Rynek finansowy: Z wiedzą ekonomiczną nie jest najlepiej

Sławomir Dolecki

Od 15 lat Organizacja Współpracy Gospodarczej i Rozwoju (OECD) bada poziom światowego szkolnictwa, oceniając nie stan wiedzy uczniów, ale umiejętności posługiwania się nią. Sprawdza 15-latków z całego świata pod kątem ich zdolności do rozwiązywania problemów, analizowania, argumentowania i interpretowania

Nadmierna skromność

Tegoroczny raport, którego wyniki nie zostały jeszcze oficjalnie opublikowane, ale dotarła do nich brytyjska BBC, a opublikował również portal wyborcza.pl, pokazują, że Polska zajęła 11. miejsce w zakresie wiedzy uczniów z matematyki i nauk ścisłych. Jak podaje portal gazeta.pl: Sukces Polski nie powinien dziwić. Według ostatniego badania PISA w matematyce polscy uczniowie zajmują pierwsze miejsce wśród krajów UE, ex aequo z Holandią, Estonią, Finlandią.

Jednocześnie z badań przeprowadzonych przez Departament Edukacji i Wydawnictw Narodowego Banku Polskiego wynika, iż polska młodzież dość krytycznie ocenia poziom swojej wiedzy o ekonomii, finansach i gospodarce – większość skłania się ku poglądowi, że wie na ten temat mało lub bardzo mało. Na szczęście ta niska samoocena tylko częściowo znajduje odzwierciedlenie w obiektywnych wynikach testów. Zaliczyło je bowiem 72 proc. uczniów szkół ponadgimnazjalnych, 59 proc. gimnazjalistów i 56 proc. uczniów ostatnich klas szkoły podstawowej. Choć w każdej grupie wiekowej większość uczniów zdała test, to jednak ich wiedza jest nieugruntowana i fragmentaryczna. Najmniej problematyczne są dla nich pytania o zasady regulujące indywidualne zachowania finansowe – dotyczące systemu emerytalnego, systemu finansowego i bankowego oraz podatków. Największe deficyty w wiedzy dotyczą ogólnych zasad rządzących gospodarką: giełdą i rynkami walutowymi oraz zagadnień makroekonomicznych

Przekładając opracowany w ramach badania Indeks Kompetencji Ekonomicznych na szkolną skalę ocen, niedostateczny poziom wiedzy (poniżej połowy punktów) prezentuje 44 proc. uczniów VI klasy szkoły podstawowej, 41 proc. uczniów III klasy gimnazjum oraz 28 proc. uczniów przedostatniej klasy szkół ponadgimnazjalnych. Na „trójkę” zalicza test około jednej trzeciej uczniów, a wynik „dobry” osiąga około jednej czwartej uczniów szkoły podstawowej, 21 proc. uczniów gimnazjum i co trzeci uczeń szkół ponadgimnazjalnych. Tylko nielicznym udało się uzyskać oceny „bardzo dobre” (konieczne było 90 proc. poprawnych odpowiedzi) – dotyczyło to jedynie 0,5 proc. uczniów ze szkoły podstawowej, 2 proc. gimnazjalistów oraz 4 proc. uczniów szkoły ponadgimnazjalnej.

Nieźle zarządzają

Na wszystkich poziomach nauczania mało problematyczne okazały się zadania dotyczące umiejętności finansowych związanych z codziennym zarządzaniem pieniędzmi. Radzą sobie z nimi w zadowalającym stopniu już uczniowie kończący szkołę podstawową, a dla uczniów starszych kwestie te w ogóle nie stanowią problemu. Przy zadaniach zmuszających do wykazania się bardziej zaawansowanymi umiejętnościami (np. rozumienie mechanizmu ubezpieczeń) pojawiają się problemy, ale nadal wydaje się, że poziom umiejętności uczniów jest zadowalający. Największe problemy sprawiły uczniom pytania o obliczenie odsetek od lokaty oraz porównanie warunków lokat. Zadania nie były zbyt trudne obliczeniowo dla starszych badanych, jest to więc kwestia nierozumienia samego produktu i języka, w jakim ...