Credit Agricole: wzrost płacy minimalnej będzie miał ograniczony wpływ na inflację

W poprzedniej analizie zakładaliśmy, że dostosowanie po stronie przedsiębiorców do silnego wzrostu płacy minimalnej realizuje się wyłącznie poprzez spadek zatrudnienia. Zwróciliśmy jednak uwagę, że firmy mogą przenieść część zwiększonych kosztów pracy na konsumentów, podwyższając ceny swoich produktów. W poniższym badaniu analizujemy o ile firmy musiałyby podnieść ceny aby w pełni zrekompensować sobie wzrost kosztów płacowych (tzn. utrzymać niezmieniony poziom rentowności swojej działalności). Przyjmujemy zatem, że podwyżka cen jest jedynym kanałem dostosowania (tj. firmy utrzymują niezmieniony poziom zatrudnienia). Następnie szacujemy, jak taka reakcja ze strony firm wpłynęłaby na kształtowanie się inflacji konsumenckiej w kolejnych latach.

Czytaj także: Jak zwiększenie płacy minimalnej wpłynie na wzrost zatrudnienia?

Wpływ podwyżki płacy minimalnej na koszty i przychody firm

W celu oszacowania wpływu podwyżki płacy minimalnej na koszty i przychody firm posłużyliśmy się danymi z bazy PONT Info. Informacje zawarte w bazie danych oparte są na pełnych, oficjalnych danych GUS zawartych w sprawozdaniach F-01 i F-02 wypełnianych przez przedsiębiorstwa reprezentujące poszczególne działy gospodarki. Analizę przeprowadziliśmy oddzielnie dla przetwórstwa i 10 branż sektora usługowego.

Pierwszym krokiem analizy było ustalenie jaki odsetek osób w każdej z analizowanych branż otrzymuje minimalną płacę. Dla części branż informacja ta jest publikowana przez GUS, dla pozostałych konieczne było przyjęcie pewnych założeń. W bazie PONT Info znajduje się informacja tylko nt. odsetka osób otrzymujących minimalne wynagrodzenie w firmach zatrudniających mniej niż 10 pracowników (tzw. mikroprzedsiębiorstwa). W przypadku branż usługowych odsetek osób zarabiających płacę minimalną jest w tych jednostkach około dwukrotnie wyższy niż w całej populacji (np. 57% wobec 38% w przypadku „zakwaterowania i gastronomii”, czy 46% wobec 22% w przypadku „handlu i naprawy samochodów”) oraz pięciokrotnie wyższy w przypadku przemysłu (46% wobec 11%). Dlatego w przypadku branż usługowych, dla których GUS nie podaje oficjalnych danych nt. odsetka zarabiających płacę minimalną założyliśmy, że jest on o połowę mniejszy niż w mikroprzedsiębiorstwach, a w przypadku przetwórstwa przemysłowego – pięciokrotnie mniejszy. Podobnie jak poprzednich analizach założyliśmy, że elastyczność przeciętnego wynagrodzenia w poszczególnych branżach względem płacy minimalnej jest równa odsetkowi osób otrzymujących minimalną stawkę wynagrodzenia w danej kategorii.

Czytaj także: Podniesienie płacy minimalnej ograniczy wzrost zatrudnienia?

Do określenia wpływu wzrostu płacy minimalnej na ceny towarów i usług oferowanych przez firmy konieczna jest jeszcze informacja nt. udziału łącznych kosztów płacowych w przychodach przedsiębiorstw. Zgodnie z danymi PONT Info wskaźnik ten kształtuje się dla wszystkich firm zatrudniających co najmniej 10 pracowników na poziomie 11%.

