Banki, rynek, klienci: Sygnały – maj 2015

REKOMENDACJA U: WOLNY WYBÓR

Od 1 kwietnia br. banki nie mogą narzucać gotowych produktów ubezpieczeniowych, które dotychczas występowały w pakiecie z kredytami. Nie wolno wymagać od klienta przystąpienia do umowy ubezpieczenia grupowego, w której bank występuje jako ubezpieczający. Idea Expert uważa, że zmiana ta może skutkować podwyższeniem rat kredytów i wydłużeniem okresu rozpatrywania wniosków. Co prawda Rekomendacja U nie zabrania bankom występowania w charakterze pośrednika ubezpieczeniowego, jednak kredytobiorca musi być jednoznacznie o tym fakcie poinformowany, m.in. poprzez tzw. kartę produktu ubezpieczeniowego. Banki nadal mogą żądać ubezpieczenia kredytu, lecz już nie podpisania konkretnej, narzuconej przez siebie umowy, a to oznacza, że klient zyskuje prawo do ubezpieczenia każdego rodzaju kredytu (w tym gotówkowego) w dowolnej firmie.

INDEKS BIK TRENDY

W dwóch pierwszych miesiącach br. banki podpisały o 3,2 proc. mniej umów kredytowych na wartość wyższą o 3,4 proc. r./r. Średnia kwota kredytu konsumpcyjnego wyniosła 11 tys. zł. Liczba podpisanych umów na kredyty w kwocie 50-100 tys. zł wzrosła o 7,1 proc., a w kwocie powyżej 100 tys. zł aż o 9,6 proc. Ekspozycje pow. 50 tys. zł stanowiły 37 proc. wartości udzielonych kredytów konsumpcyjnych. Banki wydały o 1,2 proc. mniej kart kredytowych, na łączną kwotę limitów wyższą o 14,5 proc.

BIK Indeks – Popytu na Kredyty Konsumpcyjne wyniósł +1,4 proc. w marcu 2015 r. Oznacza to, że banki i SKOK-i przesłały do BIK zapytania o kredyty na kwotę wyższą o 1,4 proc. r./r. BIK Indeks – Kondycji Kredytów Konsumpcyjnych, który jest wskaźnikiem terminowości obsługi kredytów, w lutym 2015 r. osiągnął historycznie najwyższą wartość 63,8. Najniższą wartość indeksu zanotowano w styczniu 2010 r. i było to 28,4. W ostatnich dwóch latach ok. 250 tys. rachunków kredytowych miesięcznie pogarsza swój status przeterminowania. W lutym 2015 r. ok. 100 tys. rachunków osiągnęło przeterminowanie 31-60 dni, ok. 60 tys. rachunków 61-90 dni oraz ok. 50 tys. rachunków ponad 90 dni, a więc uzyskało status kredytu straconego.

DŁUGI… W SPADKU

Dotychczas, jeśli spadkobierca nie złożył w ciągu sześciu miesięcy oświadczenia o odrzuceniu spadku, to wraz z majątkiem przejmował pełną odpowiedzialność za długi spadkowe – także te, o których np. wcześniej nie wiedział. Po ostatniej nowelizacji prawa cywilnego spadkobierca odpowiada za długi zmarłego tylko do wysokości przejętego majątku. Natomiast żeby przejąć spadek wprost albo go odrzucić, trzeba będzie złożyć oświadczenie. Zdaniem ekspertów w gorszej sytuacji znajdą się osoby starsze, którym spadkobiercy odmówią poręczenia, co m.in. ograniczy im dostęp do kredytów szczególnie długoterminowych.

Założeniem uchwalonych regulacji jest większa ochrona spadkobierców przed niechcianym dziedziczeniem długów. Oprócz nowych zasad przejmowania spadku, zmienia się też sposób ustalania stanu majątku. Dotychczas spisu inwentarza dokonywał komornik sądowy. Teraz oszacowania można dokonać indywidualnie, komornik będzie potrzebny tylko podczas sporu. Nowa ustawa wejdzie w życie sześć miesięcy od dnia jej ogłoszenia, co ma m.in. umożliwić wierzycielom, w tym bankom, przygotować się do zmiany przepisów.

