Bank i Klient: Gotówka z recyklingu

Łukasz Obzejta, Maciej Wołk

Jak pokazuje praktyka – prawo nie zawsze nadąża za postępem technologicznym. Przykładem jest bariera prawna ograniczająca możliwość wprowadzenia w Polsce urządzenia z funkcją recyklingu, łączącego funkcjonalność bankomatu i wpłatomatu, umożliwiającego jednak – w przeciwieństwie do urządzeń dualnych – zamknięty obieg gotówki w jego wnętrzu.

Wprowadzenie w Polsce na szeroką skalę tego urządzenia umożliwiłoby zmniejszenie kosztów związanych z fizyczną obsługą gotówki przez pracowników banków i spółki ochroniarskie. Jednocześnie użytkownicy kart zyskaliby szerszy dostęp do środków pieniężnych zdeponowanych na rachunkach bankowych lub kredytowych. Z powyższych względów warto zapoznać się z uwarunkowaniami prawnymi oddziałującymi na możliwość wprowadzenia w Polsce wskazanych urządzeń.

Antenaci

Omawiając problematykę wprowadzenia w Polsce urządzenia z funkcją recyklingu, nie sposób nie wspomnieć o protoplastach tego urządzenia, to jest bankomacie, wpłatomacie i urządzeniu dualnym.

Bankomat, czyli urządzenie umożliwiające samoobsługową wypłatę gotówki z rachunku bankowego lub z rachunku karty kredytowej, jest w Polsce dobrze znany. Pierwszy został zainstalowany w Warszawie przy ulicy Tadeusza Czackiego w połowie lat 80. XX w. Obecnie w Polsce, według szacunków, działa prawie 17 tys. tych urządzeń. Jak wskazują przeprowadzone badania, Polakom przypadł do gustu ten sposób wypłacania gotówki.

Działanie bankomatu polega – w dużym uproszczeniu – na umożliwieniu posiadaczom kart wypłaty gotówki z tego urządzenia za pomocą karty płatniczej. Banknoty, jakie wypłaca posiadacz karty płatniczej, są pobierane z kasety bankomatowej, której pojemność jest zależna od rodzaju urządzenia. Jeśli w kasecie skończą się banknoty, trzeba zainstalować nową wypełnioną nimi, w innym przypadku urządzenie nie będzie funkcjonować. Dostarczeniem i odbieraniem z bankomatów kaset bankomatowych zajmują się najczęściej spółki ochroniarskie. To generuje koszty i stwarza ryzyko napadu rabunkowego.

W celu zapewnienia użytkownikom kart wygodnego sposobu deponowania gotówki na rachunku bankowym wprowadzono w Polsce wpłatomat. Jest to urządzenie, które – niezależnie od pory dnia – umożliwia wpłacenie posiadanej gotówki bezpośrednio na rachunek bankowy.

Działanie wpłatomatu opiera się de facto na odwróceniu procesu, jaki ma miejsce w bankomacie. Klient umieszcza w urządzeniu kartę płatniczą powiązaną z rachunkiem bankowym, na którym ma zostać zaksięgowana wpłacana gotówka. Następnie loguje się do systemu wpłatomatu. Kolejnym krokiem jest umieszczenie banknotów w podajniku, który zabiera je do wnętrza urządzenia. Potem następuje przeliczenie deponowanej gotówki oraz weryfikacja jakości i autentyczności banknotów. Te zniszczone lub zagięte są automatycznie zwracane. Po przeprowadzeniu powyższych czynności na interfejsie wpłatomatu zostaje wyświetlony komunikat wskazujący wartość pieniężną, jaką urządzenie zamierza zaksięgować na rachunku bankowym. Posiadacz karty ma możliwość zaakceptowania bądź odrzucenia transakcji. Niewyrażenie zgody powoduje jej przerwanie i zwrot gotówki. Wyrażenie zgody skutkuje zaksięgowaniem kwoty na rachunku bankowym i umieszczeniem gotówki w kasecie znajdującej się we wnętrzu wpłatomatu. Jej pojemność jest ściśle określona i zależy od modelu urządzenia. Podobnie jak w przypadku bankomatu, gotówka zgromadzona we wpłatomacie jest odbierana i transportowana przez firmy ...