Bank i Klient: Dżuma, czyli posyłanie szczurów

Krzysztof Maciejewski

Można odnieść wrażenie, że nasi ustawodawcy działają w całkowitym oderwaniu od rzeczywistości. Firmy pożyczkowe, które doznały sporego uszczerbku w marcu ubiegłego roku, tym razem mogą zostać dobite przez nowe przepisy. Zapytajmy, co w prawie piszczy? Otóż szykowane są dwie nowelizacje – ustawa o kredycie hipotecznym oraz o nadzorze nad pośrednikami kredytu hipotecznego i agentami oraz projekt ustawy o zmianie ustawy – Kodeks karny oraz niektórych innych ustaw. Pierwsza z tych regulacji została już uchwalona przez Sejm, a 24 lutego 2017 r. trafiła do Prezydenta i Marszałka Senatu. Drugi z omawianych projektów znajduje się na razie w fazie opiniowania – na jego temat zdążyło się wypowiedzieć już kilkadziesiąt organizacji, w tym Związek Banków Polskich. Zdecydowana większość opinii oscyluje między niedowierzaniem a przerażeniem.

Związek broni

Wyrażone w piśmie do Ministerstwa Sprawiedliwości poglądy Krzysztofa Pietraszkiewicza, prezesa ZBP, są jednoznaczne. Zajrzyjmy do listu. „Dokonanie w okresie krótszym niż rok kolejnej istotnej zmiany w zakresie obliczania maksymalnych pozaodsetkowych kosztów kredytu nie znajduje uzasadnienia w przepisach prawa, ani w sytuacji rynkowej konsumentów. Z uzasadnienia przepisów projektu ustawy wynika, że jej celem jest wyeliminowanie negatywnych skutków pożyczek lichwiarskich udzielanych przede wszystkim osobom starszym. Jest absolutnie powszechnie akceptowanym fakt konieczności wyeliminowania podobnych patologii stosowanych przez nieuczciwych przedsiębiorców, zwłaszcza w sytuacjach, gdy zabezpieczeniem pożyczek było notarialnie ustanowione przeniesienie nieruchomości jako forma zabezpieczenia. Należy jednak w tym miejscu wskazać, że proponowane przepisy odniosą skutek przede wszystkim wobec legalnie i uczciwie działających podmiotów” – zaznacza Krzysztof Pietraszkiewicz.

Niektórzy mogą być nieco zdezorientowani tym stanowiskiem. Wszak sektor firm pożyczkowych to naturalna konkurencja instytucji bankowych, a zatem – w teorii – osłabienie rywali powinno być bankom na rękę. Jednak sytuacja jest nieco bardziej skomplikowana. Po pierwsze, sektor bankowy nie jest zbyt zainteresowany przejęciem klienteli branży pożyczkowej, gdyż mówimy tu o kredytach obciążonych znacznie wyższym ryzykiem. Po drugie, w nowelizowanych przepisach są także takie, które nie podobają się samym bankom – można tu przytoczyć przykład artykułu zakazującego sprzedaży łączonej produktów przy udzielaniu kredytu hipotecznego. Zwróćmy uwagę, że spora część oferty bancassurance zostanie zdelegalizowana. Istotny jest jednak też trzeci element – nowe prawo poszerzy szarą strefę pożyczkową, powiększy grono ludzi ...