OSZCZĘDZANIE NA HIPOTECE

Przeciętny posiadacz mieszkaniowej hipoteki może cieszyć się teraz miesięczną ratą o około 420 zł niższą niż niecałe 3 lata temu. Oszczędność wszystkich złotówkowiczów wynosi 518 mln zł miesięcznie – wynika z szacunków Lion’s Bank. Przyjmijmy, że dług na zakup mieszkania w kwocie 300 tys. zł został zaciągnięty na 30 lat i doszło do tego przed rozpoczęciem przez RPP cyklu obniżek stóp procentowych (np. w sierpniu 2012 r.), kiedy przeciętna marża kredytowa wynosiła 1,5 proc. (dziś jest to już około 1,8 proc.). Wtedy rata modelowego kredytu wynosiła 1918 zł. Do połowy kwietnia br. oprocentowanie długu zmalało niemal o połowę (z około 6,6 proc. do niespełna 3,5 proc.), a wraz z nim rata modelowego kredytu zmalała do 1339 zł, a więc aż o 579 zł.

Bardziej uniwersalnym wskaźnikiem jest przeliczenie miesięcznej raty na 100 tys. zł pożyczonego kapitału. Taka informacja pozwala potencjalnemu kredytobiorcy łatwo obliczyć, z jaką ratą powinien się liczyć, zadłużając się na zakup mieszkania. Pożyczając 200 tys., musi bowiem taki wynik pomnożyć razy 2, a pożyczając 450 tys., zastosować mnożnik 4,5. Zadłużając się przed rozpoczęciem przez RPP cyklu obniżek stóp procentowych, trzeba było się liczyć z ratą na poziomie 639,3 zł na każde pożyczone 100 tys. zł na 30 lat. Dziś miesięczna rata takiego długu wynosi 446,3 zł na każde pożyczone 100 tys. zł.

EL DORADO NIE TRWA WIECZNIE

Oprocentowanie większości kredytów mieszkaniowych zależy od stawki WIBOR 3M, a ta jest pochodną stopy referencyjnej NBP, która od początku marca wynosi 1,50 proc. W efekcie WBOR 3M ustabilizował się na najniższym poziomie w historii – 1,65 proc., co oznacza, że i raty kredytów są wyjątkowo niskie. Takie okoliczności sprzyjają zarówno tym,którzy chcieliby kredyt zaciągnąć (wysoka zdolność kredytowa, łatwa dostępność kredytów), jak i osobom, które już zadłużenie spłacają (obniżka miesięcznych rat). Home Broker ostrzega jednak, że z punktu widzenia klienta jest to informacja o tyle pozytywna, co… ryzykowna.

Stopy procentowe nie zawsze będą tak niskie i istnieje ryzyko wzrostu. Wystarczy, by wskaźniki wróciły do poziomu z 2012 r., a zmiana wyniesie 40 proc. Przy kredycie na kwotę 300 tys. zł oznacza to miesięczne obciążenie większe o 550 zł. A przecież to tylko wzrost WIBOR-u do poziomu 4,65 proc. Czarne scenariusze, które mówią np. o szoku naftowym, krachu gospodarczym czy wybuchu bomby demograficznej w Polsce, zakładają, że stopy mogą wzrosnąć nawet do 10 proc. A już przy WIBOR-ze równym 8,5 proc. rata będzie dwukrotnie wyższa od dzisiejszej. Na ryzyko wzrostu raty narażone są m.in. osoby spłacające kredyt w ramach programu Rodzina na Swoim, w ich przypadku jest to wręcz pewne. Wynika to z zasady działania programu, który oferuje dopłatę do raty przez pierwszych osiem lat spłacania zadłużenia.

PRZELEWY NATYCHMIAST

Krajowa Izba Rozliczeniowa S.A. w I kw. br. przetworzyła w systemie Elixir 409 ...