Wojna z gotówką: Oszczędzają bogaci

Dane te ujawnia raport przygotowany przez zespół ekspertów NBP i ZBP pt. „Obrót bezgotówkowy – zalety i korzyści wynikające z jego upowszechnienia”. Autorzy opracowania przytaczają m.in. wyniki badania firmy McKinsey, która ustaliła, że w przypadku gospodarstw domowych w Polsce aż 98 proc. płatności związanych z ich funkcjonowaniem (m.in. opłaty, codzienne zakupy) jest dokonywanych w gotówce. To najgorszy wskaźnik z grupy 9 krajów europejskich, przed Polską znajdują się Hiszpania i Włochy (93 proc.), najniższy wskaźnik w tej statystyce ma Wielka Brytania (72 proc.) i Francja (70 proc.).

Nasza chata z kraja?

Dzięki systemowi kart płatniczych w latach 1980-2000 Amerykanie wydali dodatkowo 6,5 biliona dolarów, co przełożyło się na coroczny wzrost amerykańskiego PKB o ok. 0,5 proc. Odpowiada to stworzeniu w gospodarce 1,3 miliona nowych miejsc pracy. Na podstawie badań gospodarek 50 innych państw stwierdzono, że wzrost poziomu płatności elektronicznych o 10 proc. powoduje wzrost wydatków konsumenckich o 0,5 proc. Równocześnie dzięki popularyzacji kart płatniczych gospodarka może zaoszczędzić rocznie równowartość 1 proc. PKB.

Podobne wnioski sformułował przed kilku laty NBP w stosunku do polskiej gospodarki. Stwierdzono, że wykonywanie transakcji kartami płatniczymi ma znaczący wpływ nie tylko na wzrost konsumpcji, ale również na wzrost oszczędności (wyższe środki na rachunkach bankowych), które w efekcie przekładają się na wzrost inwestycji. Czynniki te prowadzą z kolei do wzrostu PKB. W badaniu obejmującym lata 1996-2004 wykazano, że wzrost wartości transakcji obsługiwanych kartami VISA o 10 proc. wpływa w długim okresie czasu na wzrost nominalnego PKB o co najmniej 0,7 proc.

Negatywnym efektem obrotu gotówkowego jest to, że sprzyja on tzw. szarej strefie, tj. działalności nierejestrowanej, ale legalnej, oraz dominuje w tzw. czarnej strefie, tj. w obszarze działalności przestępczej. Duże koszty generowane są przez utrzymywanie kas w urzędach i instytucjach publicznych, m.in. w urzędach skarbowych i jednostkach obsługujących gminy czy powiaty. W niektórych krajach UE (np. w Wielkiej Brytanii i Belgii) wpłaty do urzędów są możliwe wyłącznie w drodze bezgotówkowej na wskazany rachunek bankowy. Z informacji ZUS wynika, że procentowy udział wypłacanych świadczeń w formie gotówkowej jeszcze w 2007 r. wynosił 53 proc., a koszty z tego tytułu wynosiły ok. 300 mln zł rocznie.

Karty zamiast zasiłków

Dla instytucji wypłacających świadczenia socjalne obsługa kart, poza koniecznością ich dostarczenia i ewentualnej wymiany, nie generuje żadnych dodatkowych kosztów. Jednocześnie karta jest doskonałym instrumentem umożliwiającym wypłatę tego rodzaju świadczeń powtarzalnych choćby dlatego, że doskonale sprawdza się w sytuacjach, gdy zdecydowana większość osób otrzymujących takie świadczenia nie posiada rachunku bankowego umożliwiającego przelew środków na ten rachunek, natomiast dzięki karcie może skorzystać z bankomatu.

W Stanach Zjednoczonych, gdzie karty płatnicze ...