Akademia: NORWEGIA – 1/3 budżetu domowego na mieszkanie

Mirosław Gorczyca
Dr hab. n. ek., profesor w Wyższej Szkole Informatyki i Zarządzania w Rzeszowie

Determinanty rozwoju mieszkalnictwa

Norwegia to średniej wielkości kraj o powierzchni zbliżonej do naszego (385.178 km2). Jest on słabo zaludniony. Według stanu ze spisu ludnościowego z 19 listopada 2011 r. było to średnio 16,3 osoby na 1 km2, w tym 79,3 na terenach uważanych za gęściej zaludnione.1 W najgęściej zaludnionej aglomeracji, Oslo, było to 1462 osoby na 1 km2 powierzchni [1].

Liczba ludności Norwegii dość dynamicznie rosła. W okresie 1950-2013 wzrosła ona o 55,4 proc. (tab. 1), co oznaczało średnie roczne tempo przyrostu na poziomie cá <0,8 proc. Poziom przyrostu liczby ludności zależał w dominancie od salda imigracji zagranicznej, jako że wysoki poziom życia czynił dla Norwegii istotny czynnik zachęcający do osiedlania się w niej. Należy odnotować, że Norwegia była dla naszych rodaków ekonomicznie Ziemią Obiecaną i stanowili oni w liczbie imigrantów największą liczebnie ich grupę (około 10 tys./rok w latach 2010-2013 [1]). To właśnie wysokie dodatnie saldo imigracji decydowało o przyroście liczby ludności, jako że przyrost naturalny zmniejszył się np. z 11,5 promila w pięcioleciu 1946-1950 do 2,0 w latach 1981-1985 i cá 4,0 promili w ostatnim pięcioleciu. Decydująca o przyroście naturalnym dzietność kobiet jedynie w niektórych latach utrzymywała się na poziomie gwarantującym zastępowalność pokoleń2 (2,24 dziecka na kobietę w latach 1971-1975, wobec np. 1,68 w 1981-1985 i <1,9 od 2005 r. [1]). W Norwegii przybywało ludzi starszych, jako że znajdowała się ona w czołówce europejskiego rankingu długowieczności obywateli. Długość życia wynosiła w 2011 r. 79,1 lat dla mężczyzn i 83,6 dla kobiet [2]).

Ludność grupuje się w coraz mniejszych gospodarstwach domowych. Ich średnia wielkość wynosiła 2,2 osoby w 2013 roku3, wobec: 2,7 w 1980 r., 2,4 w 1980 r. i 2,3 w 2001 r. [1]. Wśród 2345,5 tys. gospodarstw domowych w 2013 r. aż 42,7 proc. stanowiły jednoosobowe, a tylko 27,1 proc. gospodarstwa domowe z dziećmi.4 Powyższe liczby świadczą o antykreacyjnych postawach Norwegów, mimo najwyższego w Europie poziomu opieki i pomocy dla osób wychowujących dzieci.

P/rodukt K/rajowy B/rutto Norwegii wynosił w 2012 r. prawie 500 mld USD, a jego wysokość to prawie 100 tys. per capita (99.555 USD) [2]. W ujęciu według parytetu siły nabywczej norweskiej korony (NOK) – wskaźnik ten wyniósł 65.640 USD [2]. Dynamicznemu tempu wzrostu PKB, z 90.927 mld NOK w 1970 r. do 290,7 mld NOK w cenach bieżących w 2012 r. [1] sprzyjał wysoki poziom nakładów w środki trwałe (gross fixe capital formation), który wyniósł (w proc. PKB): 27,0 w 1970 r., 26,8 w 1980 r., 20,9 proc. w 1990 r., 18,4 w 2000 r., 18,9 w 2010 r. i 20,6 w 2012 r.5 Ich dynamika wynosiła (rok do roku, w procentach) w latach 2006-2012: 112,5 – 109,3 – 99,7 – 88,0 – 104,1 – 106,7 – 105,7 i 119,5 [2].

Inwestycje mieszkaniowe stanowiły w latach 80. i 90. minionej dekady od 3 do 6 proc. PKB [3 i 4], stanowiąc około 1/5-1/4 łącznych nakładów brutto na środki trwałe [5]. Ich wielkość, zależnie od kondycji gospodarki narodowej oraz preferencji mieszkaniowych ludności i jej zamożności, decydowała o poziomie i standardzie budownictwa mieszkaniowego

Budownictwo mieszkaniowe

W 2012 r. oddano do użytku niespełna 26 tys. mieszkań o łącznej p/owierzchni u/żytkowej 3485 tys. m2. Jednocześnie w tym roku rozpoczęto budowę prawie 29 ...