Terminale płatnicze dla sołtysów i płatności kartami online w urzędach

Robert Lidke: Podsumujmy dotychczasowe osiągnięcia Fundacji Polska Bezgotówkowa w upowszechnianiu płatności bezgotówkowych w samorządach i instytucjach administracji publicznej i państwowej. Ile procent jednostek zostało dzięki wsparciu Fundacji wyposażonych w terminale płatnicze?

Zbigniew Wiśniewski, wiceprezes Fundacji Polska Bezgotówkowa: My, podmioty korzystające z dofinansowania w Programie nazywamy akceptantami. Z naszego Programu korzysta pięć ich grup z sektora publicznego.

Są to policja, sądy, urzędy, publiczna służba zdrowia i jednostki samorządu terytorialnego. Najwięcej, jeżeli chodzi o procentowy udział akceptantów w Programie, udało się nam osiągnąć w samorządach. Aż 75 proc. samorządów ma już terminale płatnicze.

Jednak chciałbym zaznaczyć, że niektóre z nich zaczęły wprowadzać terminale jeszcze przed powstaniem Fundacji. Dotyczy to wielkich miast – np. Warszawa nie korzystała z naszego wsparcia.

44 proc. sądów skorzystało z Programu Fundacji i ma terminale, w publicznej służbie zdrowia ten wskaźnik wynosi 20 proc. Przy czym w sądach zaczęto wprowadzać terminale po pojawieniu się przepisów resortu sprawiedliwości, które umożliwiły przyjmowanie opłat sądowych za pomocą kart płatniczych.

W których rejonach Polski najwięcej terminali zainstalowano w samorządach?

Pokrycie terminalami jednostek samorządu terytorialnego jest na dziś dzień w kraju równomiernie. Widzimy jednak duży potencjał do upowszechniania płatności bezgotówkowych – w sołtysach.

Obecnie sołtysi nie stanowią licznej grupy akceptantów, a przyjmują od mieszkańców wszelkiego rodzaju opłaty na rzecz gminy, np. podatek rolny czy podatek od nieruchomości.

Inaczej mówiąc, jeśli gmina wprowadza terminale do płatności w urzędzie, to są to zwykle jeden lub dwa urządzenia, ale jeśli decyduje się wyposażyć w nie sołtysów, to terminali jest już kilkadziesiąt na danym obszarze.

Fundacja Polska Bezgotówkowa w tym roku w nowy sposób wspiera jednostki samorządu terytorialnego i administrację państwową – oferuje możliwość płatności kartami płatniczymi online. Skąd ta inicjatywa?

Wynika z docierających do nas informacji głównie z jednostek samorządu terytorialnego o chęci wzbogacenia ich oferty o karty płatnicze. To zainteresowanie wzięło się z sytuacji, w jakiej wszyscy się znaleźliśmy- z pandemii.

Były takie momenty, kiedy prawie wszystkie urzędy były fizycznie niedostępne z powodu obowiązywania przepisów antycovidowych. Prowadzono wtedy obsługę interesantów tylko zdalnie, przez internet. Wnioski, podania składano internetowo, a presja na dokonywanie płatności bezgotówkowo znacznie się nasiliła.

Ostatnim brakującym obszarem, który do tej pory nie był objęty programem Fundacji, był świat transakcji online

Widać, że nawet teraz po ostrej pandemii jest spora grupa samorządów, która preferuje płatności przez tzw. szybkie przelewy, czyli pay by link. Natomiast nie ma możliwości zdalnego regulowania należności kartami płatniczymi.

Chodzi o to, aby dać klientom możliwość korzystania z wygodnego dla nich instrumentu płatniczego, a nie tego, który jest im przez urzędy proponowany. Chcielibyśmy jako Fundacja uzupełnić już istniejące rozwiązania płatności bezgotówkowych o możliwość płacenia kartami. Jest dużo klientów, którzy preferują w świecie e-commerce płatności kartami płatniczymi.

Fundacja ma postawiony przed sobą cel – upowszechnianie płatności bezgotówkowych i rozwijanie infrastruktury temu służącej. Ostatnim brakującym obszarem, który do tej pory nie był objęty programem Fundacji, był właśnie świat transakcji online.

Rada Fundacji uznała, że dobrym pierwszym krokiem w tym kierunku będzie wprowadzenie płatności kartowych w urzędach publicznych.

Dotychczas wsparcie Fundacji dotyczyło kosztu instalacji terminala i jego utrzymania w określonym czasie. Jak wygląda to w przypadku transakcji online?

Rzeczywiście, dotychczas Fundacja pokrywała koszty dzierżawy urządzenia płatniczego, a konkretnie dofinansowywała akceptanta, który gdyby nie był objęty Programem, musiałby sam ponosić koszty dzierżawy. Teraz nasza oferta się poszerza – dofinansowujemy koszty rozliczania transakcji w kanale online w instytucjach publicznych.

Robiliśmy to przy terminalach, proponujemy to też przy transakcjach kartami płatniczymi online. Transakcje te mają bowiem zdefiniowany pakiet kosztów.

