Bankowość i Finanse | ESG | Polskie banki są gotowe do raportowania
Marcin Złoch
Od 2024 r. przedsiębiorstwa funkcjonujące w Unii Europejskiej, w tym w Polsce, są zobowiązane do raportowania ESG (Environmental, Social, Governance), co oznacza spełnianie wymogów w zakresie ochrony środowiska, odpowiedzialności społecznej i ładu korporacyjnego. Kluczowe przepisy w tym zakresie zostały ujęte w dyrektywie CSRD (Corporate Sustainability Reporting Directive), która zmienia wcześniejsze standardy raportowania niefinansowego, nakładając na firmy dodatkowe obowiązki.
Od 1 stycznia 2024 r. obowiązek raportowania ESG dotyczy jednostek o znaczeniu publicznym, takich jak spółki notowane na giełdzie, banki, zakłady ubezpieczeń, fundusze inwestycyjne. Jak również firm, które spełniają przynajmniej jedno z następujących kryteriów: zatrudniają średniorocznie więcej niż 500 pracowników, mają sumę bilansową co najmniej 20 mln euro i generują przychody netto ze sprzedaży powyżej 40 mln euro.
Przypomnijmy – dyrektywa CSRD wprowadza jednolite standardy raportowania ESG, które opracowuje Europejska Rada ds. Raportowania Zrównoważonego Rozwoju (EFRAG). Firmy zobowiązane są do przedstawiania danych z trzech kluczowych obszarów: Środowisko (Environmental) – obejmuje raportowanie m.in. emisji gazów cieplarnianych, zużycia energii i odpadów; Społeczna odpowiedzialność (Social) – raportowanie o kwestiach związanych z warunkami pracy, równością płci oraz prawami człowieka oraz Ład korporacyjny (Governance) – obejmujący zagadnienia takie, jak struktura zarządu, polityki antykorupcyjne i zarządzanie ryzykiem.
Aż 58% menedżerów przebadanych przez SAP Polska uważało, że ich firmy są świadome konieczności opracowania strategii ESG lub ją planują. Instytucji, które nie tylko posiadały strategię ESG, ale także aktywnie ją realizowały, było ponad 36%. To pokazuje, że większość przedsiębiorstw nie podjęła aktywnych działań na tym polu. Jednak z najnowszego raportu firmy „Biznes napędzany cyfrowo – czy przez ludzi? AI, ESG i fundusze unijne z perspektywy polskich menadżerów” wynika, że niemal 70% organizacji wdrożyło lub jest w trakcie wdrażania narzędzi raportowania pozafinansowego. Jakie motywacje i jakie problemy związane z raportowaniem deklarują polscy menedżerowie?
Oczekiwane korzyści z ESG
Motywacje stojące za inwestycjami w raportowanie pozafinansowe są bardzo różne. Najbardziej istotnym powodem skłaniającym do nakładów w obszar ESG jest poprawa wyników finansowych – wskazuje na niego 53% badanych. Na podium znalazły się także: poprawa wizerunku przedsiębiorstwa (tak oceniło niemal 40% pytanych menedżerów) oraz wzrost zaangażowania klientów (prawie 37%). Sam fakt spełnienia wymogów regulacyjnych wskazało mniej niż 25% ankietowanych – badanie pokazuje, że polskie firmy widzą w ESG więcej niż jedynie dostosowanie się do norm i dostrzegają szanse dla budowania przewag konkurencyjnych. Jakich?
Chodzi przede wszystkim o optymalizację procesów wewnętrznych, wzrost zaplecza inwestycyjnego oraz poprawę reputacji marki. Rozkład procentowy wygląda następująco: prawie 60% badanych uważa, że raportowanie ESG przyczyni się do zwiększenia efektywności w ich firmie. Ponad połowa ankietowanych twierdzi także, że ułatwi ono dostęp do kapitału poprzez wzrost zaufania inwestorów i lepsze warunki kredytowe. Tyle samo osób sądzi też, że raportowanie pozafinansowe to narzędzie budowania marki pracodawcy, które pomoże ich organizacji przyciągnąć i zatrzymać talenty. I wreszcie niemal połowa pytanych menedżerów wskazuje lepsze relacje z kluczowymi interesariuszami jako jedną z oczekiwanych korzyści wdrożenia raportowania ESG.
Czynniki, które spowalniają, opóźniają lub wręcz całkowicie zniechęcają firmy do inwestycji w narzędzia ESG, wynikają przede wszystkim z ograniczonych zasobów finansowych i niepełnej wiedzy. Przykład: zbyt wysokie koszty to odpowiedź padająca najczęściej w wypadku pytania o bariery inwestycyjne – twierdzi tak ponad 38% badanych. Firmy zauważają też, że kulą u nogi mogą być niedostosowane procesy wewnętrzne oraz merytoryka. Niemal jedna trzecia badanych dostrzega, że nie posiada wystarczających danych do skutecznego raportowania czynników pozafinansowych (ponad 27%), a jeden na czterech ankietowanych wskazuje na brak lub niską świadomość obowiązujących wymagań w organizacji. Osób pewnych dobrych warunków w firmie jest zaledwie 10% – tylu pytanych menedżerów nie odczuwa żadnych barier ani trudności związanych z inwestycjami w raportowanie i narzędzia ESG.
