Bank i Klient: Bankowi latarnicy

Kamil Majewski

Jak wykazują badania przeprowadzone przez Narodowy Bank Polski w latach 2010-2012, około jedna czwarta Polaków (23 proc.) nie używa kart płatniczych lub nie płaci za pomocą przelewów z powodu braku konta bankowego. Odsetek ten zdecydowanie rośnie wśród osób starszych. I tak, 32 proc. osób w grupie powyżej 55 roku życia oraz 57 proc. osób powyżej 65 roku życia nie posiada rachunku bankowego lub nim nie dysponuje. Niski poziom ubankowienia stawia Polskę na dalekich pozycjach w tym zakresie wśród krajów Unii Europejskiej, w których nowoczesny system bankowy wykorzystywany jest jako powszechny mechanizm do regulowania płatności, przynosząc korzyści zarówno konsumentom i instytucjom, jak i całej gospodarce.

A bankowość elektroniczna? Tu jest jeszcze gorzej. Problemem polskich wykluczonych nie jest brak dostępu do sieci, lecz raczej kompetencji. Internet jest dostępny nie tylko w takich miejscach jak biblioteki, ośrodki kultury, ale też w domach osób niekorzystających z sieci. 70,5 proc. Polaków w wieku powyżej 16 roku życia i 73 proc. wszystkich Polaków ma w domu dostęp do internetu. Jednak korzysta z niego tylko 60 proc. Nie chodzi zatem tyle o bycie internautą, co o zwykłą umiejętność korzystania z WWW, która może poprawić jakość życia i pracy. Bez działań na rzecz jej rozwijania osoby pozbawione e-kompetencji będą wykluczone z możliwości dostępu do wielu dóbr i usług. Obecnie zaledwie 9,2 proc. Polaków w wieku 65+ posiada umiejętności obsługi podstawowych programów biurowych oraz korzystania z internetu.

Znużeni i wykluczeni

W sierpniu 2012 r. dr Dominika Maison z Uniwersytetu Warszawskiego przeprowadziła badania dotyczące postaw i zachowań finansowych Polaków powyżej 55 roku życia. Wynika z nich, że aż jedna czwarta seniorów to tzw. wykluczeni tradycjonaliści, którzy podchodzą do pieniędzy jako środka do zaspokojenia podstawowych potrzeb. Zazwyczaj nie posiadają oni konta bankowego, co wynika z trzech rodzajów barier: przekonania (wysoki koszt, nie dla wszystkich), postawy wobec banków (biurokracja, nastawienie na zysk, niepewność w czasach kryzysu) i kosztów. Ogólnie starają się trzymać z dala od wszelkiego rodzaju usług bankowych i… komputerów. Z nowoczesnych technologii korzysta zaledwie 1 proc. tego segmentu osób. Co gorsza, sama zmiana błędnych przekonań nie wystarczy – dla wykluczonych tradycjonalistów założenie konta nie ma żadnych zalet (znają inne sposoby ...