Banki: Na tle decyzji RPP

Prof. dr hab Elżbieta Chojna-Duch,
Uniwersytet Warszawski, RPP

Brak jest pozytywnych sygnałów z gospodarki Unii Europejskiej, co przekłada się również na sytuację w polskiej gospodarce. Dane napływające ze strefy realnej świadczą o tym, że spowolnienie wzrostu gospodarczego może być w tym roku silniejsze niż zakładano. Trend spadkowy w kolejnych kwartałach 2012 r. był wyraźny, a niewielkie odbicie, według prognoz NBP, może nastąpić dopiero w II kw. tego roku. Spowolnienie gospodarcze jest wprawdzie stopniowe, nieprzebiegające tak gwałtownie jak w 2009 r., co mogło rzutować w 2012 r. na ocenę części członków Rady Polityki Pieniężnej, że jest ono zbyt wolne i niewystarczające do sprowadzenia inflacji w okolice celu. Była to również nadmierna obawa przed niebezpieczeństwem uruchomienia drugiej rundy i spirali płacowo-cenowej. W efekcie czynniki te w dużym stopniu powodowały, że ostateczne decyzje dotyczące konieczności łagodzenia polityki pieniężnej mogły okazać się spóźnione. Potwierdziła to obecna rzeczywistość.

Waga popytu

Popyt konsumpcyjny jest podstawową przyczyną spowolnienia dynamiki PKB.

Ostatnie dane GUS dotyczące PKB za cały rok 2012 wskazują obecnie pośrednio, że w IV kw. ubiegłego roku po raz pierwszy w historii funkcjonowania Rady Polityki Pieniężnej poszczególnych kadencji spożycie indywidualne wyrazi się prawdopodobnie ujemnym wskaźnikiem – nie wzrośnie, a nawet będzie miało wartość ujemną. W 2013 r. popyt konsumpcyjny nie ulegnie prawdopodobnie również znaczącej poprawie. Oznacza to, że popyt ten, który jest jednym z czynników, a zarazem jedną z głównych przesłanek dla obserwacji polityki pieniężnej, został nadmiernie zduszony (według danych NBP wynosi on -0,1 proc., a jeszcze niedawno prognozowano +0,2 proc. wzrostu). Ujemna dynamika poziomu popytu konsumpcyjnego utrzyma się również w I kw. tego roku.

Spadek popytu konsumpcyjnego jest skutkiem działania różnych czynników zewnętrznych i wewnętrznych, w tym m.in. ostrożności w podejmowaniu i rozszerzaniu aktywności gospodarczej i ograniczaniu dostępu do kredytów przez banki komercyjne, w tym radykalnego akcji kredytowej w zakresie kredytów konsumpcyjnych z powodu obaw o skutki kryzysu ekonomicznego czy też wprowadzenia przez nadzór bankowy instrumentów nadmiernie zaostrzających politykę kredytową banków w drodze kolejnych rekomendacji, a także polityki redukcji deficytu budżetowego, sytuacji na rynku pracy. Nie bez wpływu na ten stan, jak się ...