Gorączka najmu – uwaga na podatki

Osoby, które nie prowadzą działalności gospodarczej w zakresie najmu, a zamierzają wynająć posiadane mieszkanie czy dom np. studentom, mogą rozliczać się z fiskusem na dwa sposoby:

1. za pomocą ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych (stawka 8,5%),
2. na zasadach ogólnych (stawki 18% i 32%).

W przypadku ryczałtu podstawą do obliczenia podatku jest przychód. Natomiast w przypadku zasad ogólnych podstawą opodatkowania jest dochód, a więc przychód pomniejszony o koszty jego uzyskania. Do nich można zaliczyć na przykład: amortyzację lokalu, koszty wyposażenia i remontów, czynsze płacone do spółdzielni lub wspólnoty oraz odsetki od kredytu zaciągniętego na zakup nieruchomości. Jeżeli właściciel przewiduje, że w danym roku podatkowym jego koszty będą równe przynajmniej połowie osiąganego przychodu, powinien zastanowić się nad metodami opodatkowującymi dochód. Wtedy bowiem faktycznie zapłacony podatek wg skali lub liniowy może być niższy niż kwota 8,5% przychodu naliczana w formie ryczałtu – wynika z wspólnej analizy przeprowadzonej przez firmy Tax Care i Home Brokera.

Ale uwaga! Jeśli podatnik uzyskuje wyłącznie dochody z tytułu najmu nieruchomości, a sposób jego działania wskazuje, że zajmuje się tym w sposób zorganizowany i ciągły, czyli na przykład regularnie wynajmuje kilka mieszkań, fiskus może uznać, że jest to jego działalność główna i podważyć możliwość stosowania ryczałtu, traktując podatnika jako osobę prowadzącą działalność gospodarczą. Osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą też mogą rozliczać się na dwa sposoby, ale nie ma wśród nich ryczałtu. Mają do dyspozycji:

1. opodatkowanie na zasadach ogólnych (stawki 18% i 32%)
2. podatek liniowy (19%)

Jeżeli wynajmujący chce, by jego dochody były opodatkowane według skali podatkowej nie musi składać żadnych wniosków ani oświadczeń – jest to forma opodatkowania, która obowiązuje z mocy samej ustawy (rozliczenia dokonuje się w zeznaniu rocznym, trzeba jednak pamiętać żeby wpłacać miesięczne zaliczki w terminie do 20 dnia każdego miesiąca za miesiąc poprzedni). Jeśli natomiast nieruchomość jest wynajmowana poza działalnością gospodarczą, to chcąc wybrać ryczałt od przychodów ewidencjonowanych należy złożyć pisemne oświadczenie w swoim urzędzie skarbowym. Jest na to czas najpóźniej do 20 dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym osiągnięty został pierwszy przychód z tego tytułu, albo do końca roku podatkowego, jeżeli pierwszy taki przychód powstał w grudniu. Jeżeli wysokość przychodów wynika z umowy pisemnej, to nie trzeba prowadzić ewidencji przychodów. Ryczał oblicza się samodzielnie i wpłaca co miesiąc (lub co kwartał) do urzędu skarbowego w terminie do 20 następnego miesiąca.

Jeśli natomiast okoliczności najmu wskazują, na prowadzenie działalności gospodarczej wyboru formy opodatkowania dokonuje się w składanym wniosku o założenie działalności gospodarczej na formularzu CEIDG-1. Ewentualnie można złożyć odrębne oświadczenie o wyborze formy opodatkowania (powinno ono trafić do urzędu skarbowego najpóźniej do dnia uzyskania pierwszego przychodu).

Osoby, które uważają, że stosowana dotychczas forma opodatkowania nie jest dla nich najkorzystniejsza, mogą ją zmienić w następnym roku. W tym celu trzeba pamiętać o złożeniu do 20 stycznia pisemnego oświadczenia do urzędu skarbowego.

Aby sprawdzić, jaka forma opodatkowania jest bardziej korzystna w jakiej sytuacji rozważyliśmy trzy scenariusze:

1. podatnik, który z tytułu umowy o pracę osiąga miesięczny dochód na poziomie 5 tys. zł brutto, wynajmuje jedno mieszkanie, osiąga roczny przychód z najmu na poziomie 18 tys. zł oraz ponosi koszty w kwocie 5 820 zł (5 250 zł – amortyzacja wg stawki 1,5%, 500 zł – czynsz przekazywany spółdzielni i opłaty za media, 70 zł – podatek od nieruchomości);
2. analogicznie jak w powyższym przykładzie; dodatkowo podatnik spłaca kredyt na zakup wynajmowanego mieszkania, miesięczna rata wynosi 1500 zł, z czego 900 zł stanowią odsetki (tylko one mogą stanowić koszty uzyskania przychodu);
3. podatnik osiąga miesięczny dochód z umowy o pracę na poziomie 5 tys. zł netto i wynajmuje trzy mieszkania (z czego dwa zostały sfinansowane w części z kredytu, do kosztów zaliczane są więc raty w części odsetkowej, czyli 2×900 zł); wynajem mieszkań odbywa się w ramach prowadzonej działalności gospodarczej.

