Raport specjalny: Na cenzurowanym

JERZY MORAWIECKI

Dynamiczny rozwój sektora bancassurance w ostatnich latach jest zarówno pochodną nowych standardów i regulacji ostrożnościowych obejmujących cały europej- ski sektor finansowy, jak też wskaźnikiem wysokiej dojrzałości i odpowiedzialności ze strony polskiego sektora bankowego.

Jak nietrudno zauważyć, transakcja bancassurance obejmuje trzy strony: bank, ubezpieczyciela oraz kredytobiorcę, czyli z reguły przeciętnego Kowalskiego. I właśnie ów Kowalski stanowi najsłabsze ogniwo systemu. Nie od dziś wiadomo o mizernym poziomie finansowej edukacji naszych rodaków, stąd też lwia część wystąpień rozmaitych regulatorów rynku podejmowana jest właśnie w obronie konsumentów. Taki też charakter, w znacznej części, mają wytyczne przedstawione przez Komisję Nadzoru Finansowego.

Jakie są główne problemy bancassurance nad Wisłą? Na liście KNF znalazło się kilka fundamentalnych zagadnień, w opinii państwowego regulatora do rozwiązania od zaraz. Pierwszym z nich jest sama relacja na linii bank – towarzystwo ubezpieczeniowe. W opinii KNF banki w umowach bancassurance występują w roli podwójnej: zarówno ubezpieczającego, jak i pośrednika ubezpieczeniowego. Stąd wynikają pozostałe zarzuty podnoszone przez publicznego regulatora; niejasna rola relacji pomiędzy bankiem a ubezpieczycielem przyczyniać się ma do niekorzystnego położenia kredytobiorcy. Podpisując umowę ubezpieczenia kredytu, klient banku z reguły jest przeświadczony, iż to on zostaje beneficjentem umowy ubezpieczeniowej, co nie zawsze jest prawdą. Na rynku dopuszczalne są dwie alternatywne formy ubezpieczenia kredytu. Jedną z nich są tzw. ubezpieczenia grupowe, w których stroną umowy ubezpieczenia jest bank. Z kolei w przypadku gdy umowa bancassurance zawierana jest pomiędzy kredytobiorcą a ubezpieczycielem, bank występuje jedynie w roli pośrednika ubezpieczeniowego.

Wolność wyboru ponad wszystko?

Jakie konsekwencje wiążą się z każdym z tych modeli? Wbrew pozorom, całkiem poważne; również dla samego kredytobiorcy. Gdy beneficjentem ubezpieczenia jest bank, umowa z towarzystwem ubezpieczeniowym obejmuje rekompensatę szkód wyrządzonych bankowi. W konsekwencji kredytobiorca traktowany jest jako osoba trzecia – a zatem ubezpieczyciel może wystąpić wobec niego z roszczeniem regresowym w przypadku wystąpienia szkody. Szkopuł w tym, że ten sam kredytobiorca faktycznie finansuje opłatę ubezpieczenia – dodajmy z reguły wyszczególnioną w kalkulacji kosztów kredytu. Dla przeciętnego Kowalskiego jest to równoznaczne z błogą świadomością bycia ubezpieczonym; utrzymującego się do czasu, gdy przyjdzie z tegoż ubezpieczenia skorzystać. Co gorsza, wybór optymalnej formy ubezpieczenia nie jest sprawą łatwą. Po pierwsze; zdecydowana większość kredytobiorców nie jest w stanie zrozumieć różnic pomiędzy ...