Rynek finansowy: Loża komentatorów lipiec – sierpień 2011

Krzysztof Kluza
Katedra Skarbowości,
Szkoła Główna Handlowa

Cel, za jaki odpowiedzialny jest rząd to faktycznie deficyt na poziomie 2,4 proc. PKB. Podsektor samorządowy będzie musiał zmieścić się w deficycie 0,6 proc. PKB. Te 2,4 proc. PKB dla rządu jest silnie ograniczające. Oszczędności będzie szukał poprzez ograniczenie składek przekazywanych do OFE, konsolidację środków na rachunkach jednostek budżetu centralnego oraz wprowadzenie reguły wydatkowej dla wydatków elastycznych budżetu. Inne działania będą wymagały zgody politycznej, szczególnie trudnej do osiągnięcia w roku wyborczym. Będą to np. ograniczenie przywilejów emerytalnych dla służb mundurowych i wybranych branż (w tym rolniczych), ustawy związane z reformą służby zdrowia (o dodatkowych ubezpieczeniach zdrowotnych, o działalności leczniczej) oraz zmniejszenie wydatków o charakterze sztywnym w budżecie. Ułatwieniem byłby wzrost PKB powyżej 5 proc., ale jest to mało prawdopodobne. Każdy natomiast scenariusz, gdy gospodarka będzie rosła realnie 3 proc. lub mniej, zapewne pogrzebie plany rządu. Rezerwy, choć trudne do pozyskania, leżą głównie we wzroście dochodów budżetowych dzięki ograniczeniu szarej strefy. Realizacja planu rządu jest zatem ambitnym zadaniem. Nie należy jednak z niego rezygnować. W przeciwnym razie, grożą nam bolesne sankcje, jak ograniczenie bądź wstrzymanie środków pomocowych z UE, ograniczenie środków pożyczkowych z EBI lub kary finansowe.

Piotr Kalisz
CFA, główny ekonomista Citi Handlowego

Rządowy projekt redukcji deficytu wydaje się wyjątkowo ambitny. Pozytywnie można oceniać to, iż większość zacieśnienia fiskalnego pochodzi z redukcji wydatków publicznych, a nie opiera się wyłącznie na zwiększaniu obciążeń podatkowych. Z drugiej strony, jako wadę można traktować to, że nie jest to spójny program reform strukturalnych, lecz raczej zbiór często niezależnych od siebie działań, mających na celu spowolnienie tempa, w jakim Polska się zadłuża. Zmniejszenie deficytu o niemal 5 punktów procentowych w ciągu zaledwie dwóch lat nie pozostanie jednak bez wpływu na wzrost gospodarczy. Działania takie mogą w przyszłym roku obniżyć wzrost polskiego PKB o około 1,5 punktu procentowego, a w 2013 r. o niemal 1 punkt procentowy. Szczególnie głębokie spowolnienie mogą spowodować planowane redukcje wydatków na inwestycje publiczne, a zdecydowanie mniej kosztowne powinny okazać się tegoroczne podwyżki podatku VAT. Dotychczas zaproponowane rozwiązania powinny z łatwością wystarczyć do obniżenia deficytu w pobliże 3,5-4 proc. PKB. Jeżeli rząd planuje redukcję deficytu poniżej 3 proc., niezbędne będą dodatkowe działania. Teoretycznie, przy odpowiednio dużej determinacji rządu, osiągnięcie takiego celu wydaje się możliwe. Zacieśnienie fiskalne może jednak doprowadzić do wyraźnego spowolnienia gospodarczego, obawiam się, że ta determinacja może bardzo szybko ...