Bankowość i Finanse | Skuteczna Komunikacja | Aby język giętki…

Karol Mórawski

W dawnych czasach szlacheckie słowo honoru miało wielką moc – do tego stopnia, iż sporządzanie pisemnych umów strony mogły uznać za afront. Wraz z rozwojem rynku i postępującą profesjonalizacją relacji gospodarczych ustne gwarancje stały się niewystarczające, a kolejne przypadki instrumentalnego wykorzystywania zawartych kontraktów skłoniły tak uczestników obrotu, jak i regulatorów rynku do uwzględniania w treści umów kolejnych klauzul, mających za cel uniemożliwienie lub przynajmniej istotne ograniczenie nieuczciwych praktyk rynkowych.

Ubocznym skutkiem takowej praktyki jest z jednej strony sukcesywne wydłużanie się samych umów oraz towarzyszących im załączników, które muszą uwzględniać coraz bardziej rozbudowane obowiązki informacyjne, z drugiej zaś zastępowanie zrozumiałych dla wszystkich, acz nieprecyzyjnych z prawnego punktu widzenia zapisów przez hermetyczne i jednoznacznie zdefiniowane na gruncie ustawowym formułki. To z czasem zaczęło przynosić efekt odwrotny od zamierzonego. Konsument podpisujący umowę o kredyt czy udzielenie ochrony ubezpieczeniowej z reguły nie czyta sążnistych i najeżonych odniesieniami do kolejnych aktów prawnych i wytycznych nadzorców regulaminów, co z kolei stwarza okazję do późniejszego kwestionowania dokonanej transakcji poprzez wysuwanie oskarżeń o nieudzielenie adekwatnych informacji czy wręcz misselling.

Prawnik nie musi mówić niezrozumiale

Sposobem na zapewnienie przejrzystej i zrozumiałej komunikacji z konsumentami przy jednoczesnym dochowaniu wszystkich wymogów natury regulacyjnej okazał się prosty język („plain language„). Początki tej inicjatywy sięgają lat 60. ub.w., kiedy to ukazała się publikacja profesora Uniwersytetu Kalifornijskiego, Davida Melinkoffa, zatytułowana „Language of the Law”. Pozycja ta, podobnie zresztą jak wydany przeszło dekadę później poradnik dla prawników „Plain English for Lawyers„, wykładowcy tej samej uczelni, prof. Richarda Wydicka, zainicjowały na rynku amerykańskim działania na rzecz uproszczenia komunikacji zarówno w instytucjach publicznych, jak i podmiotach komercyjnych.

Już w 1972 r. ówczesny prezydent USA Richard Nixon opowiedział się za stosowaniem „plain language” w rejestrze federalnym, a sześć lat później jego następca Jimmy Carter w wydanym rozporządzeniu zobowiązał urzędników do posługiwania się w aktach wykonawczych mową zrozumiałą dla konsumenta. ...