Z euro czy bez euro: aktualne i przyszłe wyzwania stojące przed członkami UE poza strefą euro

Polsko-brytyjska debata ma na celu zaprezentowanie doświadczeń krajów Unii Europejskiej znajdujących się poza strefą euro oraz przedstawienie kosztów i korzyści za tym idących. Kryzys finansowy obniżył zaufanie do euro, w związku z czym rodzą się pytania nie tylko o właściwy termin, ale i o zasadność przyjmowania europejskiej waluty.

Dyskusja obejmować będzie takie kwestie jak: wzrost politycznego znaczenia strefy euro; przyszłość wspólnej waluty; ponowna groźba rozpadu strefy euro; ryzyko kursowe i koszty wymiany walut dla przedsiębiorców; integracja rynków finansowych; krótko- i długoterminowy wpływ pozostawania poza unią walutową dla Londyńskiego City i GPW w Warszawie. Czy Wielka Brytania jest krajem peryferyjnym w UE, ale rozwiniętym, i czy w związku z tym długoterminowy bilans kosztów i korzyści kształtuje się dla niej odmienienie niż dla Polski?

Debata składa się z dwóch paneli. Pierwszy, polityczno-ekonomiczny, drugi – ekonomiczny. W obu wystąpią polscy i brytyjscy eksperci z różnych branż: politycy, bankowcy, naukowcy, przedstawiciele biznesu i administracji państwowej. W pierwszym panelu głos zabierze m.in. były minister finansów Jacek Rostowski, a w drugim główny komentator Wall Street Journal ds. europejskich, Simon Nixon i profesor Stanisław Gomułka. Debatę otworzą prezes ZBP Krzysztof Pietraszkiewicz i przewodniczący FRE Marcin Święcicki.

Wybrane fakty:

• Szacuje się, że w przypadku Wielkiej Brytanii zniknięcie kosztów wymiany walut w wyniku przystąpienia do euro oznaczałoby przyrost PKB o dodatkowe 1%.
• Handel z UE stanowi około 50% całkowitej wymiany handlowej Wielkiej Brytanii.
• Największym partnerem handlowym Wielkiej Brytanii jest strefa euro. Brytyjczycy najwięcej eksportują do Niemiec (11%), a do Holandii 9%, Francji 7%, Irlandii 6%, Belgii 5%. Jedynym państwem spoza strefy euro, którego udział w brytyjskim eksporcie przekracza 5% to USA (10,5%).
• Jednym z głównych argumentów za przystąpieniem krajów bałtyckich do strefy euro były silne relacje z handlowe z tym obszarem. Przed przystąpieniem, 60% łotewskiego eksportu skierowane było do strefy euro.
• Polska wysyła do strefy euro ponad 55% swojego eksportu. Do całej UE trafia ok. 3/4 polskiego eksportu.

Pod koniec 2013 r. Konfederacja Brytyjskiego Przemysłu przedstawiła raport wskazujący, że:

• Członkostwo w UE zapewnia Wielkiej Brytanii 4-5% PKB każdego roku (62-78 mld funtów).
• Brytyjskie gospodarstwa domowe zyskują dzięki członkostwu w UE do 3000 funtów rocznie.
• Globalne interesy Wielkiej Brytanii najkorzystniej mogą być realizowane poprzez dalsze członkostwo w UE.
• Od czasu wprowadzenia euro handel pomiędzy krajami posługującymi się europejską walutą wzrósł o ponad 20%.
• Badania statystyczne pokazały, że wzrost cen konsumpcyjnych spowodowany wprowadzeniem euro w krajach pierwszej dwunastki, które wprowadziły euro w 2002 r., wyniósł tylko 0,3% w ramach 2,2% inflacji, tj. o 0,4% mniej niż w 2001 r. W 2003 r. tempo inflacji na obszarze euro opadło do 2,1%.
• Według sondażu Gfk Polonia z października br. zwolennicy wspólnej waluty stanowią 18%, a przeciwnicy 76%. 3% Polaków jest zdecydowanie za przyjęciem euro, a 38% zdecydowanie przeciw.
• Dzięki kampanii informacyjnej na Łotwie, która dołączyła do strefy euro 1 stycznia 2014 r.,poparcie dla wspólnej waluty od lat utrzymujące na poziomie 25-35%, wrosło do 53% w grudniu 2013 r.

Korzyści z przystąpienia do euro:

• wyeliminowanie kosztów wymiany walut;
• brak ryzyka kursowego;
• przejrzystość cen;
• integracja rynków finansowych;
• ułatwienia w handlu międzynarodowym;
• tańsze kredyty dla przedsiębiorstw i osób fizycznych;
• prawo głosu przy podejmowaniu decyzji dotyczących strefy euro, EBC, ESM;
• wzrost atrakcyjności polskich firm.

Koszty wstąpienia do strefy euro:

• brak własnej polityki pieniężnej;
• wspólne stopy procentowe dla wszystkich krajów strefy euro;
• występowanie szoków asymetrycznych (zróżnicowane cykle koniunkturalne wewnątrz wspólnego obszaru walutowego).

Poza strefą euro wciąż znajdują się:
Bułgaria, Chorwacja, Czechy, Litwa, Polska, Rumunia, Węgry.

Do przyjęcia euro nie są zobowiązane (klauzula opt-out w Traktacie z Maastricht):

• Dania, Wielka Brytania.

Szwecja jednostronnie zdecydowała o nie przystępowaniu (nie weszła do ERMII).

Kraje nie należące do Unii Europejskiej, które wprowadziły euro:

• Andora, Czarnogóra, Kosowo, Monako, San Marino, Watykan.

Organizatorem debaty jest Forum Ruchu Europejskiego i brytyjski Ruch Europejski, członkowie największej proeuropejskiej federacji organizacji pozarządowych European Movement International (EMI) oraz Związek Banków Polskich.

Debata odbędzie się w języku polskim i angielskim. Organizatorzy zapewniają tłumaczenie symultaniczne.

Źródło: Związek Banków Polskich