Bankowość i Finanse | Obrót Gotówkowy | Była, jest i będzie

Dr hab. Eugeniusz Gostomski
Profesor Uniwersytetu Gdańskiego

Na początku pandemii z obawy, iż banki mogą zawiesić działalność, a więc nieczynne będą także i bankomaty, doszło do masowych wypłat gotówki z rachunków bankowych. W efekcie, w I kw. 2020 r. wartość gotówki w obiegu pieniężnym w Polsce w porównaniu z analogicznym okresem w 2019 r. zwiększyła się o 22%. W kolejnych okresach nadal odnotowywano zwiększone wypłaty, ale ich intensywność wyraźnie osłabła. Niewątpliwie przyczyniły się do tego pojawiające się w przestrzeni publicznej pogłoski, iż koronawirus może pojawić się na banknotach i zarazić osoby, które je dotykały. Było to tym bardziej niebezpieczne, że banknotów nie można zdezynfekować tak łatwo, jak karty płatniczej czy telefonu komórkowego.

Wzrost zainteresowania płatnościami bezgotówkowymi

Gdy tylko pojawiła się informacja o niebezpieczeństwie zarażenia się koronawirusem przy płatnościach gotówkowych, zareagowały banki centralne, które w swoich krajach odpowiadają za ten obrót. W różny oczywiście sposób – i tak:

• część z nich, m.in. Bank Anglii, Bundesbank, Bank Kanady i Bank Rezerw Południowej Afryki, uznała, że ryzyko nie jest duże i działań profilaktycznych nie podjęto;
• banki centralne takich krajów, jak Chiny, Korea Południowa, Węgry czy Kuwejt w celu ograniczenia rozprzestrzeniania się pandemii zdecydowały się na dezynfekcję lub nawet zniszczenie podejrzanych banknotów;
• amerykański FED z obawy, że banknoty dolarowe przywiezione z Azji mogą być skażone koronawirusem, objął je kwarantanną;
• jednocześnie w większości krajów europejskich zwiększony został limit dla płatności kartami zbliżeniowymi lub smartfonem (np. w Polsce z 50 do 100 zł, a w Niemczech z 25 do 50 euro).

W czasie pandemii w wielu krajach nasilił się już wcześniej występujący tam wzrostowy trend w zakresie płatności bezgotówkowych, głównie realizowanych za pomocą kart płatniczych i telefonów komórkowych – np. w Niemczech odsetek osób płacących stale drogą online w I kw. 2021 r. zwiększył się do 23%, z 18% w okresie wrzesień-listopad 2020 r. Oprócz wspomnianego już przekonania wielu ludzi, iż posługiwanie się gotówką może być niebezpieczne dla zdrowia, przyczyniły się do tego takie czynniki, jak:

• ograniczenia w poruszaniu się w&...