Prawo: Wykonywanie polskich orzeczeń w Niemczech

Damian Wypior

Jeżeli pozwany posiada majątek w Niemczech, to z natury rzeczy egzekucja musi być tam prowadzona. Podstawę stanowią w tym przypadku Rozporządzenie (WE) Nr 805/2004 Parlamentu Europejskiego i Rady z 21 kwietnia 2004 w sprawie utworzenia Europejskiego Tytułu Egzekucyjnego dla roszczeń bezspornych (dalej zwane Rozporządzeniem 805/2004) oraz Rozporządzenie (WE) Nr 44/2001 Rady z 22 grudnia 2000 r. w sprawie jurysdykcji i uznawania orzeczeń sądowych oraz ich wykonywania w sprawach cywilnych i handlowych (dalej zwane Rozporządzeniem 44/2001).

Europejski Tytuł Egzekucyjny

Egzekucja w Niemczech na podstawie polskiego tytułu egzekucyjnego dotyczącego należnej wierzytelności jest najłatwiejsza wtedy, gdy tytułowi egzekucyjnemu polski sąd nadał zaświadczenie tzw. Europejskiego Tytułu Egzekucyjnego zgodnie z Rozporządzeniem Nr 805/2004. Europejski Tytuł Egzekucyjny nie jest odrębnym rodzajem orzeczenia – chodzi tu o status, który może zostać nadany orzeczeniu sądu państwa członkowskiego, które spełnia warunki wskazane we wspomnianym rozporządzeniu. Stosuje się je w sprawach cywilnych i handlowych; nie obejmuje ono spraw podatkowych i celnych oraz administracyjnych. Rozporządzenie weszło w życie 21 stycznia 2005 r., ale w pełnym zakresie obowiązuje we wszystkich krajach członkowskich Unii Europejskiej, z wyjątkiem Danii, dopiero od 21 października 2005 r.

Art. 5 Rozporządzenia 805/2004 stanowi jednoznacznie, że orzeczenie (w tym wyrok, nakaz, postanowienie lub nakaz egzekucyjny, a także ustalenie kosztów lub wydatków przez urzędnika sądowego), któremu nadane zostało zaświadczenie Europejskiego Tytułu Egzekucyjnego w państwie członkowskim wydania, jest uznawane i wykonywane w innych państwach członkowskich bez potrzeby stwierdzania wykonalności i bez możliwości sprzeciwienia się jego uznaniu. W niemieckim kodeksie postępowania cywilnego §1082 powtarza i precyzuje tę zasadę w ten sposób, że egzekucja odbywa się w Niemczech bezpośrednio na podstawie Europejskiego Tytułu Egzekucyjnego, bez potrzeby dodatkowego postępowania i niemieckiej klauzuli wykonalności.

Podstawowym warunkiem wydania zaświadczenia Europejskiego Tytułu Egzekucyjnego dla krajowego tytułu egzekucyjnego jest – zgodnie z art. 3 Rozporządzenia 805/2004 – istnienie tytułu egzekucyjnego (powstałego po 21 stycznia 2005 r.) dotyczącego „roszczenia bezspornego” o zapłatę konkretnej kwoty pieniężnej, która stała się wymagalna lub dla której termin wymagalności został określony w orzeczeniu, ugodzie sądowej lub dokumencie urzędowym. Roszczenie uznaje się za bezsporne, gdy dłużnik nie zaskarżył go w postępowaniu sądowym, nie pojawił się na rozprawie sądowej lub wyraźnie potwierdził roszczenie w postępowaniu sądowym w drodze uznania lub ugody zatwierdzonej przez sąd lub zawartej przed sądem. W naszej praktyce adwokackiej w przypadku Europejskiego Tytułu Egzekucyjnego pochodzącego z Polski najczęściej mamy do czynienia z wyrokami zaocznymi i nakazami zapłaty.

Dalsze warunki nadania zaświadczenia Europejskiego Tytułu Egzekucyjnego reguluje art. 6 Rozporządzenia Nr 805/2004. Zgodnie z jego przepisami orzeczenie przede wszystkim musi posiadać co najmniej nadany rygor natychmiastowej wykonalności w Polsce; tytuł nie musi być prawomocny. Ponadto sąd polski nie może potwierdzić swojej jurysdykcji międzynarodowej z naruszeniem określonych zasad jej dotyczących. Należy także przestrzegać przepisów odnoszących się do ochrony konsumenta. W końcu w przypadku niekwestionowania roszczenia w kraju wydania konieczne jest także przestrzeganie podstawowych przepisów w zakresie postępowania. Chodzi o to, żeby pismo dotyczące wszczęcia postępowania zostało doręczone dłużnikowi prawidłowo i w odpowiednim terminie, tak aby mógł się bronić.

Jeśli powyższe warunki zostały spełnione, polski sąd, który wydał orzeczenie, na wniosek wierzyciela nadaje polskiemu tytułowi egzekucyjnemu zaświadczenie Europejskiego Tytułu Egzekucyjnego na formularzach określonych w załącznikach do Rozporządzenia 805/2004. Dłużnik nie jest wysłuchiwany. Dopiero wydane zaświadczenie może być przez polski sąd, na wniosek do niego złożony, sprostowane lub cofnięte. Sprostowanie ma miejsce, gdy istnieją rozbieżności pomiędzy orzeczeniem a zaświadczeniem; cofnięcie, gdy sąd, biorąc pod uwagę ustanowione wymogi, przyznał zaświadczenie w sposób oczywisty niesłusznie. Poza wnioskiem o sprostowanie lub cofnięcie, od wydania zaświadczenia Europejskiego Tytułu Egzekucyjnego nie przysługuje żadne ...