Bankowość i Finanse | Loża Komentatorów | Jak można ocenić miniony rok z punktu widzenia banków?

Brunon Bartkiewicz
prezes zarządu, ING Bank Śląski:

W roku 2024 wszyscy czekaliśmy na silniejsze odbicie gospodarcze i wzrost poziomu inwestycji. Zamiast tego obserwowaliśmy jednak okres niższej aktywności gospodarczej. Oczekujemy, że to się zmieni, i to w najbliższej przyszłości.

Widzimy już pierwsze oznaki poprawy, pojawia się dodatnia dynamika przyrostu kredytów korporacyjnych, w hipotekach też coś pozytywnie drgnęło. Polskie firmy na ogół są w niezłej kondycji finansowej. Brakuje jednak impulsu, który pchnąłby te pieniądze na rynek, który wprost zachęciłby do inwestowania.

Musimy zachęcać polskie przedsiębiorstwa do inwestycji, do robotyzacji, a jednocześnie myśleć o tym, jak rozwiązać problem demograficzny, bo jego w pełni nigdy nie rozwiąże migracja. Największym wyzwaniem jest obecnie transformacja energetyczna i wysokie koszty energii. Odpowiedzią powinna być, i jest, przebudowa sieci elektroenergetycznej i budowa stabilnych i przyjaznych środowisku źródeł energii. To jest niezbędne do kolejnego celu, jakim jest reindustrializacja, czyli przywrócenia znaczenia przemysłu jako siły napędowej gospodarki naszego kraju.

Robert Banach
wiceprezes zarządu, Bank BPS:

Rok 2024 banki spółdzielcze Zrzeszenia BPS i Bank BPS oceniają głównie przez pryzmat dobrych wyników finansowych. Sprzyjały one inwestowaniu w nowe rozwiązania. Wspomnę szczególnie o innowacyjnych projektach, jak Zrzeszeniowa Hurtownia Danych, Funkcjonalności Kartowe Online, Threat Intelligence i Centrum Cyberbezpieczeństwa (SOC). Patrząc na obszar ryzyka, wymienię następujące kwestie, które determinowały nasze działania w 2024 r.:

• Zmiany w rozporządzeniu CRR, tzw. CRR3 – dla banków spółdzielczych kluczowe jest wyliczanie wagi ryzyka dla ekspozycji kredytowych zabezpieczonych hipotecznie i w konsekwencji kalkulacja wymogu kapitałowego związanego z ryzykiem kredytowym. Bank BPS opracował dla banków spółdzielczych kompendium wiedzy wraz z instrukcją wzorcową w tym zakresie.
• DORA: wsparcie, udzielane przez Bank BPS bankom spółdzielczym, obejmuje głównie pakiet regulacji wzorcowych, zwłaszcza z obszarów zarządzania ryzykiem ICT oraz dodatkowe usługi szkoleniowe i informatyczne. Przeprowadziliśmy też kwerendę umów z dostawcami, implementując klauzule, których zapisy wypracowano w ramach ZBP.
• Cyberbezpieczeństwo: rozpoczęliśmy dwa projekty: wdrożenie rozwiązania klasy Threat Intelligence, umożliwiające pozyskiwanie informacji o cyberzagrożeniach, i budowę Centrum Cyberbezpieczeństwa usług dla banków spółdzielczych, w tym wykrywanie potencjalnych zagrożeń i nietypowych aktywności w sieci i systemach w trybie 24/7.

Piotr Kwiatkowski
prezes zarządu, Credit Agricole Banku Polska:

Rok 2024 był dla banków, w tym Credit Agricole, bardzo udany. Udało nam się przygotować do oczekiwanego spadku stóp procentowych. Zwiększyliśmy efektywność funkcjonowania sieci sprzedaży poprzez transformację cyfrową, wprowadziliśmy także dodatkowe i rozwiązania, które powinny zwiększać przychody prowizyjne.

Utrzymujący się wysoki poziom stóp procentowych pozwalał osiągać wysokie wyniki odsetkowe. Całkowity wynik netto sektora wzrósł o 12%, co pozwoliło bankom odbudować kapitały. Oczywiście wysoka inflacja odbiła się również na wzroście kosztów działalności (ok 10% rdr), co zachęciło wielu graczy do przyspieszenia procesów transformacji i digitalizacji.

Cieszy fakt, że udało się utrzymać pod kontrolą koszty ryzyka w części detalicznej działalności banków. Mocny wpływ na to miał wzrost płac i zwiększenie możliwości klientów do obsługi długu. Rysą na tym obrazie jest wzrost ryzyka w sektorze przedsiębiorstw. Niektóre branże zaczynają odczuwać spowolnienie gospodarcze w strefie euro i muszą być przez banki bacznie obserwowane.

W minionym roku banki nadal borykały się z ryzykiem prawnym. Dowiązywały rezerwy na sprawy związane z kredytami hipotecznymi denominowanymi do CHF (kolejne 10 mld zł). Dodatkowo na horyzoncie pojawił się temat sankcji kredytu darmowego, a nawet kwestionowania prawidłowości stawki WIBOR. Niestety w ostatnich latach wyniki banków mocno zależą nie tyle od podstawowej działalności komercyjnej, co właśnie od trudno przewidywalnych interpretacji prawnych.

Dr Kamil Stolarski
menedżer zespołu analiz giełdowych, Santander Bank Polska:

W 2024 r. polski sektor bankowy osiągnął kilka znaczących rekordów – rekordowe były wypłacane dywidendy, marża odsetkowa, ale również rotacja na stanowiskach prezesów banków uniwersalnych.

