Raport EDS: Realizacja projektów średniookresowych w ramach finansowych 2014–2020

Oznacza to zarazem konieczność współfinansowania projektów ze środków własnych, w tym zapewnienia środków krajowego wkładu publicznego.

Polityka spójności jest głównym instrumentem inwestycyjnym służącym realizacji priorytetów Unii określonych w strategii „Europa 2020”, poprzez koncentrację na państwach i regionach o największych potrzebach. Kolejne wieloletnie ramy finansowe na okres 2014-2020: Budżet z perspektywy „Europy 2020” utrzymują, że polityka spójności powinna pozostać zasadniczym elementem kolejnego pakietu finansowego i podkreślają jej kluczową rolę w realizacji strategii „Europa 2020”. Zaproponowano przy tym wiele istotnych zmian w sposobie projektowania i wdrażania polityki spójności. Do najistotniejszych należy koncentracja środków na mniejszej liczbie priorytetów, ściślej niż do tej pory powiązanych ze strategią „Europa 2020”, a także położenie nacisku na wyniki działań.2

Podstawowe cele, priorytety na ten okres, wyrażone w Strategii Rozwoju Kraju 2020 (SKR) oraz w strategiach zintegrowanych to: konkurencyjna gospodarka, spójność społeczna i terytorialna oraz sprawne państwo.

Tak ogólnie zakreślone cele konkretyzowane będą, tak jak i w obecnej perspektywie finansowej, w ramach programów operacyjnych, składających się z osi priorytetowych.3 Podstawowym programem operacyjnym, realizowanym w Polsce w ramach polityki spójności będzie program Infrastruktura i Środowisko, na który przeznaczone zostanie 24,1 mld euro. Przydaje się mu obecnie w tej perspektywie szczególne znaczenie, na co powinny zwrócić uwagę także jednostki samorządu terytorialnego. Jego celem będzie wsparcie gospodarki efektywnie korzystającej z zasobów i przyjaznej środowisku oraz sprzyjającej spójności terytorialnej i społecznej.

W nowym okresie programowania priorytetem będą duże inwestycje infrastrukturalne. Program ma wspierać w szczególności rozwój infrastruktury technicznej kraju, która ma przyczynić się do zrównoważonego rozwoju polskiej gospodarki oraz zwiększenia jej konkurencyjności. Przy jego zastosowaniu będą finansowane inwestycje w transport, ochronę środowiska, gospodarkę niskoemisyjną, przeciwdziałanie i adaptację do zmian klimatu oraz bezpieczeństwo energetyczne. Przeznaczony też będzie na inwestycje w obszarze ochrony zdrowia i dziedzictwa kulturowego. Największe środki (17,5 mld euro) zasilą przedsięwzięcia transportowe (drogi, koleje, transport komunalny, lotniczy i morski), a także ochronę środowiska (3,5 mld euro) i rozwój energii odnawialnej (1,2 mld euro).

2. Rola jednostek samorządu terytorialnego w polityce spójności UE

Szczególną wagę w obecnym okresie programowania przywiązuje się do roli jednostek terytorialnych (dalej: JST) w finansowaniu inwestycji. Zgodnie z cytowanym wyżej rozporządzeniem PE i Rady z 22 kwietnia 2013 r.: „Spójność terytorialna została dodana do celów spójności gospodarczej i społecznej w Traktacie, konieczne jest zatem uwzględnienie kwestii roli miast, geograficznych obszarów funkcjonalnych oraz subregionów stojących w obliczu szczególnych problemów geograficznych lub demograficznych. W tym celu, aby lepiej zmobilizować potencjał na szczeblu lokalnym, konieczne jest wzmocnienie i ułatwienie rozwoju kierowanego przez lokalną społeczność poprzez ustanowienie wspólnych zasad i ścisłej koordynacji dla wszystkich funduszy objętych zakresem wspólnych ram strategicznych. Odpowiedzialność za realizację strategii rozwoju lokalnego powinna z zasady spoczywać na lokalnych grupach działania reprezentujących interesy społeczności.”

