Banki spółdzielcze szukają dodatkowych źródeł przychodów
Bohdan Szafrański
Banki spółdzielcze razem, pod względem sumy bilansowej, stanowiłyby szósty bank w Polsce wg stanu na koniec listopada 2024 r. – podał Bankowy Fundusz Gwarancyjny w trakcie styczniowego „Konwentu na rzecz Współpracy i Rozwoju Polskiej Bankowości Spółdzielczej 2025”. Wspólnymi działaniami można jeszcze lepiej wykorzystać ten potencjał. Również aktualna sytuacja rynkowa sprzyja wzrostowi skali działania i inwestycjom w nowe rozwiązania. Wiadomo przy tym, że klienci oczekują nowych rozwiązań technologicznych, w tym również z wykorzystaniem sztucznej inteligencji. Dlatego też pojawiają się kolejne pomysły budowy wspólnych platform, wspierających świadczenie nowoczesnych usług.
Duży podmiot ma więcej zasobów i możliwości inwestowania w technologie i walkę o klientów, w tym także tych z pokolenia Z. Mówiła o tym, w cytowanym 8 sierpnia przez Krajowy Związek Banków Spółdzielczych wystąpieniu Nina Schindler, dyrektor generalna Europejskiego Stowarzyszenia Banków Spółdzielczych (EACB). Jak stwierdziła, młodzi oczekują od instytucji finansowych autentyczności i wartości, z którymi mogą się identyfikować. Jednak w konkurencyjnym świecie usług finansowych to za mało i bez przyjaznych aplikacji i sprawnej obsługi online młodzi wybiorą inne rozwiązania, a 73% pokolenia Z wskazuje, że to właśnie jakość doświadczenia klienta decyduje o ich lojalności.
Leasing i factoring pomagają drobnemu biznesowi
Zarówno leasing, jak i factoring to często wymieniane usługi, które wspierają dywersyfikację przychodów w branży i powinny być oferowane przez banki spółdzielcze. Potwierdzeniem tego jest chociażby SGB Leasing, z kapitałem Spółdzielczej Grupy Bankowej, który od blisko 30 lat działa na rynku usług leasingowych. Finansowanie dostępne jest w blisko 175 bankach SGB oraz w kilkuset oddziałach. Z kolei BPS Leasing – spółka z Grupy BPS – działa pod marką „BPS Leasing i Faktoring”. Usługi dostępne są w placówkach własnych, a także w oddziałach Banku BPS i współpracujących banków spółdzielczych.
Zdaniem Moniki Constant, prezeski Związku Polskiego Leasingu, dla 66% małych i średnich firm w Polsce leasing to najistotniejsze źródło finansowania dla firmy. Tak wynika z badania Komisji Europejskiej (SAFE 2024). Usługi leasingu są coraz popularniejsze. Jak podaje ZPL, branża leasingowa urosła w pierwszym półroczu br. o 6%, a firmy leasingowe sfinansowały inwestycje o łącznej wartości 56,7 mld zł. W tym roku, wg szacunków ZPL, rynek ten osiągnie wartość ok. 116,6 mld zł.
Co ważne, wyniki pierwszego półrocza pokazują, że branża leasingowa pozostaje odporna i elastyczna, mimo iż działa w warunkach dużej niepewności gospodarczej. W taki stabilny segment przychodów warto inwestować. Należy też przypomnieć, że 13 lipca 2025 r. weszła w życie nowelizacja kodeksu cywilnego, która umożliwia zawieranie umów leasingowych w formie dokumentowej, czyli w pełni zdalnej. Z badań przeprowadzonych dla ZPL wśród klientów firm leasingowych wynika, że dotychczas większość umów leasingowych, bo 60,52%, podpisywana była w formie papierowej, a tylko 39,4% elektronicznie, z użyciem podpisu kwalifikowanego lub biometrycznego. To ułatwienie i pierwszy krok do pełnej cyfryzacji procesu leasingowego.
Faktoring już od kilku lat rozwija się dynamicznie, o czym świadczą wyniki firm zajmujących się tymi usługami. Jak podaje Polski Związek Faktorów, pierwsze półrocze br. przyniosło zdecydowany wzrost obrotów branży faktoringowej. Firmy zrzeszone w PZF nabyły w tym okresie wierzytelności o łącznej wartości blisko 246,6 mld zł. To o 8% więcej niż rok wcześniej, gdy wynik ten sięgał 228,3 mld zł. Z usług faktoringowych korzysta obecnie 29,4 tys. krajowych przedsiębiorstw. Przekazały one do sfinansowania 16,6 mln faktur. PZF skupia obecnie większość spółek świadczących usługi faktoringowe w naszym kraju. Spółką faktoringową, powiązaną kapitałowo z SGB-Bank jest SGB Faktoring. W Grupie BPS faktoring obsługuje wspomniana już spółka BPS Leasing.
