25 lat kart płatniczych w Polsce

W ciągu 25 lat od wydania przez Bank Inicjatyw Gospodarczych BIG S.A., obecnie Bank Millennium, pierwszej karty płatniczej, którą była karta Visa, Polska z kraju o słabo rozwiniętych płatnościach bezgotówkowych stała się ważnym i innowacyjnym rynkiem w Unii Europejskiej. Przejawem tej rewolucji jest nie tylko szybkość przyrostu wartości i liczby transakcji, ale także spektakularny sukces zbliżeniowości, której Polsce zazdroszczą inne kraje czy wprowadzanie płatności mobilnych. Obecnie Bank Millennium pracuje z Visa Europe nad uruchomieniem mobilnych płatności zbliżeniowych Visa opartych o technologię HCE. Przy tym rozwiązaniu, bank jako pierwszy w Polsce wykorzysta system tokenizacyjny Visa, zapewniający najwyższy poziom bezpieczeństwa i nowe możliwości w zakresie płatności.

Rozwój płatności bezgotówkowych w Polsce następuje bardzo szybko. Przykładowo, tylko w ostatnim roku liczba płatności kartami Visa zwiększyła się o ponad 40%, a ich wartość o ponad 20%. Łączna liczba kart płatniczych przekroczyła 35 mln, wliczając w to udostępnione w nowej, cyfrowej formie karty służące do mobilnych płatności zbliżeniowych.

– Pod koniec maja 1991 roku czuliśmy, że bierzemy udział w historycznym przedsięwzięciu – mówi Joao Bras Jorge – Prezes Zarządu Banku Millennium. – Karty płatnicze były już od dawna dostępne w Europie Zachodniej czy w Stanach Zjednoczonych. W Polsce można było nimi płacić, ale punktów, które je akceptowały była zaledwie garstka. Tymczasem BIG S.A. czyli dzisiejszy Bank Millennium i Visa przygotowywały się do wydania pierwszej karty w naszym kraju – dodaje.

Kartowe ćwierćwiecze
Pierwsza wydana w Polsce karta – Visa Business – była przeznaczona dla przedsiębiorców. By ją otrzymać należało wnieść ówczesne 200 mln złotych (lub 20 tys. USD) depozytu. W momencie debiutu karty można nią było płacić w ok. 400 punktach – dzisiaj sieć akceptacji to ponad 480 tys. terminali.

– Spełnienie wymogów otrzymania karty było w 1991 roku dość trudne, jednak polscy przedsiębiorcy, przed którymi wówczas otworzył się świat, bardzo doceniali to, że nie musieli podróżować w interesach z plikami gotówki – wspomina Małgorzata O’Shaughnessy, dyrektor zarządzająca regionem Europy Środkowo-Wschodniej, Visa Europe.

Polacy chcieli upodabniać swoje zwyczaje płatnicze do mieszkańców Europy Zachodniej, na którą otwierał się wówczas nasz kraj, a banki oferowały kolejne produkty płatnicze. W 1993 roku wydano pierwszą kartę dla klientów indywidualnych. Dwa lata później pojawiły się karty kredytowe. W 1996 roku liczba kart wydanych przez polskie banki przekroczyła milion. W ciągu kolejnej dekady ta liczba wzrosła ponad dwudziestokrotnie. Później wzrosty były niższe, ale jednak wyraźne. Pomiędzy 2006 a 2016 rokiem liczba aktywnych kart płatniczych wydanych przez Bank Millennium wzrosła z ok. 700 tys. do blisko 1,8 mln.

W ostatnich latach znacząco rozwinęła się sieć akceptacji, w dużej mierze dzięki finansowanemu przez banki członkowskie Visa Europe unikalnemu na skalę światową programowi „Kartą Visa zapłacisz wszędzie”. W ramach rozpoczętego w 2010 r. programu, kosztem ponad 30 mln euro, uruchomiono ponad 202 tys. terminali, podwajając do 2015 r. ich ogólną liczbę w Polsce. Sieć akceptacji została także bardzo unowocześniona: obecnie ponad 85% terminali akceptuje płatności zbliżeniowe, co zapewnia Polsce status lidera w Europie. Już ponad 55% krajowych płatności Visa to płatności zbliżeniowe.

– Dzisiaj polski rynek płatności jest gotowy na następne wyzwania m.in. dzięki konsekwentnie podejmowanym od lat przez Visa działaniom. W ciągu 25 lat osiągnęliśmy znaczący sukces, realizując konsekwentnie kolejne etapy rozwoju obrotu bezgotówkowego, budując nowoczesną sieć akceptacji i wdrażając innowacje – od pierwszej karty przez technologię EMV, karty zbliżeniowe po płatności mobilne. To właśnie mobilne płatności zbliżeniowe, w połączeniu z tokenizacją Visa, która otwiera nowe możliwości w zakresie płatności, wyznaczą przyszłość obrotu bezgotówkowego. Przewidujemy, że do 2020 r. ponad połowa wszystkich transakcji Visa będzie dokonywana z poziomu urządzeń mobilnych – mówi Małgorzata O’Shaughnessy.

