Jak było, a jak będzie – czyli coś do uważniejszej lektury
To podstawowe informacje w najnowszym opracowaniu Głównego Urzędu Statystycznego. I od razu jedna uwaga: materiał ten, choć dotyczy grudnia 2016 r. zamieszczamy z dwóch podstawowych powodów. Za chwilę koniec roku 2017. Media będą informować o kondycji polskiej gospodarki w oparciu o różne, najczęściej cząstkowe dane. Dobrze byłoby zatem już teraz mieć jakiś punkt odniesienia do takich informacji. Powód drugi: GUS publikuje kwartalnie całościowe dane o gospodarce mniej więcej miesiąc po upływie ocenianego kwartału, choć najpełniejszy raport na ten temat jest ogłaszamy zwykle w połowie lata. Tak więc prezentowane tu wyniki badań warte są odnotowania.
I jeszcze uwaga merytoryczna: powyższe dane nie obejmują: rolnictwa, leśnictwa, łowiectwa, rybołówstwa, działalności finansowej i ubezpieczeniowej, szkół wyższych, samodzielnych publicznych zakładów opieki zdrowotnej, instytucji kultury posiadających osobowość prawną oraz związków zawodowych, organizacji religijnych i politycznych.
Przejdźmy do meritum. Okazało się, że spośród wspomnianych 74 917 firm aż 75,1% stanowiły podmioty małe, tj. zatrudniające od 10 do 49 osób. Do grupy podmiotów średnich o liczbie pracujących od 50 do 249 osób należało 20,2% jednostek. Najmniej liczną grupę stanowiły przedsiębiorstwa duże o liczbie pracujących powyżej 249 osób (4,7% ogólnej liczby przedsiębiorstw).
Ze względu na podstawowy rodzaj działalności wśród badanych przedsiębiorstw najwięcej było firm: przetwórstwo przemysłowe (29,4%), handel hurtowy i detaliczny (26,0%) oraz budownictwo (11,2%). Większość (58,5%) badanych przedsiębiorstw prowadziła jeden rodzaj działalności. Prowadzenie 2-3 rodzajów działalności zadeklarowało 31,5% przedsiębiorstw, 4-5 rodzajów – 6,1%, 6-8 rodzajów – 2,8%, powyżej 8 – 1,1%
Jak już zaznaczyliśmy, według stanu w dniu 31 XII 2016 r., w przedsiębiorstwach objętych badaniem pracowało 5 777 tys. osób. W podmiotach małych (do 49 pracujących) pracowało 1 165 tys. osób, w firmach średnich (50 – 249 osób pracujących) – 1 594 tys. osób, w dużych (250 i więcej osób pracujących) – 3 018 tys. osób. Blisko 60% ogółu zatrudnionych stanowili pracujący w przetwórstwie przemysłowym oraz handlu (odpowiednio 37,0% i 20,0%).
Miesięczne wynagrodzenie brutto na jednego zatrudnionego w 2016 r. wyniosło 4 296 zł. W podmiotach małych (do 49 pracujących) i średnich (50 – 249 osób pracujących) kształtowało się ono poniżej średniej (odpowiednio 3 339 zł i 4 088 zł), w dużych (250 i więcej osób pracujących) – powyżej (4 763 zł). Najwyższe miesięczne wynagrodzenie brutto na jednego zatrudnionego zanotowano w firmach działających w sekcjach: Informacja i komunikacja (7 632 zł), Górnictwo i wydobywanie (6 968 zł) oraz Wytwarzanie i zaopatrywanie w energię elektryczną, gaz i parę wodną (6 773 zł), najniższe zaś w jednostkach z sekcji Działalność związana z zakwaterowaniem i usługami gastronomicznymi (2 968 zł).
W 2016 r. badane przedsiębiorstwa osiągnęły 3 121 592 mln zł przychodów netto ze sprzedaży produktów, towarów i materiałów. Z tego ponad połowę (57,3%) stanowiły przychody przedsiębiorstw dużych (powyżej 249 pracujących), a niespełna 1/5 – przedsiębiorstw małych (do 49 pracujących). Największą część przychodów wypracowały przedsiębiorstwa prowadzące działalność z sekcji Przetwórstwo przemysłowe (36,8%) oraz Handel hurtowy, detaliczny, naprawa pojazdów samochodowych (35,0%).