Jednostki samorządu terytorialnego są odpowiedzialne za realizację szerokiego, rosnącego zakresu zadań związanych z zaspokajaniem potrzeb społeczności lokalnych i regionalnych, kształtowaniem procesów rozwoju lokalnego i regionalnego. Realizowane są one w dużej mierze w drodze działalności inwestycyjnej.

W perspektywie budżetowej 2007-2013 jednostki samorządu terytorialnego jako beneficjenci mogły korzystać ze środków pochodzących z budżetu Unii Europejskiej w ramach: 1) regionalnych programów operacyjnych, 2) Programu Operacyjnego Rozwój Polski Wschodniej, 3) Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko, 4) Programu Operacyjnego Innowacyjna Gospodarka 5) Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki, 6) Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich, 7) programów współpracy transgranicznej.

Ponadto JST pozyskiwały środki, m.in. w ramach programów: 1) Leonardo da Vinci, w którym realizowane są projekty związane z promowaniem mobilności pracowników na europejskim rynku pracy oraz z wdrażaniem innowacyjnych rozwiązań edukacyjnych dla podnoszenia kwalifikacji zawodowych, oraz 2) Comenicus, którego zadaniem jest szkolenie nauczycieli przez wspieranie europejskich projektów doskonalenia zawodowego. W Sprawozdaniu z działalności NIK w 2012 roku, Warszawa 2013, zawierającym wyniki kontroli Pozyskiwanie środków z budżetu Unii Europejskiej przez małe jednostki samorządu terytorialnego wykazano niski poziom uzyskiwania przez małe JST środków unijnych. Przyczynami tego stanu był: brak środków własnych na prefinansowanie i sfinansowanie wkładu własnego, zbyt skomplikowane procedury aplikowania o środki unijne, w tym konieczność składania, wraz z wnioskiem o dofinansowanie, dużej liczby załączników, sporządzanych często odpłatnie, co zmuszało małe JST do ponoszenia kosztów, bez gwarancji przyjęcia ich projektów do dofinansowania, zbyt długie oczekiwanie na refundację wydatków poniesionych na realizację inwestycji finansowanych przy udziale środków unijnych, co prowadzi do zachwiania płynności finansowej małych JST, a w przypadku realizowania danej inwestycji przy udziale kredytów wymusza zadłużanie się na dłuższy okres, co zwiększa wydatki ponoszone na dane zadanie. Jednostki te wskazywały również, że wiele istotnych dla społeczności lokalnych zadań nie wpisuje się w żaden z obecnych programów operacyjnych.

Z drugiej strony, z ustaleń kontroli wynika, że:

• wszystkie kontrolowane jednostki dokonały identyfikacji potrzeb w zakresie zadań inwestycyjnych oraz wskazały w opracowanych dokumentach planistycznych środki unijne jako jedno z możliwych źródeł ich sfinansowania
• zadowalającą aktywnością przy ubieganiu się o środki z budżetu Unii Europejskiej na realizację swoich zadań wykazało się 45 spośród 48 JST objętych kontrolą, były one należycie przygotowane od strony organizacyjnej do pozyskiwania środków z budżetu Unii Europejskiej
• kontrolowane JST podejmowały działania na rzecz pozyskiwania środków na sfinansowanie wkładu własnego oraz prefinansowanie zadań realizowanych przy udziale środków unijnych.

Oprócz pozyskiwania środków z UE, w celu zaspokojenia potrzeb lokalnych, kontrolowane jednostki zrealizowały także wiele zadań inwestycyjnych finansowanych ze środków własnych oraz z różnych źródeł krajowych i zagranicznych. Z uwagi na charakter poszczególnych programów operacyjnych różne było zainteresowanie nimi wśród kontrolowanych oraz badanych ankietowo małych JST. Wśród małych gmin najpopularniejszy był PROW, w związku z tym, że dwa działania w tym programie są skierowane właśnie do gmin o najmniejszym dochodzie podatkowym per capita i wysokim bezrobociu.

