Bankowość spółdzielcza we Włoszech | Banca popolare | Kapitalizm ludowy

Prof. dr hab. Eugeniusz Gostomski

Pierwszy bank ludowy we Włoszech (Banca Popolare w Lodi) powstał z inicjatywy Luigi Luzzatti w 1864 r. niedaleko Padwy. Obecnie we Włoszech działają dwie niezależne spółdzielcze grupy bankowe: Grupa Banków Ludowych i Grupa Spółdzielni Kredytowych. Pierwowzorem dla banków ludowych, które funkcjonują w miastach, były niemieckie banki oparte na modelu H. Schultze-Delitzscha. Natomiast spółdzielnie kredytowe istnieją głównie na obszarach wiejskich i opierają się na modelu Raiffeisena. W ostatnich kilkunastu latach banki ludowe we Włoszech podlegają restrukturyzacji, której bacznie przyglądają się spółdzielcy w innych krajach europejskich, poszukujący optymalnego dla siebie modelu biznesowego.

Spółdzielnie na akcjach

Od 1993 r. banki we Włoszech mogą funkcjonować jedynie w formie spółki akcyjnej lub spółki spółdzielczej (spółdzielni na akcje) z ograniczoną odpowiedzialnością (societá cooperativa per azioni a respansabilitat limitata). W prawie bankowym przyjęto zasadę, że oznaczenie „spółdzielczy” przysługuje jedynie spółdzielniom kredytowym (banche di credito cooperativo). Banca Popolare został pozbawiony tego uprawnienia.

W „spółdzielniach na akcje” obowiązuje nadal tradycyjna zasada jeden członek – jeden głos – bez względu na liczbę posiadanych udziałów, które w przypadku jednego podmiotu nie mogą przekroczyć 0,5 proc. funduszu udziałowego (z wyjątkiem funduszy inwestycyjnych). Udziały muszą być zarejestrowane i mogą być odstępowane osobom trzecim. Tam, gdzie ich posiadacz nie występuje o przyznanie statusu członka banku, może mieć tylko prawa właścicielskie „dołączone” do udziałów. W wyniku decyzji zarządu mogą być przyjmowani nowi udziałowcy, co oznacza, iż kapitał udziałowy ciągle się zmienia. Banki ludowe są zobligowane przeznaczyć co najmniej 10 proc. wypracowanego zysku na zwiększenie funduszu rezerwowego.

Prawo dopuszcza, za zgodą banku centralnego, przekształcenie banku ludowego w spółkę akcyjną. Regulacja ta zapoczątkował...