Nakłady inwestycyjne (na nowe obiekty majątkowe) poniesione w 2016 r. przez ogół badanych podmiotów wyniosły 139 439 mln zł. Udział nakładów przedsiębiorstw dużych w ogólnych nakładach poniesionych przez badaną zbiorowość wyniósł 68,3%, przedsiębiorstw średnich – 22,6%, małych – 9,1%. Największy udział w nakładach inwestycyjnych miały przedsiębiorstwa działające w sekcji Przetwórstwo przemysłowe (40,7% ogółu nakładów badanej zbiorowości) oraz sekcji Wytwarzanie i zaopatrywanie w energię elektryczną, gaz i parę wodną (16,0%).
Wartość brutto środków trwałych według stanu w dniu 31 XII 2016 r. w przedsiębiorstwach objętych badaniem wyniosła 1 872 092 mln zł. Środki trwałe podmiotów dużych stanowiły 66,9% wartości brutto środków trwałych ogółu przedsiębiorstw, a podmiotów małych – 11,5%. Największy odsetek środków trwałych (34,5%) należał do przedsiębiorstw z sekcji Przetwórstwo przemysłowe.
Miejsca prowadzenia działalności podlegają nadal utartym regułom. W roku 2016 najwięcej podmiotów objętych badaniem prowadziło działalność (według siedziby zarządu) na terenie województwa mazowieckiego – 12 041 firm (tj. 16,1% ogółu) oraz śląskiego – 10 016 jednostek (tj. 13,4% ogółu). Najmniej zaś na terenie województwa opolskiego – 1 680 jednostek (tj. 2,2% ogółu) oraz podlaskiego – 1 777 jednostek (tj. 2,4% ogółu).
Zwraca uwagę fakt, iż w województwie mazowieckim i śląskim największy udział miały przedsiębiorstwa o liczbie pracujących mniejszej niż 50 osób, które stanowiły odpowiednio 70,6% i 76,6% ogółu podmiotów tam zlokalizowanych. Podmioty mające siedzibę na terenie województwa mazowieckiego i śląskiego osiągnęły łącznie 42,7% przychodów netto ze sprzedaży produktów, towarów i materiałów uzyskanych przez ogół badanych przedsiębiorstw, z czego jednostki z województwa mazowieckiego – 30,9%.
Przychody jednostek działających na terenie województwa opolskiego i podlaskiego łącznie stanowiły 3,0%. Zatrudnienie w województwie mazowieckim i śląskim kształtowało się odpowiednio na poziomie 24,8% oraz 13,1% ogólnej liczby zatrudnionych, a w województwach opolskim i podlaskim – łącznie na poziomie 3,4%.
Przedsiębiorstwa objęte badaniem prowadziły działalność w 149 993 jednostkach lokalnych, w tym w 45 923 sklepach stanowiących samodzielne jednostki lokalne. Spośród wszystkich jednostek lokalnych 194 znajdowało się poza granicami kraju i według stanu na 31 XII 2016 r. pracowało w nich 17 916 osób. Działalność zlokalizowaną w jednym miejscu prowadziło 66 340 przedsiębiorstw, tj. 88,5% ogółu badanych podmiotów. Były to głównie przedsiębiorstwa zatrudniające mniej niż 50 osób (80,0% ogółu podmiotów posiadających jedną jednostkę lokalną). Działalność pod jednym adresem prowadziły głównie podmioty branż: Budownictwo a także Działalność profesjonalna, naukowa i techniczna oraz Pozostała działalność usługowa (odpowiednio: 95,3%, 94,6% i 94,6% firm w tych obszarach działalności). Najliczniejszą grupą spośród przedsiębiorstw działających w różnych lokalizacjach były podmioty posiadające od 2 do 10 jednostek lokalnych (9,4% ogółu badanych firm). Odsetek firm prowadzących działalność najbardziej rozproszoną pod względem lokalizacji (powyżej 30 jednostek lokalnych) wyniósł 0,5%.
Czytaj więcej:
Bogdan Koblański