Okazało się, że jeżeli oferowane rozwiązania można szybko dostosować do indywidualnych potrzeb firmy, to prawie 44% badanych uzna to za silny bodziec do rozważenia zakupu. Wśród czynników znacząco zwiększających skłonność do inwestowania znalazły się także: dostęp do gotowych szablonów rozwiązań branżowych, czyli dostosowanych do wymogów konkretnego sektora (35%) oraz niskie koszty wdrożenia narzędzi raportowania ESG (prawie 35%). Co ciekawe, o ile optymalizacja procesów w zakresie wdrażania rozwiązań AI jest bardzo ważna, to w kontekście narzędzi ESG wskazuje na nią jedynie jeden na trzech badanych.
Motywacje stojące za inwestycjami w raportowanie pozafinansowe są bardzo różne. Najbardziej istotnym powodem skłaniającym do nakładów w obszar ESG jest poprawa wyników finansowych – wskazuje na niego 53% badanych. Na podium znalazły się także: poprawa wizerunku przedsiębiorstwa (tak oceniło niemal 40% pytanych menedżerów) oraz wzrost zaangażowania klientów (prawie 37%). Sam fakt spełnienia wymogów regulacyjnych wskazało mniej niż 25% ankietowanych.
Wspomniane badanie pokazuje, że branża IT może odegrać kluczową rolę we wdrożeniach ESG. Oferując narzędzia umożliwiające łatwe skalowanie i personalizację, ułatwi firmom wdrażanie raportowania pozafinansowego bez konieczności ponoszenia ogromnych nakładów.
Bankowcy w gotowości
Banki od wielu lat wdrażają elementy zarządzania zrównoważonym rozwojem, a także w zgodzie z nim udoskonalają swoją ofertę produktową. To one właśnie, poprzez finansowanie, uczestniczą w zielonej transformacji swoich klientów oraz muszą uwzględniać ryzyka pozafinansowe w swoim procesie inwestycyjnym i kredytowym.
– Obecne regulacje nie stanowią dla banków rewolucji, dotychczas tworzyły swoje raporty niefinansowe w oparciu o uznane międzynarodowe standardy, dzięki temu nabyły niezbędną wiedzę i doświadczenie, żeby obecnie raportować zrównoważony rozwój. Jednak cały czas stajemy przed wyzwaniem związanym z niedostępnością danych zewnętrznych i ich niską jakością. Kolejnym zadaniem, z którym sektor musi się zmierzyć, jest wyrównywanie wiedzy klientów, zarówno w zakresie zrównoważonego rozwoju i ESG, jak i uświadamiania korzyści wynikających z raportowania tych zagadnień – informuje Jan Parol, ekspert ds. raportowania ESG w Credit Agricole Banku Polska.
Biuro prasowe Banku Pekao w przesłanym komunikacie podkreśliła, że „stan gotowości do raportowania ESG w polskiej branży bankowej dynamicznie się rozwija. Wpływają na to zarówno zmieniające się regulacje prawne na poziomie Unii Europejskiej, jak i rosnące oczekiwania inwestorów, klientów i interesariuszy. Nowo wdrożona Dyrektywa o Raportowaniu Zrównoważonego Rozwoju (CSRD) nakłada na instytucje finansowe obowiązek szczegółowego raportowania o aspektach środowiskowych, społecznych i zarządzania, równocześnie zwiększając liczbę podmiotów zobowiązanych do raportowania. Ujawnianie informacji związanych z ESG to nie tylko wymóg regulacyjny, ale także szansa, by banki mogły podkreślić swoją odpowiedzialność wobec klientów, inwestorów i szeroko pojętego społeczeństwa. Równocześnie nowe wymogi niosą za sobą wiele wyzwań, m.in. zbieranie danych i ich jakość, koszty dostosowania procesów i budowanie świadomości na temat ESG”.
Jak zapewniają przedstawiciele biura prasowego: „w Banku Pekao intensywnie przygotowujemy się do publikacji naszego pierwszego raportu zrównoważonego, który będzie zgodny z wymogami CSRD. Przez ostatnie miesiące pracowaliśmy nad dostosowaniem naszych procesów wewnętrznych, by zapewnić rzetelne zbieranie i raportowanie danych związanych z czynnikami środowiskowymi, społecznymi i ładem korporacyjnym naszej organizacji. Widzimy w tym szansę na wzmocnienie naszej transparentności, budowanie długoterminowej wartości i zaufania klientów. Równocześnie działania ESG łączymy ze strategią banku, co zapewni lepszą przejrzystość i skuteczność w realizacji etapów zrównoważonego rozwoju. Cały proces przygotowawczy jest niezwykle wymagający, jednak wierzymy, że raportowanie zgodne z CSRD pozwoli nie tylko na spełnienie wymogów regulacyjnych, ale także na pozytywne zmiany w organizacji i w relacjach z otoczeniem”.