Powiaty z kolei, ze względu na realizację większych projektów (np. w zakresie inwestycji drogowych lub projektów związanych z ochroną zdrowia), częściej niż gminy korzystały ze środków możliwych do pozyskania w ramach regionalnych programów operacyjnych. Małe JST najrzadziej, lub wcale, aplikowały o środki w ramach PO IG, PO IŚ oraz PO RPW, z uwagi na charakter tych programów, które są zaprojektowane jako programy finansujące projekty duże, często o ponadlokalnym charakterze. Gminy i powiaty położone w województwach południowej i zachodniej Polski korzystały natomiast dość aktywnie ze środków programów współpracy transgranicznej.4

Podstawową więc przyczyną słabszego pozyskania środków unijnych przez małe JST, wynikającą z ustaleń kontroli NIK, jest brak wystarczających środków własnych na realizację projektów inwestycyjnych. Rozmiary potrzeb inwestycyjnych w zestawieniu z możliwościami ich finansowania przez gminy, miasta na prawach powiatu, powiaty ziemskie, a nawet województwa wykazują na istnienie w ostatnich latach nierównowagi finansowej w budżetach JST, uniemożliwiającej absorbcję środków unijnych. Paradoksalnie jednak – te jednostki, które wygospodarowały środki na współfinansowanie mogły, dzięki wykorzystaniu funduszy europejskich, w dużym stopniu ograniczyć lukę finansową w swych budżetach.

JST nadal będą największymi beneficjentami środków unijnych. Łączne środki UE w nowej perspektywie finansowej, w okresie 2014-2020, w wysokości 107,2 mld zł, według MRR, przewidziano dla JST. Zgodnie z unijną zasadą współfinansowania jednostki samorządu terytorialnego realizujące projekty finansowane funduszami unijnymi zobowiązane są zapewnić wkład własny. Prognozowany łączny wkład własny JST (podsektora samorządowego) niezbędny do zapewnienia współfinansowania projektów UE w tym okresie wynieść powinien 60,62 mld zł.

Podstawowym uwarunkowaniem, a zarazem ograniczeniem absorpcji środków unijnych w J J ST, tak jak i u innych beneficjentów, jest wielkość środków możliwych do współfinansowania oraz zdolność wykorzystania tych środków. W przypadku JST średni poziom wkładu własnego koniecznego do współfinansowania projektów w ramach perspektywy 2014-2020 w latach 2014-2020 wyniesie 36 proc.5

Wynika to ze specyfiki projektów inwestycyjnych JST, w których najczęściej łączna wartość projektów przewidzianych do dofinansowania znacznie przekracza wartość kosztów kwalifikowanych. Powoduje zarazem konieczność zapewnienia odpowiednio większych kwot na współfinansowanie wkładu własnego.

3. System finansowy jednostek samorządu terytorialnego jako czynnik wpływający na absorbcję środków unijnych

Zarówno dochody i wydatki budżetu dzielą się, zgodnie z ustawą o finansach publicznych, na dwie zasadnicze kategorie: dochody (wydatki) bieżące oraz dochody (wydatki) majątkowe. Dochodami (wydatkami) bieżącymi są te dochody (wydatki), które nie stanowią dochodów (wydatków) majątkowych.