Taka sama wartość wskaźnika obserwowana jest w przypadku przetwórstwa przemysłowego i jest ona niższa dla handlu i naprawy samochodów (6%). Z kolei w przypadku pozostałych branż usługowych jest on znacząco wyższy, osiągając najwyższe wartości w przypadku „administrowania i działalności wspierającej”, „edukacji” oraz „opieki zdrowotnej” (ponad 35%). Mnożąc odsetek osób  otrzymujących  płacę  minimalną przez udział kosztów płacowych w przychodach  otrzymujemy  elastyczność zysku przedsiębiorstw (wyrażonego w relacji do   przychodów) względem płacy  minimalnej. Przykładowo wzrost  płacy minimalnej w najmniejszym stopniu oddziałuje w kierunku wzrostu kosztów w przetwórstwie przemysłowym. W tym przypadku wzrost płacy minimalnej o 10% przyczynia się do zwiększenia przeciętnego wynagrodzenia  w tej  branży  o1,1%,co  przez  wzrost kosztów funkcjonowania przedsiębiorstw powoduje przy innych warunkach niezmienionych spadek zysku firm w relacji do przychodów o 0,1 pkt. proc. W drugim skrajnym przypadku („zakwaterowanie i usługi gastronomiczne”) 10-procentowy wzrost płacy minimalnej powoduje spadek zysku firm w relacji do przychodów o 0,9 pkt. proc. W innych branżach elastyczność ta kształtuje się pomiędzy tymi dwoma skrajnymi wartościami. Przeciętnie, dla całej gospodarki, przyjmuje ona średnią wartość 0,14 pkt. proc. Oznacza to, że w przypadku wzrostu płacy minimalnej o 10%, firmy chcąc utrzymać niezmienioną rentowność swojej działalności musiałyby podnieść ceny swoich produktów średnio o 0,14%.

Wpływ wzrostu płacy minimalnej na inflację CPI

Wpływ wzrostu płacy minimalnej na inflację CPI (czyli wskaźnik cen towarów i usług konsumpcyjnych) nie będzie jednoznaczny ze wspomnianą powyżej średnią elastycznością zysku firm. Musimy bowiem wziąć pod uwagę również strukturę zakupów dokonywanych przez gospodarstwa domowe. Towary stanowią 72,3% wartości dóbr uwzględnionych w koszyku inflacyjnym gospodarstw domowych, podczas gdy wydatki na usługi tworzą 27,7% koszyka. Precyzyjny podział wymienionych powyżej branż na kategorie wytwarzające produkty i świadczące usługi (wg sposobu uwzględnienia w koszyku inflacyjnym) jest trudny. Na potrzeby analizy przyjęliśmy założenie, że produkcja w przetwórstwie przemysłowym i sprzedaż w ramach „handlu i naprawy samochodów” zostanie zaliczona do towarów, podczas gdy pozostałe kategorie włączymy do usług. Korzystając z obliczonych wcześniej elastyczności szacujemy, że 10-procentowy wzrost płacy minimalnej oddziałuje w kierunku wzrostu cen towarów kupowanych przez gospodarstwa domowe średnio o 0,13%, a cen usług o 0,48%. Biorąc pod uwagę strukturę koszyka inflacyjnego szacujemy, że wzrost płacy minimalnej o 10% oddziałuje w kierunku zwiększenia wskaźnika cen towarów i usług konsumpcyjnych o 0,23%.

Czytaj także: Jakie będą efekty wzrostu płacy minimalnej?

W celu oszacowania wpływu podwyżki płacy minimalnej zapowiedzianej przez PiS na kształtowanie się inflacji w najbliższych latach posłużyliśmy się dwoma scenariuszami. W pierwszym z nich (bazowym) płaca minimalna będzie osiągała poziomy zgodne z zapowiedziami PiS. W drugim scenariuszu (alternatywnym) założyliśmy, że płaca minimalna będzie się zwiększać w latach 2020-2024 w tempie 7,1% (czyli takim samym jak w 2019 r.). Zatem w scenariuszu bazowym płaca minimalna osiąga z początkiem 2024 r. poziom 4000 zł, a w scenariuszu alternatywnym 3177 zł. Biorąc pod uwagę zarysowane powyżej tendencje płacowe, można szacować, że inflacja CPI (tempo wzrostu cen w ujęciu rocznym) ukształtuje się w scenariuszu bazowym na poziomie wyższym o ok. 0,2 pkt. proc. w latach 2020-2021 niż w scenariuszu alternatywnym. W kolejnych latach wpływ silnej podwyżki płacy minimalnej na dynamikę cen będzie coraz słabszy i wyniesie ok. 0,05 pkt. proc w 2024 r.

Powyższa analiza wskazuje, że zapowiedziany przez PiS silny wzrost płacy minimalnej będzie miał ograniczony pozytywny wpływ na kształtowanie się inflacji w najbliższych latach. Uważamy, że przyczyni się on przede wszystkim do wzrostu inflacji bazowej (głównie cen usług). Czynnik ten został uwzględniony w naszej zrewidowanej prognozie inflacji. Oczekujemy, że inflacja CPI wyniesie średniorocznie 2,3% r/r w br. oraz 2,0% w 2020 r. i 2021 r. Głównym czynnikiem ryzyka dla naszego scenariusza inflacyjnego pozostaje kształtowanie się cen energii elektrycznej w 2020 r.