ZBP – Mariusz Zygierewicz: Dodatkowy podatek nakładany na banki w Europie jako konsekwencja pomocy państwa udzielonej bankom na przezwyciężenie kryzysu finansowego

Niektóre kraje Unii Europejskiej wprowadziły lub wprowadzają obecnie nowy podatek od banków. Tak zrobiły Węgry, Wielka Brytania, pracują nad nim Niemcy i Francuzi. Jako najważniejsze uzasadnienie dla wprowadzenia tego podatku podawano zawsze skalę pomocy publicznej, która musiała być udzielona bankom w latach 2008-2009 w celu utrzymania stabilności sektora finansowego. Przykładowo władze Wielkiej Brytanii przeznaczyły na ten cel 850 md euro. Jeśli zatem teraz rząd brytyjski zdecydował się na nałożenie dodatkowego podatku na banki, który ma przynieść roczne dochody państwu w wysokości ok. 2 mld funtów, to można taką politykę zrozumieć.

Sytuacja przedstawia się odmiennie w przypadku pojawiania się propozycji wprowadzenia takiego podatku w Polsce. Trzeba podkreślić, że banki w Polsce bez większych perturbacji przeszły okres kryzysu finansowego na świecie dzięki dobrej strategii zarządzania realizowanej w bankach i dzięki skutecznemu nadzorowi bankowemu, sektor bankowy przez cały ten czas osiągał zyski. Banki w Polsce nie korzystały z żadnej pomocy finansowej ze środków publicznych w trakcie kryzysu finansowego.

Warto wskazać, że w niektórych środkach masowego przekazu pojawiły się w ostatnim czasie nieprawdziwe informacje, jakoby polski sektor bankowy korzystał z pomocy państwa.

Powoływały się one na dane Komisji Europejskiej w tej sprawie. Źródłem tych informacji było sprawozdanie Komisji Europejskiej w zakresie pomocy państwa w związku z kryzysem dla sektora finansowego z dnia 27 maja 2010 r. Wskazana w tym dokumencie kwota pomocy dla polskich banków wynosi 9,2 mld zł. Niestety, osoby powołujące się na ten dokument, nie zadały sobie trudu prześledzenia całego dokumentu, który jednoznacznie wskazuje, że w przypadku Polski i kilku innych krajów środki finansowe dostępne w ramach programów gwarancji nie zostały wykorzystane (s. 8).

Kwota 9,2 mld zł podana przez KE wynika z zaakceptowanej przez KE pomocy publicznej, która może być udzielona polskim bankom zgodnie z uchwaloną epizodyczną ustawą z dnia 12 lutego 2009 r. o udzielaniu przez Skarb Państwa wsparcia instytucjom finansowym (Dz. U. nr 39, poz. 308 z późn. zm.), która obowiązywała w 2009 r. i okres jej obowiązywania został przedłużony do końca 2010 r. W praktyce ustawa ta pozostała martwa i nigdy żadne środki finansowe nie zostały wydatkowane na pomoc bankom bądź w formie udzielnych gwarancji bądź w formie dokapitalizowania instytucji bankowych w Polsce.