50 największych banków w Polsce 2015: Nie bójmy się rozwiązań systemowych

Od początku zeszłego roku Bank Gospodarstwa Krajowego przyjmuje wnioski o dopłaty do kredytów hipotecznych w ramach programu „Mieszkanie dla Młodych”. Do maja tego roku podpisano ponad 20 tys. umów kredytowych w ramach tego instrumentu. Czy pana zdaniem ten model jest w ogóle właściwy – i czy w tym kierunku powinna iść cała energia jeśli chodzi o wsparcie dla polskiego budownictwa mieszkaniowego?

– Kierunek jest niewłaściwy. Te działania trudno nazwać programami; to są bardzo krótkookresowe inicjatywy, liczone na okres pięciu lat – mieszkalnictwo wymaga dużo dłuższej perspektywy, zarówno z punktu widzenia inwestora indywidualnego, dewelopera, jak i innych uczestników rynku. Pięć lat to zbyt krótko. Sam proces inwestycji deweloperskiej trwa trzy lata – zatem przygotowanie się do takiego programu, oferowanie na rynku czegoś, co spełnia jego wymogi jest mocno limitowane. Wracając do myśli głównej: te programy zachęcają do zadłużania się. Zarówno „Mieszkanie dla Młodych”, jak również „Rodzina na Swoim” stanowi formę nagrody dla odważnych, którzy podejmują ryzyko i z reguły zaciągają zobowiązanie na styku swoich możliwości spłaty kredytu, licząc na to, że dzięki temu wsparciu państwa podołają zmieniającym się przecież wymaganiom. Pamiętajmy, że w Polsce banki oferują kredyty hipoteczne jedynie o zmiennej stopie procentowej – jakiekolwiek kalkulacje mogą się okazać błędne, tym bardziej że kredyty te zaciągane są na okres 25 lub 35 lat, a w latach wcześniejszych bywały nawet i na dłuższy okres. W perspektywie kilkudziesięciu lat zaskoczenie chociażby z tytułu zmiany stóp procentowych może się w przyszłości okazać wcale nie mniejsze niż decyzja Szwajcarskiego Banku Narodowego o uwolnieniu sztywnego kursu franka do waluty europejskiej.

Pojawia się opinia, że chwilą prawdy może stać się dla beneficjentów tych programów ustanie dopłat. Czy ten aspekt również powinniśmy brać pod uwagę?

– Już w przyszłym roku pojawią się pierwsze sygnały tego, jak zareagują kredytobiorcy, którzy jako pierwsi skorzystali z programu „Rodzina na Swoim” w momencie, kiedy skończą się dopłaty. Ewentualne rozczarowanie kredytobiorców w tym zakresie byłoby jednak nieuzasadnione. Pamiętajmy, że banki przygotowywały symulacje dla pełnej spłaty kredytu, a pomoc polegała na tym, że połowę obsługi odsetek brało na siebie państwo – poprzez dopłaty z BGK na konto banku kredytującego. W chwili, kiedy państwo przestanie dopłacać do tych odsetek, klient na pewno nie będzie mógł finanpowiedzieć, że o tym nie wiedział. W większości przypadków są to kredyty o stałej wysokości spłaty odsetkowo-kapitałowej, i ustanie dopłat z BGK będzie oznaczało dla ich domowych budżetów zwiększenie o jakieś 25 proc. tej stawki, którą płacili dotychczas.

Alternatywą mogłyby być kasy oszczędnościowo-budowlane – jednak wciąż nie możemy doczekać się odpowiedniej ustawy. Czy pojawia się jakaś szansa na przełamanie oporu materii?