Dochodami majątkowymi są przede wszystkim środki na inwestycje z UE oraz dotacje celowe z budżetu państwa na dofinansowanie realizacji inwestycji. Inne dochody majątkowe (dochody ze sprzedaży majątku oraz z przekształcenia prawa użytkowania wieczystego w prawo własności) mają w większości JST marginalne znaczenie w średnim i dłuższym okresie. Wydatkami majątkowymi są przede wszystkim wydatki inwestycyjne (wydatki na inwestycje budowlane oraz na zakup środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych powyżej określonej kwoty). Pozostałe wydatki majątkowe (wydatki na zakup lub objęcie akcji i udziałów) mają w większości JST marginalne znaczenie w średnim i dłuższym okresie. Różnica dochodów bieżących i wydatków bieżących stanowi nadwyżkę operacyjną. Jedna z dwóch zasadniczych reguł fiskalnych, którym podlegają JST stanowi, że planowane wydatki bieżące nie mogą być wyższe niż planowane dochody bieżące powiększone o nadwyżkę budżetową z lat ubiegłych i wolne środki. Zgodne z zasadą zrównoważenia budżetowego suma planowanych dochodów i przychodów ma odpowiadać sumie planowanych wydatków i rozchodów. Planowana nadwyżka powinna być zatem przeznaczona na finansowanie rozchodów. Może jednak zdarzyć się, że w wykonanym budżecie pojawi się nadwyżka większa niż rozchody. Może również zdarzyć się sytuacja, w której kwoty zaciągniętych kredytów lub pożyczek będą większe niż wydatki i rozchody, które według planu miały być sfinansowane z zaciągniętych środków pożyczkowych. Jeżeli budżet wykonany odpowiada budżetowi planowanemu, wówczas nie występują ani wolne środki, ani nadwyżka budżetowa z lat ubiegłych. Oznacza to, że według przyjętych zasad prognozowania wydatki bieżące nie mogą być wyższe niż dochody bieżące, tzn. nadwyżka operacyjna nie może być ujemna (reguła fiskalna 1).

Nadwyżka operacyjna stanowi podstawowe źródło finansowania zarówno inwestycji, jak i ewentualnych rozchodów (spłat kredytów i pożyczek, wykupu dłużnych papierów wartościowych). Poza tym wypływy te mogą być także finansowane z przychodów (przede wszystkim z zaciągniętych kredytów i pożyczek oraz z emisji dłużnych papierów wartościowych). Z korzystaniem ze środków pożyczkowych wiąże się druga reguła fiskalna: relacja sumy spłat rat kredytów i pożyczek oraz wykupów papierów wartościowych, wraz z należnymi odsetkami (także dyskontem) oraz potencjalnych spłat kwot wynikających z udzielonych poręczeń oraz gwarancji do planowanych dochodów ogółem nie może przekroczyć średniej arytmetycznej z obliczonych dla ostatnich trzech lat relacji nadwyżki operacyjnej (powiększonej o dochody ze sprzedaży majątku) do dochodów ogółem. Pierwszy z ilorazów (relacji), o których mowa powyżej – określany jest mianem wskaźnika rzeczywistego, drugi – mianem wskaźnika dopuszczalnego. Oznacza to, że reguła respektowana jest wówczas, gdy różnica między wskaźnikiem rzeczywistym a wskaźnikiem dopuszczalnym nie jest ujemna.

Istniejące ramy prawne gospodarki finansowej JST (ustawa o finansach publicznych) oparte są na dwóch podstawowych regułach fiskalnych, według których: (1) planowane wydatki bieżące nie mogą być wyższe niż planowane dochody bieżące powiększone o nadwyżkę budżetową z lat ubiegłych i wolne środki (reguła fiskalna 1); reguła ta stanowi emanację tzw. złotej zasady finansów publicznych; (2) relacja sumy spłat rat kredytów i pożyczek oraz wykupów papierów wartościowych, wraz z należnymi odsetkami (także dyskontem) oraz potencjalnych spłat kwot wynikających z udzielonych poręczeń oraz gwarancji do planowanych dochodów ogółem nie może przekroczyć średniej arytmetycznej z obliczonych dla ostatnich trzech lat relacji nadwyżki operacyjnej (powiększonej o dochody ze sprzedaży majątku) do dochodów ogółem (reguła fiskalna 2). Chociaż reguła fiskalna 2 jest trudniejsza do realizacji niż reguła fiskalna 1, niezachowanie reguły fiskalnej 1 świadczy o systemowych (strukturalnych) problemach danych jednostek.

