną po wyborach w poprzednim roku nową władzę. Propozycje podatku od instytucji finansowych, tzw. podatku bankowego, przybrały ostateczny kształt, a Sejm nową daninę przegłosował w 29 grudnia 2015 r.

Stawka od aktywów została ostatecznie pomniejszona jako podstawa opodatkowania o fundusze własne oraz aktywa w postaci skarbowych papierów wartościowych, ale podatek ustalono w kwocie wyższej, bo 0,44% rocznie. Wprowadzono go od lutego, a w marcu 2016 r. w budżecie państwa zaksięgowano pierwsze pieniądze (364 mln zł), w większości pochodzące z sektora bankowego.

Pierwotnie rząd zaplanował wpływy 5,5 mld zł, czyli prawie 460 mln zł miesięcznie, więc inwestorzy musieli to uwzględnić w wycenach akcji. Kwoty okazały się ostatecznie znacząco niższe, a w kolejnych miesiącach od maja do października nie przekraczały 350 mln zł.

Frankowicze. Z dużej chmury mały deszcz

Sprawa podatku rozegrała się jeszcze w grudniu 2015 r. Natomiast w styczniu 2016 r. najwięcej atrakcji rynkowi dostarczyli eksperci prezydenta Andrzeja Dudy. W rocznicę tąpnięcia kursu franka, czyli 15 stycznia zaprezentowali projekt ustawy, której celem była zamiana kredytów hipotecznych w walutach na złote. Obejmowała skomplikowany wzór liczenia tzw. kursu sprawiedliwego.

Prawie dwa miesiące zajęło Komisji Nadzoru Finansowego oszacowanie konsekwencji wprowadzenia ustawy. W połowie marca KNF podała potencjalne koszty dla systemu bankowego. Wyliczono je na 44,6-66,9 mld zł z informacją, że najbardziej prawdopodobny jest ten wyższy wariant.

Komisja projekt oceniła negatywnie. Uznała, że może on „nie tylko zachwiać stabilnością poszczególnych banków, ale również prowadzić do utraty zaufania do systemu bankowego, a w skrajnym scenariuszu spowodować kryzys finansowy”.

Mimo tak potencjalnie złych informacji luty i marzec był bardzo dobry dla banków notowanych na giełdzie. Można to uznać za odbicie po bardzo długim czasie spadków. Od maja 2015 do stycznia 2016 r. tylko jeden miesiąc nie był na minusie.

Opinia KNF dodała wyraźnie nadziei na to, że rząd nie zaryzykuje wprowadzenia prezydenckiej wersji ustawy w życie. Ryzyko jednak pozostało. Na wykresach od kwietnia do lipca widać, że banki czekają na uderzenie miecza Damoklesa. Dodatkowo całą giełdę dotknęło wygrane w czerwcu przez zwolenników brexitu referendum w Wielkiej Brytanii.

W rezultacie odbicie z lutego i marca zostało całkowicie zniwelowane i ostatniego dnia lipca indeks WIG-Banki znalazł się na poziomie niższym niż w końcu stycznia.

Przełom sierpniowy

Sierpień był punktem zwrotnym. Wtedy fortuna dla banków na warszawskiej giełdzie się odwróciła. Wartość indeksu ­WIG-Banki wzrosła w ciągu miesiąca o aż 11,4%. Powód? Okazało się, że z prezydenckiej dużej chmury spadł tylko mały deszcz, który ostatecznie nawet nie doleciał do ziemi.

Do Sejmu na początku sierpnia trafił projekt kancelarii prezydenckiej ...