Bankowość i Finanse | Loża Komentatorów | Jak w nadchodzących latach kształtować się będzie rynek obsługi gotówki, i jaką rolę w nim odgrywać będą banki?

Tomasz Zientek
dyrektor Departamentu Efektywności i Rozwoju Operacji w Santander Banku Polska:

W najbliższych latach rynek obsługi gotówki będzie się zmieniał, choć w Polsce nie należy oczekiwać gwałtownych zmian. Wartość obrotu gotówkowego jest najwyższa w historii, z drugiej strony statystyki wskazują na spadek liczby i wartość wypłat. Ten trend będzie się utrzymywał.

Nie należy się jednak obawiać, że gotówka w Polsce zniknie – dziś nie ma takiej możliwości, a badania rynku pokazują, że nie jesteśmy na to gotowi i chcemy mieć łatwy dostęp do swoich pieniędzy. Przykłady z rynków zachodnich i Skandynawii potwierdzają, że zmniejszenie dostępności gotówki do pewnego stopnia jest możliwe, lecz po przekroczeniu tej bariery pojawia się problem i społeczeństwo tego nie akceptuje. W części z tych krajów następuje wyraźny zwrot w stronę gotówki, a gdzie to niezbędne – wspierane działaniami sektorowymi czy nawet państwowymi. Polska na tym tle wciąż wygląda bardzo dobrze, tym niemniej na horyzoncie pojawiają się koncepcje i idee współdzielenia usług, zasobów czy powierzchni poprzez tworzenie hubów płatniczych czy gotówkowych.

Banki nie zrezygnują z dążenia do wzrostu efektywności prowadzonej działalności, w tym w obszarze gotówki. Choć zdecydowana większość przekazała obsługę i transport gotówki do zewnętrznych operatorów, nadal wyzwaniem są wysokie i stale rosnące koszty pracy. Będzie się to zmieniać przy wykorzystaniu standaryzacji, automatyzacji i nowoczesnych technologii. Konsensus rynkowy w sprawie jednolitych procesów i standaryzacji rozwiązań będzie kluczowy.

Marcin Sternal
dyrektor Biura Obrotu Gotówkowego w Banku Pekao SA:

W najbliższych latach nie należy spodziewać się wielkich zmian na rynku obsługi gotówki czy też roli odgrywanej przez banki w tym obszarze.

Trendy zostaną utrzymane, a wprowadzanie działań automatyzujących i optymalizujących procesy wciąż będzie istotne. Niezależnie zatem od tempa zwiększania wolumenu transakcji kartowych, płatności gotówką pozostaną w dalszym ciągu ważnym elementem gospodarki.

Nie możemy oczywiście wykluczyć nieoczekiwanych zdarzeń wpływających na rynek, takich jak przypadek walut skandynawskich i arbitralnej decyzji tamtejszych banków oraz instytucji nadzoru o wstrzymaniu ich obrotu na rynku międzybankowym. Jednak w takich sytuacjach banki funkcjonujące w naszym kraju poszukują rozwiązań wraz z Narodowym Bankiem Polskim i Związkiem Banków Polskich.

Nie można również wykluczyć nagłego wystąpienia sytuacji nadzwyczajnego zapotrzebowania na gotówkę. W tym przypadku trzeba systematycznie pracować nad rozwiązaniami, które ułatwią funkcjonowanie w niestabilnych okolicznościach, o czym przypomina choćby Dyrektywa CER i spodziewany wpływ jej implementacji na obszar cash outsourcingu czy gotówki.

Adrian Zwoliński
dyrektor Departamentu Rynku Finansowego i Prawa Korporacyjnego w Konfederacji Lewiatan:

Moim zdaniem gotówka będzie zawsze, a przynajmniej za naszego życia, tyle, że jej rola będzie z dekady na dekadę maleć, aż ustabilizuje się na jakimś mniej więcej stałym poziomie. Odpowiada za to kilka kwestii. Przykładowo, co pierwsze nasuwa się na myśl to wzajemnie napędzający się mechanizm preferencji konsumentów i rozwiązań technologicznych, pochodzących czy to od fintechów czy tradycyjnego sektora finansowego. „Preferencje płatnicze Polaków 2024” PolCardu wskazują, patrząc na dwie najdalsze postawy, że 61% naszych rodaków ma silne preferencje bezgotówkowe (płatność bezgotówkowa zawsze lub kilka razy w tygodniu) i są one dominujące w każdej grupie wiekowej poza 70+, a 17,6% albo nie płaci bezgotówkowo albo robi to bardzo rzadko.

Raporty Fundacji Polska Bezgotówkowa potwierdzają stopniowe upowszechnienie bezgotówkowych transakcji detalicznych. Z drugiej strony, np. raporty NBP czy badania, takie jak to przeprowadzone na zlecenie WNP.PL, gdzie 71% ankietowanych nie chce ograniczania obrotem gotówki, pokazują że ona szybko nie zniknie. Istotna też jest rola narracji: tak jak Robert J. Shiller wskazuje, że narracja ekonomiczna bitcoina miała znaczenie, tak też uważam, że narracja dotycząca niezależności i swobody może mieć wpływ na to, że część ludzi wybierać będzie gotówkę. Rola banków w kontekście gotówki będzie – w sensie funkcji – zbliżona do obecnej, tyle że malejąca, podobnie zresztą jak i rola samej gotówki.