Według autorów raportu (cytowanego wyżej) utrzymanie wydatków inwestycyjnych (poza wydatkami podlegającymi refundacji i ich współfinansowaniem) na średnim poziomie z okresu 2007-2011 będzie prowadzić do naruszenia równowagi budżetu bieżącego (reguła fiskalna 1) w ponad 900 JST w nowej perspektywie finansowej. Redukcja inwestycji o 20 proc. zmniejszy tę liczbę o ok. 200. Jednak nawet przy zmniejszeniu wydatków inwestycyjnych o 80 proc. pozostanie ok. 400 JST, które w okresie 2014-2022 będą miały problemy z zachowaniem równowagi budżetu bieżącego.

Sytuacja finansowa jednostek samorządu terytorialnego zależy od wielu czynników o różnym charakterze.

Głównymi czynnikami zewnętrznymi były:

• dynamika wzrostu PKB, której następstwem jest wzrost dochodów budżetowych, w tym z udziałów w podatkach dochodowych; od 2008r. nastąpiło jednak spowolnienie wzrostu gospodarczego; pogorszenie koniunktury gospodarczej było wynikiem przede wszystkim uwarunkowań zewnętrznych;
• poziom inflacji – wpływający na obniżenie (przy niskim jej poziomie) realnych dochodów samorządów;
• przekazywanie samorządom zadań bez dodatkowych środków;
• ustawowe ograniczenia wzrostu wydatków (tzw. reguła wydatkowa);
• presja na wydatki operacyjne (wynagrodzenia, obsługa długu), co może wpłynąć na pogorszenie wyników na poziomie operacyjnym;
• procedury ograniczenia deficytu Polski do 3 proc. PKB: w ramach tych działań deficyt podsektora samorządowego spadł z 1,1 proc. PKB w 2010 r. do 0,7 proc. PKB w 2011 r.;
• ryzyko pośrednie (zobowiązania szpitali i podmiotów, dla których JST są organami założycielskimi);
• ograniczenie transakcji na rynku nieruchomości – negatywnie wpływające na możliwość pozyskiwania dochodów ze sprzedaży majątku komunalnego oraz wpływów podatkowych z nimi związanych (podatek od czynności cywilnoprawnych);
• pozyskiwanie dotacji unijnych wykorzystywanych na finansowanie nowych inwestycji;
• opóźnienia refundacji płatności zrealizowanych w ramach programów operacyjnych; napływ środków z UE pozwolił utrzymać spadkowy trend deficytu budżetowego jednostek samorządu terytorialnego, a nawet na czasową poprawę ich płynności finansowej;
• wzrastające koszty bieżące funkcjonowania jednostek samorządu terytorialnego, w następstwie czego ograniczony zostaje ich potencjał rozwojowy (np. wydatki gmin wynikające z zapisów Karty Nauczyciela, w tym obligatoryjne wprowadzanie podwyżek płac dla nauczycieli);
• zmiana rozwiązań prawnych, rozszerzająca definicję kredytów i pożyczek zaliczanych do długu, w następstwie czego następuje wzrost zadłużenia JST.

W gospodarce finansowej jednostek samorządu terytorialnego w okresie 2007-2011 uwidoczniły się więc następujące zjawiska i zależności:

