Bankowość spółdzielcza: Wyniki finansowe w 2016 r.

Mariusz Zygierewicz
Dyrektor Zespołu
Ekonomiczno-Regulacyjnego ZBP.
Uczestniczy w pracach Europejskiej Federacji Bankowej

Na kanwie tej analizy warto zwrócić uwagę na kilka istotnych kwestii, tym bardziej że podczas obrad Forum Bankowego (15 marca br.) prof. dr hab. Adam Glapiński, prezes NBP, wyraźnie wspomniał o problemie przynajmniej części sektora banków spółdzielczych. Fraza ta została następnie powtórzona w komunikacie po marcowym posiedzeniu Komitetu Stabilności Finansowej.

Przeprowadzenie oceny wyników sektora banków spółdzielczych za 2016 r. jest szczególnie trudnym zadaniem, gdyż jak wiadomo, pod koniec 2015 r. ogłoszono upadłość największej wówczas spółdzielczej instytucji. Tym samym odnoszenie wyników sektora z ostatniego roku do zrealizowanych rok wcześniej nie ma wielkiego sensu, zwłaszcza w odniesieniu do rachunku wyników czy jakości portfela kredytowego. W 2016 r. doszło zresztą do upadłości kolejnego banku, na szczęście mniejszego – BS w Nadarzynie. Z drugiej strony, z takiej oceny nie można całkiem zrezygnować. Warto jednak spojrzeć na trendy w dłuższej perspektywie, a także przez pryzmat funkcjonowania całego sektora bankowego w Polsce.

Malejące możliwości kredytowe

Po pierwsze, tempo wzrostu aktywów ogółem w bankowości spółdzielczej było wysokie (10% rocznie), znacznie wyższe niż w całym sektorze bankowym. Tym samym udział tej części bankowości w aktywach ogółem sektora bankowego wzrósł minimalnie do poziomu 7%. Jednocześnie jednak tempo wzrostu należności banków spółdzielczych od podmiotów niefinansowych było zdecydowanie niższe niż aktywów ogółem i wyraźnie niższe niż w bankowości komercyjnej. Wzrost wyniósł 2,4%, podczas gdy w całym sektorze było to 5,6%. Tym samym udział banków spółdzielczych w kredytowaniu podmiotów gospodarczych i gospodarstw domowych zmniejszył się w 2016 r. z 6,4% do 6,2%. Nominalnie należności dla podmiotów niefinansowych wzrosły o 1,4 mld zł, podczas gdy należności od instytucji finansowych oraz portfel papierów wartościowych wzrosły razem o 10,4 mld zł.

Te liczby wyraźnie wskazują na problem malejących możliwości kredytowych bankowości spółdzielczej. Wolniejsza dynamika akcji kredytowej może być z jednej strony wynikiem programów naprawczych realizowanych w niektórych bankach spółdzielczych oraz nałożonych w nich ograniczeń dotyczących rozwoju akcji kredytowej. Tym niemniej zmniejszenie udziału bankowości spółdzielczej do 6,2% obliga kredytowego w bankowości trudno odnotować jako sukces, zwłaszcza wobec niedawnych planów osiągnięcia wyniku dwucyfrowego w tym zakresie.

Po drugie, podkreślenia wymaga wyższe tempo wzrostu należności od gospodarstw domowych i spadek należności od przedsiębiorstw w bankowości spółdzielczej. Te tendencje ostatniego roku mogą być częściowo spadkiem po upadłości SK Banku, ale nie ulega wątpliwości, że banki spółdzielcze napotkały na barierę wzrostu akcji kredytowej. W bankowości komercyjnej obserwowano tendencję odwrotną, tj. szybszy wzrost kredytów dla podmiotów gospodarczych.

Po trzecie, jest rzeczą zastanawiającą, że w bankowości spółdzielczej zarówno dla osób ...