Finansowanie sektora MSP: Bank i firma kryzysowi narzeczeni

MSP, czyli przedsiębiorstwa zatrudniające do 249 pracowników, to 99,83 proc. firm w Polsce, czyli ponad 1,7 mln aktywnych podmiotów gospodarczych. Zatrudniają 60 proc. ogółu pracowników, mają 60 proc. udział w przychodach sektora przedsiębiorstw, ale dysponują tylko nieco ponad 40 proc. wartości aktywów. Charakteryzują się wyższą rentownością obrotu niż firmy duże. Według badania PKPP Lewiatan, w czerwcu 2008 r. wzrostu przychodów oczekiwało 75 proc. MSP, większych zysków ponad 70 proc., a 1/3 zwiększenia udziałów w rynku. Ponad 40 proc. małych i średnich firm planowało inwestycje, tyleż samo deklarowało – wypuszczenie nowych produktów i usług na rynek.

Awersja do ryzyka

Przedsiębiorcy pytani o najlepsze źródła finansowania inwestycji – wskazują środki własne, pytani o współpracę z bankami – nie oceniają jej negatywnie, jednak 70 proc. zapytanych o udział zobowiązań w aktywach deklaruje, że wynosi… zero. Ten konserwatyzm małych i średnich przedsiębiorstw wynika z awersji do ryzyka związanego z korzystaniem ze środków obcych.

MSP to w większości firmy rodzinne, kredyt oznacza wyższe ryzyko, a tym samym na możliwość utraty majątku (bankructwo, przejęcie). Drugim czynnikiem jest koszt pozyskania finansowania. Nie chodzi tylko o prowizje i odsetki, ale także koszt zabezpieczeń kredytów. MSP nie dysponują aktywami o wysokiej wartości, które mogłyby stanowić zabezpieczenie.

Przywiązanie do samofinansowania nie jest jednak ortodoksyjne, bowiem MSP chętnie sięgają po fundusze europejskie. Środki te nie są kapitałem obcym, lecz bezzwrotną nie oprocentowaną dotacją. Problem w tym, że unijnych pieniędzy kierowanych bezpośrednio do przedsiębiorstw nie ma zbyt wiele. W latach 2004-2006 stanowiły one zaledwie 1,2 proc. wartości inwestycji. Obecnie aż 17,9 proc. MSP deklaruje, że zwiększy wykorzystanie funduszy unijnych. Nawet jeśli nie jest to realne, pokazuje problem, że prawie 18 proc. MSP planuje inwestycje, na które nie posiada pełnego finansowania.

MSP działają z opóźnieniem w stosunku do firm dużych. Dlatego ich aktywność rośnie w momencie, gdy gospodarka jest już w okresie utrwalonego wzrostu. Badanie wykazało, że większość, bo prawie 74 proc., przedsiębiorstw małych i średnich, oczekuje w 2009 r. (a przynajmniej oczekiwała we wrześniu 2008 r.) wzrostu przychodów ze sprzedaży.

Standing finansowy

Z badań PKPP Lewiatan wynika, że od 2006 r. blisko połowa MSP osiąga wyższe niż w latach poprzednich przychody i zyski. Coraz więcej firm inwestuje w rzeczowy majątek trwały i ...