Prognozy na cały rok 2025 są również optymistyczne, a przewidywany wzrost PKB ma sięgnąć, według analiz KIG, do 3,6%. Jak stwierdził Konrad Klimek, przewodniczący Komitetu Wykonawczego PZF, to pozytywny sygnał dla tego rynku.
Bancassurance
Ubezpieczenia mogą być bardzo interesującym źródłem dodatkowych przychodów z prowizji dla banków. Jak podał w czerwcu Maciej Berger, dyrektor Departamentu Bankowości Ubezpieczeniowej w Pekao, na rynkach zachodniej Europy sprzedaż ubezpieczeń i przychody z prowizji ubezpieczeniowej stanowią pomiędzy 15 a 20% struktury przychodów pozaodsetkowych banków. W czerwcu br. Polska Izba Ubezpieczeń poinformowała, że w I kw. br. składka przypisana brutto w kanale bancassurance wynosiła 1,23 mld zł, co odpowiada dynamice 75,2% r/r. To znaczący wzrost. Podkreśla się, że przychody z tego działu są też stosunkowo stabilne w czasie.
Usługi dodane (VAS)
W aplikacjach mobilnych banków coraz częściej pojawiają się oferty współpracujących sieci handlowych, kin itp. Ważny jest tu oczywiście dobór zaufanych kontrahentów. Dziś usługi o wartości dodanej w bankowości stają się wręcz niezbędne, bo klienci nie zadowalają się już tylko podstawowym kontem bankowym lub kontem oszczędnościowym. Jest to także możliwość wyróżnienia się na rynku. Na świecie pojawiają się takie propozycje jak subskrypcje za specjalistyczne usługi, np. spersonalizowane doradztwo podatkowe lub wsparcia dla MŚP. Oferowane są platformy szkoleń zawodowych i kariery za pośrednictwem bankowości oraz telemedycyna jako dodatek. Banki budują także ekosystemy dla małych firm i freelancerów (narzędzia do fakturowania i planowania finansowego itp.).
Dodatkowe źródła dochodów dla banków spółdzielczych stają się wyzwaniem chwili. Malejące stopy procentowe NBP, a należy przypuszczać, że jest to w najbliższym czasie trwały trend, mogą ograniczyć przychody banków spółdzielczych. Jak podał NBP w swoim czerwcowym „Raporcie o stabilności systemu finansowego”, sektor powinien wzmacniać system zarządzania ryzykiem stopy procentowej w księdze bankowej. Banki spółdzielcze są szczególnie narażone na to ryzyko ze względu na strukturę swoich bilansów. Poprawa jakości zarządzania powinna prowadzić do ograniczenia wrażliwości wyniku odsetkowego na zmiany stóp procentowych, co ma szczególne znaczenie w okresach wzrostu oczekiwań na ich obniżkę.
Kolejnym wyzwaniem może być wprowadzenie projektu ustawy, w której zakłada się wzrost stawki CIT dla banków od początku 2026 r. do 30%, następnie do 26% w 2027 r. i, począwszy od 2028 r., do 23%. Jak ocenia to Zespół Badań i Analiz ZBP, proponowane rozwiązanie w latach 2026-2035 wygeneruje w bankach spółdzielczych koszt na poziomie 3,8 mld zł. Banki tego sektora odpowiadają za 7,1% całego sektora bankowego, a poniosą ponad 18% kosztów tych zmian podatkowych. Warto przy tym pamiętać, że banki spółdzielcze są zwolnione z podatku bankowego, czyli jego obniżenie nie przyniesie im żadnej korzyści i nie zrekompensuje strat wynikających ze wzrostu CIT.
Biuro Prasowe Banku BPS
Banki spółdzielcze Zrzeszenia BPS od lat budują swoją pozycję dzięki zaufaniu i bliskości wobec lokalnych społeczności. To właśnie dzięki tej unikalnej więzi, klienci – zarówno osoby prywatne, jak i przedsiębiorcy – oczekują od banków spółdzielczych więcej niż tylko tradycyjnych produktów bankowych.