Podsumowując, w płatnościach kartami online Fundacja pokrywa koszty transakcji, a także jednorazowy koszt uruchomienia punktu do przyjmowania tych płatności.

Czy pracownicy urzędów, które zdecydują się wdrożyć płatności kartami online, powinni wiedzieć, jak obsługiwać tego typu płatności? To odbywa się automatycznie, dlatego pytam.

Edukacja zawsze jest potrzebna. Dzięki niej w urzędzie będą osoby, które potrafią służyć pomocą klientom w razie problemów przy przeprowadzaniu płatności kartą online lub pytań związanych z płatnością. Oczywiście proces płacenia jest zbudowany jak najprzyjaźniej dla klienta –  jest on automatycznie przekierowywany na określone rozwiązanie płatnicze i może wybrać opcję „karta płatnicza”.

Urzędy nie są też pozostawione same sobie w tej sytuacji. Fundacja włącza się w edukację urzędników. Ponieważ jednak w urzędach będą stosowane różne warianty rozwiązań płatniczych, przygotowanie kadry urzędniczej powinno być zadaniem agentów rozliczeniowych (pośredników pomiędzy urzędem a bankiem), którzy konkretne rozwiązanie w danym urzędzie wprowadzają.

Trzeba wiedzieć, że rozwiązania dotyczące płatności kartą mogą się różnic od siebie niuansami w zależności od tego, który agent rozliczeniowy będzie partnerem konkretnego samorządu.

Przewidujemy, że agent rozliczeniowy, który będzie dany urząd obsługiwał, w ramach uruchamiania swojego rozwiązania powinien w danym urzędzie przeprowadzić odpowiednie szkolenie.

Kto wraz z Fundacją współpracuje przy wdrażaniu płatności kartą online?

Na dziś dzień partnerami są dotychczasowi agenci rozliczeniowi, ale liczymy, że przystąpią do niego nowi agenci – ci, którzy nie instalują terminali płatniczych, a zajmują się obsługą i przetwarzaniem transakcji realizowanych w internecie.

W związku z rozszerzeniem pakietu naszych działań mogą do nas dołączyć partnerzy agentów rozliczeniowych – firmy technologiczne, które określone rozwiązania będą dostarczać. Jednym z takich potencjalnych partnerów jest Krajowa Izba Rozliczeniowa. Ale to są decyzje agentów rozliczeniowych, bo bezpośrednio Fundacja współpracuje tylko z agentami rozliczeniowymi.

Jeśli dobrze rozumiem, wielość agentów rozliczeniowych pociąga za sobą różnorodność realizacji rozwiązań płatniczych. Inaczej mówiąc, wszyscy oferują płatność kartą online, ale każdy może robić to poprzez inaczej wyglądającą stronę i za pomocą innej procedury płatniczej. To oznacza, że każdy obywatel czy przedsiębiorca, który ma sprawy w różnych samorządach czy różnych urzędach, będzie musiał oswoić się z odmiennymi „środowiskami płatniczymi”?

To będzie zależało od tego, kto będzie finalnym dostawcą danego rozwiązania do konkretnego urzędu. Zakładając, że jeśli ten sam agent rozliczeniowy będzie obsługiwał urząd X i urząd Y, to na 99 proc. mechanizmy płatności będą takie same. Ale jeśli w urzędzie Y będzie inne rozwiązanie, to oczywiście różnice mogą być dostrzegalne.

A jak samorządy będą wybierały agentów rozliczeniowych do płatności online?

To jest decyzja każdego samorządu z osobna. Może będą uchwały rady gminy dotyczące tego, kto może być partnerem danego samorządu; może będą porównywane oferty; może będą przetargi zamknięte albo otwarte.

Dzisiaj większość jednostek samorządu terytorialnego ma terminale, z których korzysta przy płatnościach, i współpracuje już z konkretnym agentem rozliczeniowym, może więc urzędy wybierać będą dotychczasowego dostawcę terminali?  

Zakładam, że jednego wzoru postępowania nie będzie. Fundacja w te wybory samorządów nie ingeruje.

Program wsparcia dla płatności online formalnie rozpoczął się 1 października. Kiedy pojawi się po raz pierwszy ta usługa płatnicza w którymś z urzędów?

Bardzo byśmy chcieli, aby to nastąpiło szybko. Wszystko wskazuje, że pierwsi akceptanci na Platformie Fundacji pojawią się już w październiku, co pozwoli im korzystać z dofinansowania z Programu. To nie jest platforma płatnicza, lecz narzędzie rejestrujące uczestników Programu. Część agentów już prowadzi testy współpracy z Platformą w obszarze akceptantów w środowisku online.

Warto uświadomić sobie, że termin pojawienia się omawianej usługi w urzędzie jest uwarunkowany szeregiem okoliczności. Współpraca pomiędzy agentami a samorządami musi zostać sformalizowania; ponieważ jest to usługa nowa, urzędy potrzebują też zdecydować się na formę wyboru agenta rozliczeniowego. Jeśli wybiorą przetargi, to start usługi u nich może się nieco odwlec.