Zmiany w prawie konsumenta

Rękojmia jest instytucją prawa cywilnego, która reguluje odpowiedzialność sprzedawcy względem kupującego za wady fizyczne i prawne sprzedanej rzeczy. Przez wadę fizyczną należy rozumieć wszelkie różnice występujące w rzeczy sprzedanej względem opisu w umowie. Powyższa rozbieżność może polegać na:

1. braku właściwości, które rzecz tego typu powinna posiadać, w stosunku do umowy, np. kubek termiczny, który nie zatrzymuje odpowiednio ciepła,
2. braku właściwości, o których zapewniał sprzedawca, np. przedstawiając próbkę,
3. niemożliwości zastosowania rzeczy do celu, na którym zależało kupującemu i o którym wiedział sprzedawca (odnosi się to do przypadku, gdy sprzedawca nie zgłosi zastrzeżenia w momencie zakupu rzeczy),
4. niekompletnym wydaniu rzeczy przez sprzedawcę, np. wydanie telefonu bez ładowarki, która zgodnie z umową powinna być w zestawie.

Jeżeli kupujący jest konsumentem, przez wadę fizyczną rzeczy należy rozumieć również brak cech rzeczy, o których producent zapewniał w reklamie. Zapis ten skuteczniej chroni konsumenta przed nieścisłymi informacjami, które często przekazywane są w reklamach.

W przepisach kodeksu cywilnego wyróżniono również wadę fizyczną polegającą na nieprawidłowym montażu lub uruchomieniu rzeczy. Kupujący może zgłosić reklamację, gdy powyższego montażu dokonał sprzedawca, osoba trzecia działająca na odpowiedzialność sprzedawcy lub sam kupujący działając zgodnie z zapisami instrukcji.

Natomiast wada prawna ma miejsce wtedy, gdy rzecz sprzedana stanowi własność osoby trzeciej lub też jest obciążona prawem na rzecz tej osoby. Ponadto gdy z okoliczności wynika, iż rozporządzanie lub korzystanie z rzeczy jest w znacznym stopniu ograniczone poprzez decyzję lub orzeczenie wydane przez właściwy organ, np. rzecz została zabezpieczona w postępowaniu karnym jako dowód.

Jakie w przypadku rękojmi są uprawnienia konsumenta? Może on przede wszystkim żądać wymiany rzeczy, usunięcia wad, obniżenia ceny lub może też odstąpić od umowy sprzedaży w przypadku, gdy wada jest istotna. Wyboru uprawnienia dokonuje sam konsument.

W przypadku gdy zdecyduje się on na żądanie naprawy bądź wymiany rzeczy, przepisy kodeksu cywilnego nakładają na sprzedawcę określone obowiązki. Przede wszystkim powinien on spełnić żądanie w rozsądnym czasie oraz w sposób, który nie będzie powodował niedogodności dla konsumenta. Konsument powinien mieć jednak świadomość, iż sprzedawca może zaproponować inne sposób spełnienia roszczenia w przypadku gdy naprawa bądź wymiana rzeczy byłaby niemożliwa lub generowałaby nadmierne koszty.

Natomiast w przypadku gdy konsument decyduje się na żądanie obniżenia ceny, jest on zobowiązany wskazać konkretną kwotę, o którą nastąpić ma obniżenie ceny. Powinien on mieć na uwadze, iż kwota ta musi być relatywna do wartości wady.

Odstąpienie od umowy możliwe jest jedynie gdy wada jest istotna, czyli np. zakupiony przez konsumenta telefon nie odbiera połączeń przychodzących.

W odniesieniu do montażu rzeczy wadliwej, konsument ma prawo żądać, aby sprzedawca dokonał demontażu i wymienił element na wolny od wad. Jednakże gdy koszt demontażu i ponownego montażu przewyższa cenę rzeczy, w tym wypadku to konsument musi ponieść powyższą różnicę. Gdy sprzedawca nie wykona powyższego obowiązku, konsument może dokonać tej czynności na własny koszt i obciążyć nimi sprzedawcę (ale jedynie do wysokości ceny rzeczy sprzedanej).

Zgodnie z przepisami kodeksu cywilnego sprzedawca ponosi odpowiedzialność za wady fizyczne rzeczy sprzedanej przez dwa lata od dnia wydania rzeczy, a w przypadku nieruchomości – przez 5 lat od dnia wydania. W przypadku natomiast używanych rzeczy ruchomych okres ten może być skrócony przez sprzedawcę  do maksymalnie roku.

Konsument powinien być ponadto świadomy, iż jeżeli wada ujawni się w ciągu roku od dnia sprzedaży rzeczy, uznaje się, że istniała ona w momencie jej zakupu. Oznacza to, że konsument nie musi udowadniać istnienia wady, a jedynie ją wskazać.

Jeżeli natomiast sprzedawca zataił wadę rzeczy sprzedanej, konsument może złożyć reklamację tytułem rękojmi w każdym czasie.

Uprawnienia z tytułu rękojmi doznają pewnych ograniczeń, a mianowicie sprzedawca jest zwolniony z odpowiedzialności w sytuacji, gdy konsument wiedział o wadzie rzeczy w momencie zakupu.

Konsument powinien zgłosić swoje żądanie wynikające z rękojmi w ciągu roku od dnia stwierdzenia wady. Jednakże pamiętać należy, iż nie skraca to odpowiedzialności sprzedawcy za wadę rzeczy, która wynosi 2 lata.

Sprzedawca ma 14 dni na ustosunkowanie się do żądania konsumenta o wymianę rzeczy, usunięcie wady albo żądanie obniżenia ceny. Jeżeli nie zachowa on powyższego terminu, uznaje się, iż przyjął on reklamację za uzasadnioną.

Podstawa prawna: Kodeks cywilny z dnia 23 kwietnia 1964 r.

Justyna Łopuszyńska,
Aplikant adwokacki,
Kancelaria  Adwokacka Adw. M. Krzyżowskiej