Bank i Klient: Exit strategy: wyzwania dla EBC

Paweł Smaga

Cóż takiego się stało? Oprócz obniżenia stóp procentowych (stopy operacji refinansujących) o 325 pkt. b. do poziomu 1 proc. EBC wprowadził niestandardowe środki (quantitative easing, credit easing, enhanced credit support) mające na celu usprawnienie funkcjonowania rynku pieniężnego, pomoc bankom w utrzymaniu płynności, a tym samym zahamowanie spadku dynamiki akcji kredytowej w strefie euro. Obejmowały one m.in. wydłużenie horyzontu operacji refinansujących do 6 i 12 miesięcy, poszerzenie listy papierów wartościowych przyjmowanych jako zabezpieczenia, umowy swapowe (z innymi bankami centralnymi), dostarczające płynności w walutach obcych (głównie dolarach amerykańskich) oraz program wykupu obligacji emitowanych przez europejskie banki. Beneficjentem łagodnego nastawienia w polityce monetarnej miał być w dużej mierze sektor bankowy, gdyż to kredyt bankowy stanowi podstawowe źródło finansowania sektora MŚP, będącego wspomnianym trzonem gospodarek państw, które przyjęły wspólną walutę.

Niekonwencjonalne rozwiązania

Wraz z postępującym ożywieniem gospodarczym pojawiają się dylematy związane z tzw. exit strategy, czyli strategiami wyjścia z niekonwencjonalnych narzędzi polityki pieniężnej, które już w swojej konstrukcji miały zapisany tymczasowy charakter. Termin ten jest także rozumiany jako zestaw zasad, na podstawie których powinna być oceniania bieżąca sytuacja gospodarcza pod kątem momentu implementacji exit strategy. Istotne jest, by uczestnicy rynków mieli świadomość, że środki te są nadzwyczajne i ograniczone czasowo. Zostały tak zaprojektowane, by EBC mógł się z nich wycofać, gdy tylko pojawi się ryzyko wzrostu presji inflacyjnej w średnim okresie – zgodnie z jego nadrzędnym celem. Strategia ta dotyczy także kluczowego momentu początku cyklu podwyżek stóp procentowych, mającego utrzymać tę presję na ograniczonym poziomie. Naczelne pytania stawiane w takiej sytuacji dotyczą tego, kiedy i w jaki sposób EBC powinien wycofać się z przyjętej strategii ekspansji monetarnej. Zapewne będzie to proces stopniowy, lecz nie może rozpocząć się zbyt wcześnie, gdyż wpłynęłoby to ujemnie na tempo postępującego ożywienia i dodatkowo zaostrzyło warunki udzielania kredytów. Z drugiej strony zbyt późne wprowadzenie zmian może oznaczać tworzenie warunków do niestabilności w sektorze finansowym, wprowadzać zaburzenia w ocenie ryzyka płynności, a uzależnienie banków od EBC jako źródła płynnych środków zmniejszy zachęty do odbudowy akcji kredytowej. Osłabiłoby to również wiarygodność banku co do determinacji w osiągnięciu swojego podstawowego celu.

Można tu przywołać argument części ekonomistów, że to właś...