Właściciele mieszkań mogą zastosować stawkę amortyzacji lokalu na poziomie 1,5% wartości prawa własności do lokalu rocznie. Dla porównania gdy osobie przysługuje spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu możliwe byłoby skorzystanie ze stawki 2,5%. Dzięki takiemu zabiegowi dochód do opodatkowania obniża się rocznie dodatkowo o 3 tys. zł w przypadku mieszkania wartego 300 tys. zł. Skutkuje to zmniejszeniem kwoty należnej fiskusowi, a nie ma wpływu na faktycznie ponoszone koszty. W jeszcze lepszej sytuacji są ci, którzy kupili mieszkanie pod wynajem na rynku wtórnym (o ile w momencie zakupu miało ono co najmniej 5 lat) lub ponieśli nakłady na ulepszenie tego lokalu w wysokości co najmniej 30% wartości początkowej przed wprowadzeniem go do ewidencji. W tym przypadku stawka amortyzacji może wynieść nawet 10%.

Ryczałt atrakcyjny przy niskich kosztach

W przypadku kiedy najem nie generuje wysokich kosztów najbardziej atrakcyjną formą opodatkowania jest ryczałt od przychodów ewidencjonowanych. W pierwszym z naszych scenariuszy, czyli w sytuacji gdy podatnik wynajmuje jedno mieszkanie i nie spłaca kredytu, wybór ryczałtu pozwala zaoszczędzić 662 zł rocznie względem rozliczenia na zasadach ogólnych.

Masz wysokie koszty, opodatkuj dochód

Gdyby jednak nabywca przy zakupie mieszkania posiłkował się kredytem, do wyżej wymienionej listy kosztów uzyskania przychodów można by było zaliczyć jeszcze odsetki od zaciągniętego długu. Przy założeniu, że wynoszą one 900 zł miesięcznie, roczny dochód do opodatkowania przyjąłby wartość 1 380 zł. Podatek należny PIT od dodatkowych dochodów z tytułu najmu przy zastosowaniu zasad ogólnych (18 i 32%) wyniósłby 248 zł. Ta forma opodatkowania byłaby więc atrakcyjniejszą formą rozliczenia z fiskusem niż ryczałt, który naliczany od przychodów wyniósłby 1 530 zł (korzyść z wyboru skali wynosi więc w tym scenariuszu 1282 zł).

Przy działalności gospodarczej weź pod uwagę dochody z pracy

Inaczej jednak będzie wyglądała sytuacja osoby, która wynajmuje kilka mieszkań, co może wskazywać, że prowadzi w tym zakresie działalność gospodarczą. W tym przypadku sprawdziliśmy czy dla przyjętych założeń bardziej opłacalne jest rozliczenie z fiskusem według skali podatkowej czy zastosowanie podatku liniowego (ryczałt nie jest dostępny w tym przypadku). Zakładając, że każde mieszkanie daje przychód na poziomie 18 tys. zł rocznie, łączny przychód z działalności gospodarczej wyniesie 54 tys. zł. Przy uwzględnionych w przykładzie kosztach, dochód wyniesie 14 940 zł, a to oznacza, że nawet przy połączeniu z dochodami z pracy na etacie, opodatkowanymi również na zasadach ogólnych, podatnik zmieści się w limicie dochodów warunkującym zastosowanie 18-proc. stawki.

Ale uwaga! Sytuacja ta może się zmienić diametralnie gdyby dochody z pracy (albo z najmu) były wyższe. W przypadku opodatkowania na zasadach ogólnych (czyli według skali podatkowej) należy bowiem połączyć wszystkie uzyskane dochody, a to może oznaczać przekroczenie pierwszego progu podatkowego i opodatkowanie według wyższej, 32-proc. stawki. Stawka 18% stosowana jest do dochodów nieprzekraczających 85 528 zł. Nadwyżkę należy opodatkować już wyższą stawką. W takiej sytuacji trzeba policzyć, czy bardziej opłacalne nie byłoby opodatkowanie dochodów z najmu podatkiem liniowym (pod warunkiem, że podatnik prowadzi działalność gospodarczą).

Kiedy warto zastanowić się nad przejściem z ogólnych zasad opodatkowania (18 i 32%) dochodu na stawkę liniową(19%)?

W przypadku przedsiębiorcy stosowanie stawki liniowej opłaca się, gdy roczny dochód do opodatkowania wynosi przynajmniej 97 tys. zł. W tym momencie podatek należny obliczony według skali (czyli 18% do 85 528 zł – 556,02 zł, tj. kwota zmniejszająca podatek i 32% do nadwyżki) jest zbliżony do tego 19-procentowego. Należy jednak pamiętać, że podatek liniowy pozbawia przedsiębiorcę prawie wszystkich przewidzianych ustawą ulg podatkowych (w tym popularnej ulgi na dzieci czy ulgi rehabilitacyjnej) oraz możliwości wspólnego rozliczania się z małżonkiem lub dzieckiem (gdy przedsiębiorca jest samotnym rodzicem). A to oznacza, że gdyby na przykład przedsiębiorca miał kilkoro dzieci i żonę, która opiekuje się domem i w związku z tym nie zarabia, granica opłacalności pomiędzy skalą podatkową i podatkiem liniowym wzrosłaby proporcjonalnie do zastosowanych ulg.

Wydatki na remont obniżą podatek

Powyższe wnioski mają charakter przykładowy i poglądowy. Przy innych uwarunkowaniach (ze szczególnym uwzględnieniem poziomu kosztów i przychodów) zupełnie inne rozwiązania podatkowe mogą okazać się optymalne.

Do kosztów uzyskania przychodu można także zaliczyć wydatki na wyposażenie (np. meble) i remont mieszkania. Zazwyczaj pochłaniają one znaczne kwoty, a co za tym idzie może się okazać, że fiskus w danym roku nie będzie miał podstaw do pobrania daniny.

Raport – pobierz.

Katarzyna Rola-Stężycka, Tax Care
Katarzyna Siwek, Home Broker