Poprzedni rok zakończył się obniżkami stóp procentowych. Mimo to wciąż wysokie stopy procentowe pozwoliły bankom na dalszą poprawę marży odsetkowej, osiągając w 2024 r. historyczne maksima. Znaczną część wypracowanego wyniku odsetkowego pochłonęły koszty prawne związane z portfelem hipotek walutowych, sięgające kilkunastu miliardów złotych, oraz z kolejną edycją wakacji kredytowych.

Rozczarowujące było tempo wzrostu akcji kredytowej. Klienci masowo wstrzymywali się z zakupami mieszkań z powodu wysokich stóp procentowych oraz oczekiwania na program wsparcia, którego ogłoszenie uległo znacznemu opóźnieniu. Nadzieje na wyraźne ożywienie w obszarze kredytów korporacyjnych również nie spełniły się – wpływ środków z KPO spodziewany jest dopiero w kolejnych kwartałach.

Jednym z przewidywanych skutków wyborów parlamentarnych były zmiany w zarządach banków państwowych. Proces ten dotyczył także banków kontrolowanych przez kapitał zagraniczny.

Co ciekawe, na polskim rynku pojawi się nowy bank. Ostatni raz Komisja Nadzoru Finansowego (KNF) udzieliła licencji nowym instytucjom przed globalnym kryzysem finansowym. W listopadzie 2024 r., KNF zezwoliła na utworzenie nowego banku w formie spółki akcyjnej. To pozytywny sygnał, potwierdzający atrakcyjność polskiego sektora bankowego.

Piotr Wochniak
dyrektor Departamentu Rynków Finansowych, Bank Pekao S.A.:

Po trzech latach ekstremalnych doznań zarówno świat gospodarczy, jak i rynki finansowe same w sobie szukały w minionym roku stabilizacji. Na drugi plan zszedł problem inflacji, zwłaszcza w krajach, które nie były dotknięte wyborami. Konflikty zbrojne przestały wywoływać trwałe reakcje i stały się immanentną zmienną rynków finansowych, której amplituda z czasem stawała się coraz mniej spektakularna.

Zarówno rynek bankowy, jak i rynek kapitałowy w Polsce są przygotowane na przyjęcie ryzyka kredytowego, związanego z nowymi inwestycjami. Saga kredytów frankowych zmierza ku końcowi, a wysokie stopy procentowe pozwalają odbudować kapitał sektora bankowego, który rośnie też z uwagi na nakładane wymogi regulacyjne. Rynek kapitałowy w kraju potrzebuje pozytywnego impulsu i wydaje się, że taki otrzymał. Nowa strategia GPW kompleksowo traktuje ten temat, a jej realizacja wspólnie z uczestnikami rynku kapitałowego, w tym z dużym udziałem banków, może znieść ograniczenia i dotychczasowe bariery dla dalszego wzrostu tej części rynków finansowych.

Jako część infrastruktury krytycznej każdego kraju banki dbają o bezpieczeństwo środków swoich depozytariuszy. Miniony rok był z pewnością wielkim testem dla całego sektora. Wyszliśmy z niego z tarczą, wzmocnieni o doświadczenia. Wojna hybrydowa nauczyła nas szeroko patrzeć na potencjalne zagrożenia i skutecznie odpierać ataki hakerów. Dodatkowym elementem zagrożenia jest dezinformacja w sieci. Właściwe zarządzanie mediami społecznościowymi to dziś stały element obrony każdej dużej instytucji.

Dariusz Górski
dyrektor Departamentu Relacji z Inwestorami, Bank Millennium:

Mimo że nie znamy jeszcze ostatecznych wyników sektora bankowego za cały rok 2024, wyniki za 10 miesięcy sugerują, że będzie to kolejny rekordowy rok, pomimo kosztów wakacji kredytowych, wyższych kosztów ryzyka kredytowego oraz nadal relatywnie wysokich kosztów związanych z portfelami walutowych kredytów hipotecznych. Zysk netto banków po 10 miesiącach wyniósł ponad 32 mld zł (wzrost o 46% r/r) w porównaniu do 24 mld zł w całym roku 2023. Miniony rok był dla banków okresem stabilności i wzrostu.

Źródła wzrostu wyników finansowych były zróżnicowane, ale wysoka dodatnia dynamika wzrostu wyniku odsetkowego (NII) była główną determinantą. Wysokie nominalne stopy procentowe, poprawiająca się marża odsetkowa (głównie w efekcie obniżającego się kosztu depozytów) oraz rosnące bilanse (głównie efekt wzrostu depozytów) wspierały wynik odsetkowy. Tempo wzrostu akcji kredytowej pozostało umiarkowane, ale stopniowa poprawa w ciągu roku przełożyła się na zmianę dynamiki r/r na dodatnią. Wzrost akcji kredytowej stopniowo przyspieszał, co stanowi dobry prognostyk na kolejny rok, w którym oczekiwane obniżki stóp procentowych mogą negatywnie wpłynąć na marże banków.

Rosnące ryzyka prawne i regulacyjne nieco psują ten niemal idylliczny obraz. Rosną chociażby wymogi kapitałowe (CRR3, wskaźnik finansowania długoterminowego), te dotyczące cyberbezpieczeństwa czy raportowania ESG. Będą one stanowić coraz większe obciążenia operacyjne i finansowe dla sektora.