Akademia: Mieszkaniowa Ziemia Obiecana1

Mirosław Gorczyca
Dr hab. n. ek., profesor w Wyższej Szkole Informatyki i Zarządzania w Rzeszowie

Determinanty rozwoju mieszkalnictwa

Analizując rozwój mieszkalnictwa w Izraelu, intensywność budownictwa mieszkaniowego oraz zmiany standardu mieszkaniowego jego mieszkańców, pamiętać trzeba o dynamicznym przyroście liczby ludności, głównie dzięki napływowi Żydów z całego świata, w tym najwięcej z biednych krajów: z b. Związku Radzieckiego, Rumunii, fellaszów z Etiopii oraz innych krajów Afryki Północnej. To dla nich Izrael jawił się jako Ziemia Obiecana i nadzieja na nowe, lepsze życie. W ten sposób (por. tabela 1 [7]): liczba mieszkańców tego kraju zwiększyła się blisko dziewięciokrotnie. Zawdzięczać to należy głównie dodatniemu saldu imigracji, wynoszącemu np. do 2001 r. 5.665 tys., i stanowiącemu ok. 2/3 ogólnej liczby ludności Izraela [7]. Również przyrost naturalny był poważnym źródłem rosnącej liczby mieszkańców Izraela, jako że po 1960 r. przewyższył on wielkością saldo imigracji. Aktualnie w Izraelu mieszka około 40 proc. światowej populacji Żydów, szacowanej przez Hebrew University of Jerusalem na 13,3 mln (około 2000 r.).

Ludność grupowała się w coraz mniejszych gospodarstwach domowych. W 2011 r. było ich 2253,7 tys., z tego 1933,4 tys. żydowskich i 320,3 tys. arabskich. Średnio na każde z nich przypadało 3,3 osób, z tego 3,1 w żydowskich i 4,7 w arabskich [8]. Wielkość gospodarstw domowych – według średniej liczby osób – wynosiła 3,80 (3,50 i 3,90) w 1970 r., 3,36 (3,12 i 5,10) w 2000 r. [7].

Ogromny przyrost liczby ludności generował potrzebę intensywnego budowania mieszkań. Było to możliwe dzięki dynamicznemu rozwojowi gospodarczemu w Izraelu oraz pomocy ze Stanów Zjednoczonych na budownictwo mieszkaniowe.

P/rodukt K/rajowy B/rutto Izraela to w 2011 r. 242.290 mln USD, wobec 133.968 mln USD w 2005 r. i 217.495 mln USD w 2010 r., co w ujęciu per capita stanowiło w tych latach (kolejno, w USD, lata 2005, 2010 i 2011): 20.284, 29.312 i 32.123 [9]. Inwestycje w środki trwałe miały następujący udział w PKB (w proc.): 16,6 w 2005 r., 17,8 w 2010 r. i 19,6 w 2011 r. [9]. Liczby powyższe potwierdzają dynamiczny poziom rozwoju, jako że wolumen PKB zwiększył się w latach 2000-2012 o 52 proc. [10], tzn. w średniorocznym tempie 3,6 proc.

Inwestycje i budownictwo mieszkaniowe

Znaczące rozmiary budownictwa mieszkaniowego i poprawa warunków mieszkaniowych ludności Izraela możliwe były dzięki ogromnemu wysiłkowi inwestycyjnemu w dziedzinie mieszkalnictwa. Inwestycje mieszkaniowe stanowiły w wieloleciu 50., 60., 70., 80., 90. od 7-miu do >10 proc. udziału w PKB [7]. W minionej i obecnej dekadzie udział ten nieznacznie zmalał. Wynikało to ze spadku liczby imigrantów ...