Szczególną rolę w tej strategii odgrywa leasing. Dzięki współpracy z BPS Leasing i Faktoring, banki spółdzielcze Zrzeszenia BPS oferują szeroki zakres finansowania – od pojazdów i maszyn rolniczych, przez sprzęt budowlany i transportowy, aż po nowoczesne rozwiązania technologiczne. To partnerstwo działa bardzo dobrze i pozwala skutecznie wspierać lokalnych przedsiębiorców w realizacji inwestycji, które zwiększają konkurencyjność i otwierają im dostęp do nowych rynków. Drugim ważnym kierunkiem jest faktoring, który zyskuje coraz większe znaczenie w codziennym prowadzeniu firm. Umożliwia przedsiębiorcom utrzymanie płynności finansowej i bezpieczeństwa w czasach zmienności gospodarczej. Coraz więcej banków spółdzielczych wprowadza faktoring do swojej oferty, traktując go jako naturalne uzupełnienie tradycyjnego finansowania działalności.
Kolejnym obszarem o dużym potencjale są ubezpieczenia. Bank BPS, jako bank zrzeszający, stworzył we współpracy z Superpolisą portal ubezpieczeniowy, z którego korzysta już kilkadziesiąt banków spółdzielczych Zrzeszenia BPS. Banki coraz częściej przechodzą z modelu współpracy z jednym zakładem ubezpieczeń na model multiagenta, umożliwiający oferowanie polis od wielu ubezpieczycieli. Dzięki temu klienci zyskują znacznie większy wybór ochrony dopasowanej do indywidualnych potrzeb. Równocześnie rozwijana jest wielokanałowość – wdrażane są platformy ubezpieczeń online, które umożliwiają zakup polis zdalnie, bezpośrednio ze strony internetowej banku lub w bankowości elektronicznej. Multiagencyjność i multikanałowość stają się świadomym wyborem banków spółdzielczych. Wpisują się w strategię poszerzania oferty oraz wprowadzania nowych sposobów dotarcia do klientów – poza ramy tradycyjnych produktów rachunkowych i kredytowych.
Jacek Teodorski,
członek zarządu ds. handlowych w Banku Spółdzielczym w Brodnicy
Bank Spółdzielczy w Brodnicy konsekwentnie realizuje długofalową strategię dywersyfikacji oferty produktowej, koncentrując się na budowie kompleksowego ekosystemu finansowego dla naszych klientów. Rozwój i sukcesywne udostępnianie klientom produktów pozabankowych stanowi bardzo istotny element naszej wizji jako uniwersalnego partnera biznesowego. Produkty pozabankowe traktujemy nie jako odrębne usługi, ale jako naturalne uzupełnienie naszego portfolio. Ubezpieczenia idealnie komponują się z finansowaniem przez nas udzielanym, podczas gdy leasing stanowi szybką i atrakcyjną alternatywę dla kredytów inwestycyjnych. Wykorzystujemy nasze kompetencje w obsłudze przedsiębiorstw oraz sektora agro, dostosowując produkty do specyfiki firm przy zachowaniu konkurencyjnych warunków. Produkty ubezpieczeniowe oferujemy klientom za pośrednictwem spółki BS PARTNER już od ponad 15 lat. Jest to szeroki zakres ubezpieczeń zarówno majątkowych, jak i życiowych etc. kilkunastu towarzystw ubezpieczeniowych. Obecnie za pośrednictwem bankowości elektronicznej oraz mobilnej, nasi klienci mają możliwość korzystania z VAS-ów typu: kantor walutowy, doładowanie telefonu, potwierdzenie tożsamości, składanie wniosków 800+, Dobry Start czy Aktywny Rodzic.
Z naszych doświadczeń wynika, że coraz powszechniej klienci korzystają z dobrowolnych ubezpieczeń oraz wymiany walut w trybie online. Widzimy również potencjał dla poszerzania oferty usług dodatkowych, oferowanych przez część banków komercyjnych, takich jak chociażby BNPL. Uwzględniając skalę działania banku obsługującego podmioty m.in. z branż, w których factoring jest powszechnie wykorzystywany, mamy w planach utworzenie odrębnej spółki prawa handlowego bezpośrednio oferującej usługę w postaci faktoringu. Ponadto planujemy inwestycje, które umożliwią rozszerzenie zdalnej sprzedaży i obsługi produktów pozabankowych, tak aby nasi klienci mogli kalkulować składki ubezpieczeniowe, składać wnioski leasingowe/factoringowe przez nasze kanały online. Pracujemy również nad poszerzeniem oferty o możliwość zapewnienia klientom dostępu do rynku kapitałowego poprzez nawiązanie współpracy z towarzystwami funduszy inwestycyjnych (TFI). Dzięki temu nasi klienci uzyskają kompleksowe rozwiązania w zakresie zarządzania nadwyżkami finansowymi i długoterminowego budowania kapitału. Jesteśmy przekonani, że takie rozwiązania pozwolą nam jeszcze skuteczniej konkurować na rynku oraz trafiać do tych klientów, dla których fizyczna placówka banku powoli staje się reliktem przeszłości.