• silne powiązanie finansów samorządowych z koniunkturą gospodarczą. Od 2008 r. notowany jest spadek dynamiki wzrostu dochodów ogółem (przyrost dochodów w 2011 r. wyniósł 5,2 proc., wobec 8,6 proc. w 2009 r i 8,5 proc. w 2008 r.). Wzrostowy trend udało się utrzymać m.in. dzięki pozyskaniu środków unijnych na realizację samorządowych projektów inwestycyjnych;
• niekorzystne zmiany w strukturze dochodów budżetów samorządowych – zmniejszający się udział lokalnych dochodów własnych (bez PIT i CIT) i towarzyszący temu wzrost udziału dotacji i subwencji obniża stopień samodzielności finansowej samorządów, a także negatywnie wpływa na proces zarządzania finansami, w tym na trafność wieloletniego planowania finansowego. W podsektorze samorządowym grupą o największym potencjale finansowym są miasta na prawach powiatu oraz gminy. Cechuje je wyższy udział dochodów własnych w dochodach ogółem i największa możliwość ich kreowania;
• pogłębiający się spadek wartości wydatków inwestycyjnych i ich udziału w wydatkach ogółem, występujący mimo wzrostu udziału zadań finansowanych ze środków zagranicznych (w 2010 r. 25,5 proc., a w 2011 r. 30,5 proc.). Oznacza to, że dotacje unijne pozwalają utrzymać finansowanie procesu rozwoju lokalnego i regionalnego, a ich alokacja jest jednym z warunków jego kształtowania w przyszłości;
• ograniczenie wielkości inwestycji – we wszystkich kategoriach jednostek samorządu terytorialnego oprócz województw (kontynuujących duże projekty infrastrukturalne finansowane ze środków unijnych) w 2011 r. w największym stopniu w powiatach (o14 proc.), gminach (o 9 proc.) i miastach na prawach powiatu (o 3 proc.). Najbardziej znaczącym inwestorem w podsektorze samorządowym były miasta na prawach powiatu – ich inwestycje w 2011 r. stanowiły ok. 30 proc. wszystkich inwestycji samorządowych. W strukturze wydatków inwestycyjnych największy udział miały inwestycje w zakresie infrastruktury drogowej i ochrony środowiska. Wiele jednostek finansowało przedsięwzięcia z zakresu oświaty i wychowania;
• w roku 2011 szybszy wzrost dochodów bieżących (w 2011 r. o 5,1 proc. w stosunku do 2010 r.) niż wydatków bieżących (o 4,2 proc.). Wpłynęło to na zwiększenie nadwyżki operacyjnej. Miasta na prawach powiatu (65 jednostek) wypracowały ją w wysokości 2,8 mld zł, a gminy (ponad 2400 jednostek) w kwocie 5,4 mld zł. W efekcie nastąpiło ograniczenie poziomu deficytu jednostek samorządu terytorialnego z 15 mld zł w 2010 r. do 10,3 mld zł w 2011 r.;
• wzrostowy trend zobowiązań jednostek samorządu terytorialnego. W ostatnich latach tempo ich wzrostu było wyższe niż dynamika zmian dochodów (w 2011 r. w województwach zwiększyły się one o 29 proc., w miastach na prawach powiatu o 20 proc., w gminach o 19 proc. oraz w powiatach ziemskich o 14 proc.). Liczba jednostek ze współczynnikiem zadłużenia 50-60 proc. dochodów wzrosła z 204 w 2010 r. do 291 w 2012 r. zaś tych, w których wskaźnik z przekroczył 60 proc. – z 70 do 135. Najwyższy średni wskaźnik zadłużenia osiągnęły miasta na prawach powiatu i województwa. W wielu jednostkach wzrost zadłużenia może mieć wpływ na ich płynność finansową. Wzrost zadłużenia sektora JST zanotowano we wszystkich województwach;
• zagrożenia utrzymania płynności finansowej mogą wystąpić przede wszystkim w jednostkach notujących niski udział dochodów własnych w dochodach ogółem, wysoki udział transferów z budżetu państwa i niską nadwyżkę operacyjną. Dotyczy to głównie powiatów ziemskich, województw i gmin wiejskich. Trudna sytuacja występuje także w dużych miastach, które mają wysoki wskaźnik zadłużenia i realizują kapitałochłonne, planowane na długi okres projekty infrastrukturalne;
• przy podejmowaniu decyzji dotyczących finansowania projektów inwestycyjnych środkami z Unii Europejskiej i rosnącego zapotrzebowania na ich współfinansowanie konieczna jest szczególna ostrożność przy badaniu zdolności do obsługi zadłużenia poszczególnych jednostek samorządu. Wyniki badań potwierdzają znaczne zróżnicowanie wyników operacyjnych poszczególnych JST, co potwierdza konieczność indywidualnego podejścia do oceny zdolności kredytowej każdej jednostki samorządowej. Każdorazowo warunkiem decyzji o dofinansowaniu projektów jednostek samorządu terytorialnego funduszami UE powinno być wykazanie zdolności do współfinansowania projektów na podstawie przeprowadzonych analiz i prognoz finansowych.

