Rynek finansowy: Podatek bankowy zapłacimy wszyscy

Przemysław Szubański

Podatek bankowy będzie. I to nie 0,39 proc. aktywów, jak wcześniej przypuszczano, ale aż 0,44. Jak widać, lekcja węgierska rządzących niczego nie nauczyła. Pod rządami Orbana podatek, wprowadzony w 2010 r. w wysokości 0,53 proc., spadnie w tym roku do 0,31 proc., a w latach 2017-2019 stawka ma być dalej obniżana. Dlaczego? Miejscowe banki przyczaiły się, przeanalizowały sytuację i… opłaty i prowizje wzrosły o ponad połowę. A akcja kredytowa zmalała o 30 proc.

Ostrzeżony – uzbrojony

Polskie banki były do reagowania na dodatkowe obciążenia lepiej przygotowane. Zaczęło się w 2014 r. Od stycznia opłata interchange (należność pobierana przez bank wydający kartę płatniczą [emitent] od agenta rozliczeniowego przy każdej transakcji dokonanej kartą), w Polsce sięgająca 1,2-1,3 proc. została ustawą sejmową obniżona do 0,5 proc. wartości transakcji. A od 2015 r. wynosi 0,3 proc., a w przypadku karty debetowej – 0,2 proc. wartości transakcji. Utracone dochody banków były potężne – i rzuciły się one do ich powetowania.

Podrożały konta, podrożały karty

Pierwszą reakcją na zapowiedzi podatku były natomiast podwyżki marż kredytów hipotecznych. I można przypuszczać, że na tych marżach się skończy, a inne kredyty dla ludności nawet potanieją. Dlaczego? Kredyt hipoteczny do najbardziej dochodowych nie należy. Na dodatek obłożony jest rozlicznymi nakazami nadzorczymi. W efekcie obarczony podatkiem byłby już dla banków stratą. Zaczęło się zatem już w ubiegłym roku. Deutsche Bank podniósł swoje – należące do najniższych na rynku – stawki o 0,65 pkt. proc. Marże mBanku wzrosły od 9 grudnia o 0,4 pkt. proc. Zmieniły je także m.in. Bank Pekao S.A., Raiffeisen Polbank, Bank BPH, Eurobank i Getin Noble Bank.

A co z innymi kredytami? Dlaczego niby miałyby tanieć? Odpowiedź jest prosta: stanieją, bo są bardziej dochodowe, krótkoterminowe, zbliżone zapadalnością do posiadanych przez banki depozytów ludności. Trzeba zatem ludzi zachęcić do brania takich kredytów. I zachęty już są. Oto np. Bank Crédit Agricole proponuje Przejrzysty kredyt gotówkowy z oprocentowaniem nominalnym 0 proc. Tyle że RRSP dla kredytu na 5 tys. zł, spłacanego przez 24 miesiące wynosi 23,6 proc.; całkowita kwota do zapłaty 6186,92 zł, całkowity koszt kredytu 1186,92 zł (w tym: odsetki 0 zł, prowizja 645 zł, koszty związane z korzystaniem z ochrony ubezpieczeniowej w pakiecie podstawowym 541,92 zł).

Zmiany w strukturze kredytów przewiduje m.in. Narodowy Bank Polski, co znalazło odbicie w opinii na temat podatku bankowego, przygotowanej przez Piotra Wiesiołka, I zastępcę prezesa NBP. Pisze on expressis verbis: „Z punktu widzenia stabilności wzrostu gospodarki w długim okresie może dojść do niekorzystnych zmian w strukturze akcji kredytowej banków. Proponowana konstrukcja podatku może sprzyjać ograniczeniu podaży kredytów dla najlepszych (i w konsekwencji niskomarżowych) klientów korporacyjnych, co mogłoby zaburzać procesy inwestycyjne. W to miejsce może pojawić się akcja kredytowa finansująca przede wszystkim bieżącą konsumpcję gospodarstw domowych”.