Mobilna przyszłość
Z raportu Future of Retail przygotowanego przez Visa Europe wynika, że Polska zajmuje trzecie miejsce (za Hiszpanią i Wielką Brytanią) pod względem gotowości na wyzwania przyszłości. Nasz rynek jest gotowy do obsługi „klienta przyszłości”, między innymi dzięki otwartości na wielokanałowość handlu i rosnące znaczenie urządzeń mobilnych. Smartfony i tablety stają się nieodłączną częścią naszej codzienności, a płatności nimi zaczynają zyskiwać na znaczeniu.

Bezgotówkowa rewolucja wykorzystuje powszechnie już używaną w kartach fizycznych technologię zbliżeniową NFC. Dzięki niej do terminali zbliżeniowych możemy dziś przykładać smartfon, zegarek czy brelok.

Liderem przyszłości mają szansę stać się mobilne płatności zbliżeniowe wykorzystujące technologię HCE. Jej przewagą jest nie tylko bezpieczeństwo, ale i fakt, że nie wymaga ona pośrednictwa ze strony operatora komórkowego. Dzięki współpracy z Visa Europe, klienci Banku Millennium już w trzecim kwartale 2016 roku będą mogli korzystać z rozwiązania opartego o HCE i płacić zbliżeniowo odpowiednim modelem smartfona. Bank Millennium, jako pierwszy bank w Polsce, wdraża rozwiązanie, które będzie wykorzystywało system tokenizacyjny Visa Europe zapewniający wyższy poziom bezpieczeństwa poprzez zastępowanie w procesie przetwarzania wrażliwych danych transakcji – np. numeru karty – ciągiem cyfr, tzw. bezpiecznym tokenem płatniczym. Bezpieczeństwo pozostaje głównym, obok wygody użytkowania, czynnikiem decydującym o sukcesie innowacyjnych technologii płatniczych. Banki i organizacje płatnicze kreują coraz nowsze rozwiązania, które mają dać maksymalną pewność co do bezpieczeństwa środków. Poza tokenizacją, jednym rozwiązań wpływających na zwiększenie bezpieczeństwa transakcji jest potwierdzanie ich z wykorzystaniem biometrii palca. Bank Millennium wykorzystał ten sposób jako pierwszy w Polsce, wprowadzając takie rozwiązanie do aplikacji mobilnej poprzez m.in. usługę Verified by Visa.

Visa Europe od lat dostarcza bankom i ich klientom coraz bardziej bezpieczne rozwiązania, dzięki czemu stopa transakcji nieuprawnionych w Europie wynosi obecnie poniżej 5 centów na każde 100 euro wartości transakcji. W Polsce wskaźnik ten jest jeszcze lepszy bo dziesięciokrotnie niższy od średniej europejskiej wynosząc 0,4 grosza na każde 100 zł transakcji.

Wdrażanie w Polsce nowych, innowacyjnych usług jest możliwe dzięki nowoczesnej i bezpiecznej platformie do przetwarzania danych transakcji dokonywanych kartami Visa zarówno w środowisku „fizycznym”, jak i w internecie. W oparciu o tę platformę Visa Europe skutecznie, bezpiecznie i efektywnie kosztowo przetworzyła w ostatnim roku sprawozdawczym ponad miliard płatności w Polsce. System ten funkcjonuje ze 100-procentową dostępnością w całej Europie nieprzerwanie od maja 2007 r.

– Rozwój technologii mobilnych prawdopodobnie przyniesie nam z czasem ograniczenie liczby kart. Póki co jedynie w niewielkim stopniu spowalnia dynamikę przyrostu ich liczby. Polacy wciąż cenią sobie wygodę plastiku. Przewidujemy, że do 2020 roku w ich rękach będzie 50 milionów fizycznych kart. Prawdopodobnie kilka lat później osiągniemy peak – w kieszeni każdego dorosłego Polaka mogą być statystycznie dwie karty. W tym czasie coraz prężniej rynek podbijać będą aplikacje pozwalające płacić telefonem czy zegarkiem. Chociaż plastikowa karta może zniknąć z portfeli jeszcze za naszego życia, historia nie zatacza koła. Od 25 lat razem piszemy kolejne, fascynujące rozdziały – puentuje Joao Bras Jorge – Prezes Zarządu Banku Millennium.

Iwona Jarzębska