Sfinansowanie wydatków inwestycyjnych nieznajdujących pokrycia w nadwyżce operacyjnej, ani w dochodach majątkowych prowadzi do stałego wzrostu nowo zaciąganego długu, co z kolei skutkuje z jednej strony zwiększaniem obciążeń odsetkowych, z drugiej zaś zwiększaniem nakładów na utrzymanie i eksploatację nowego majątku. Relacja długu do dochodów rośnie wraz z wydatkami odsetkowymi. W związku z tym nadwyżka operacyjna, począwszy od 2016 r., osiągnie ujemne wartości (w ostatnim roku prognozy jej stosunek do dochodów sięga blisko -5 proc.), zaś wskaźnik obsługi zadłużenia przekracza dopuszczalny limit, począwszy od roku 2014. Kolejne redukcje wydatków inwestycyjnych niezwiązanych z realizacją projektów unijnych nie prowadzą do zupełnej stabilizacji finansów województwa. Absorpcja środków unijnych będzie wymagać: umiarkowanej redukcji wydatków inwestycyjnych niezwiązanych z projektami unijnymi lub (oraz) zawieszenia stosowania wskaźnika obsługi zadłużenia – niezależnie od skali tej redukcji.

Konieczne jest więc rozważenie, czy zachowanie reguł fiskalnych oznaczać powinno redukcję inwestycji JST, a jeżeli tak, to jaka powinna być skala tej redukcji. Konieczne wydaje się również rozważenie możliwości sfinansowania części niezbędnego wkładu własnego dla wybranych JST w drodze pożyczki z systemu PIR/BGK

Przypisy

1. Por. E. Bieńkowska, Element układanki, „Rzeczpospolita” z 18 listopada 2013 r.
2. Szerzej: Rozporządzenie Parlamentu i Rady w sprawie przepisów szczegółowych dotyczących Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego i celu „Inwestycje na rzecz wzrostu gospodarczego i zatrudnienia” oraz w sprawie uchylenia rozporządzenia (WE) nr 1080/2006, 2011/0275 (COD).
3. Por. p. 61 oraz art. 87, a także część III i IV Rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 22 kwietnia 2013 r., ustanawiającego wspólne przepisy dotyczące Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego, Europejskiego Funduszu Społecznego, Funduszu Spójności, Europejskiego Funduszu Rolnego na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich oraz Europejskiego Funduszu Morskiego i Rybackiego objętych zakresem wspólnych ram strategicznych oraz ustanawiające przepisy ogólne dotyczące Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego, Europejskiego Funduszu Społecznego i Funduszu Spójności oraz uchylające rozporządzenie Rady (WE) nr 1083/2006, Bruksela COM(2013) 246 final 2011/0276 (COD).
4. Źródło: Sprawozdanie z działalności NIK w 2012 roku, Warszawa 2013 r.
5. Podane za raportem: Jacek Sierak, Michał Bitner, Andrzej Gałązka, Remigiusz Górniak, Oszacowanie środków niezbędnych do zapewnienia krajowego wkładu publicznego do projektów realizowanych w ramach średniookresowych ram finansowych 2014-2020, Raport MRR, styczeń 2013.
6. Por. też inne wnioski z raportu: Jacek Sierak, Michał Bitner, Andrzej Gałązka, Remigiusz Górniak, Oszacowanie… cyt. wyżej.