Spółdzielnie kredytowe Raiffeisena: Kościół Raiffeisena

Prof. dr hab. Eugeniusz Gostomski

Na koncepcji organizacyjnej Raiffeisena oparte są banki spółdzielcze w Niemczech, Austrii, Szwajcarii i Luksemburgu i w wielu innych krajach na różnych kontynentach specjalizujące się w obsłudze rolników i mieszkańców wsi. Pierwsze organizacje samopomocowe nie miały charakteru typowych spółdzielni. Ich członkami nie byli bowiem kredytobiorcy, a jedynie majętne osoby, które dostarczały środków finansowych na działalność kredytową. F. W. Raiffeisen szukał poparcia dla swojego ruchu wśród stanu duchownego – księży i pastorów, którzy zresztą bardzo życzliwie odnosili się do jego pomysłów i czysto obejmowali w spółdzielniach kredytowych kluczowe funkcje społeczne.

Dobry ojciec rodziny

Fryderyk W. Raiffeisen był głęboko wierzącym i praktykującym chrześcijaninem wyznania ewangelickiego. Nauką Chrystusa nakazującą pomagać bliźnim kierował się w 1847 r., zakładając w niemieckim Weyerbusch Towarzystwo dla Dostarczania Biednym Chleba i Ziemniaków, a następnie tworząc pierwszą spółdzielnię kredytową, która umożliwiła małorolnym chłopom zaciąganie nisko oprocentowanych pożyczek i tym samym chroniła ich przed wyzyskiem ze strony lichwiarzy.

Chodziło o poprawę sytuacji materialnej biednych ludzi na wsi, ale także o „moralne podniesienie jednostki”. Kasa oszczędnościowo-pożyczkowa Raiffeisena obok funkcji ekonomicznych pełniła misję społeczną, troszczyła się o zaniedbane dzieci, pomagała w integracji osobom zwolnionym z więzienia, wspierała budowę wiejskich bibliotek. Miała być czymś na wzór postulowanego przez religię chrześcijańską „dobrego ojca rodziny” troszczącego się o swoje dzieci.

F. W. Raiffeisen, kierując się pobudkami religijnymi i miłością bliźniego, przekonywał do podobnej postawy zamożnych ludzi oraz motywował ich do pomocy biednym mieszkańcom lokalnej społeczności w myśl chrześcijańskiej zasady „wszystko, co uczyniliście jednemu z tych moich braci najmniejszych, toś...