Jak inflacja i imigranci pomagają finansom ZUS?
Względnie dobrą sytuację ZUS zawdzięcza rosnącej inflacji, która podnosi wynagrodzenia nominalne, i za którą nie nadążają emerytury.
Emerytury realnie spadły o 4,8%
Według Biuletynu Statystycznego GUS średnia emerytura i renta w lipcu 2022 roku wynosiła 2 540,56 zł i była o 10,1% wyższa niż przed rokiem. Tymczasem ceny towarów i usług były w lipcu wyższe o 15,6%, co oznacza, że emerytury realnie spadły o 4,8%.
Jeżeli inflacja w przyszłym roku zacznie spadać, indeksacja emerytur i rent, oparta na inflacji tegorocznej, może realnie zwiększyć świadczenia, co poprawi budżety domowe emerytów i rencistów, ale pogorszy budżet FUS.
Wypłacana emerytom tzw. czternasta emerytura nie jest finansowana ze środków FUS, ale z Funduszu Solidarnościowego.
Wpływy do ZUS większe od prognozowanych
Według prognozy ZUS ze stycznia w 2022 r., w wariancie optymistycznym, wpływy Funduszu Ubezpieczeń Społecznych wyniosą 254,5 mld zł, a wydatki – 300,1 mld zł. W pesymistycznym wariancie będzie to odpowiednio 247 mld zł i 303,6 mld zł, a w wariancie pośrednim – ponad 251,6 mld zł i 301,8 mld zł.
Deficyt roczny prognozowany jest na poziomie 42,4 mld zł – w wariancie optymistycznym, 52,6 mld zł – w pesymistycznym i 46,5 mld zł – w pośrednim. Prognoza ta oparta była na założeniach nierealnie niskiej inflacji.
W połowie roku wpływy ze składek wyniosły 126 162,8 mln zł, czyli 49,6% optymistycznej prognozy.
Z dużym prawdopodobieństwem można założyć, że w całym roku wpływy ze składek będą wyższe niż styczniowa prognoza – prawdopodobnie wyniosą ponad 270 mld zł, ale realny wzrost, skorygowany o inflację będzie niewielki.
Co ZUS zawdzięcza pracownikom z Ukrainy?
Na bieżący stan finansów Zakładu Ubezpieczeń Społecznych wpływa wzrost liczby ubezpieczonych. W roku 2015 było to 14,7 mln osób, w 2021 15,9 mln, a w pierwszym półroczu 2022 roku 16,2 mln osób. Ten wzrost w dużej mierze wynika z napływu imigrantów, głównie z Ukrainy.
W czwartym kwartale 2015 roku ubezpieczonych w ZUS było 184 188 cudzoziemców, w czwartym kwartale 2021 roku 875 090, a w drugim kwartale bieżącego roku 1 011 820.
Tak więc w ciągu niespełna siedmiu lat do systemu ZUS weszło ponad 800 tys. imigrantów, czyli 5,5% stanu ubezpieczonych z roku 2015. To w istotny sposób poprawiło stan finansów polskiego systemu ubezpieczeniowego.
W dłuższej jednak perspektywie nie rozwiązuje to problemów jego stabilności. Trudno się spodziewać utrzymania takiej dynamiki imigracji, zwłaszcza jeśli wojna w Ukrainie się zakończy.
Można natomiast oczekiwać zmniejszenia podaży siły roboczej, wynikającego z faktu, że roczniki wchodzące na rynek pracy są mniej liczne niż te, które w najbliższych latach będą przechodziły na emeryturę.
