Zarządzanie ryzykiem i skuteczna windykacja: Europejskie Ramy Kwalifikacyjne

Mariola Szymańska-Koszczyc

W wymiarze społecznym i gospodarczym, zarówno na poziomie krajowym jak i unijnym, kwalifikacje pracowników w sposób fundamentalny warunkują długookresowy rozwój i pożądany kształt modelu społecznego. Dlatego tak ważna jest spójność pomiędzy potrzebami rynku pracy i umiejętnościami nauczanymi w procesie edukacji i szkolenia dorosłych. Już dzisiaj w wielu krajach występuje duża rozbieżność w tym zakresie. Pokazują to między innymi zestawienia wskaźników bezrobocia i towarzyszących im wolnych miejsc pracy. Polska niestety należy do grupy krajów z wyraźnymi dysproporcjami w tym obszarze. A przecież przyszłe stanowiska pracy będą inne od tych, jakie znamy dzisiaj. Inne też będą potrzeby w zakresie niezbędnych kompetencji. Jak potwierdzają prowadzone badania (Future Skill Supply in Europe. Medium term forecast up to 2020, European Centre for the Development of Vocational Training, Cedefob 2009, do roku 2020 niewątpliwie wzrośnie popyt na osoby z wyższymi i średnimi kwalifikacjami. Spadnie zapotrzebowanie na pracowników słabo wyszkolonych.

Nowe umiejętności dla nowych miejsc pracy

Kryzys na rynkach finansowych potęguje skalę nadchodzących przemian. W ramach Europejskiego Planu Odbudowy Gospodarczej (The European Economic Recovery Plan) zaproponowanego przez Komisję Europejską w zeszłym roku w odpowiedzi na nasilające się zjawiska kryzysowe, podjęto zakrojoną na szeroką skalę inicjatywę pod hasłem „Nowe umiejętności dla nowych miejsc pracy”. Antycypując i dopasowując potrzeby rynku pracy i potrzeby szkoleniowe (New Skills for New Jobs. Anticipating and Matching Labour Market and Skills Needs, Komunikat Komisji Europejskiej, 16 grudnia 2008 roku). Podniesienie kwalifikacji oraz dopasowanie ich profilu i poziomu do wymagań zmieniającego się rynku pracy uznano za priorytet działań antykryzysowych, które powinny przyczynić się do uratowania celu strategicznego Unii, jakim jest realizacja strategii lizbońskiej Wyznaczono w niej ambitny cel, aby w 2010 r. UE stała się najbardziej na świecie konkurencyjną gospodarką opartą na wiedzy. Weryfikując przyjęte plany w tym zakresie w 2005 roku, Rada Europy podkreśliła znaczenie edukacji i szkoleń jako priorytetowego obszaru wzrostu i konkurencyjności Unii (Rada Europy, 2005). Zrodziło się w tym kontekście nowe pojęcie flexicurity, które oznacza bezpieczeństwo pracy połączone, a wręcz warunkowane umiejętnością adaptowania się do zmian.

Flexicurity jest najlepszym sposobem zapewnienia obywatelom Europy wysokiego bezpieczeństwa zatrudnienia, aby na każdym etapie życia zawodowego mieli oni zarówno możliwość znalezienia dobrej pracy, jak i nadzieję na korzystny rozwój kariery w szybko zmieniającym się środowisku gospodarczym – mówi Vladimír Špidla, komisarz UE ds. zatrudnienia, spraw społecznych i równości szans).

Uczyć się całe życie

Jednym z fundamentalnych założeń działań nastawionych na realizację strategii lizbońskiej w wymiarze budowy nowoczesnych kwalifikacji i zapewnienia elastyczności i bezpieczeństwa zatrudnienia (flexicurity) jest wdrożenie i upowszechnienie filozofii uczenia się przez całe życie (life long learning, LLL). Zadanie to staje się tym ważniejsze, że statystyki Eurostatu pokazują niepokojącą stagnację LLL w Europie w latach 2004-2008, gdzie średnio tylko jedna osoba dorosła na dziesięć uczestniczy w szkoleniach w ciągu roku (tu wykres 3). Jednocześnie zauważa się silne powiązanie pomiędzy wskaźnikiem LLL a wskaźnikami Ogólnej Konkurencyjności i Innowacyjności (Global Competitiveness and Innowation, GCI), Rozwoju Ludzkiego (Human Development Index, HDI) czy liczbą patentów ustanawianych w danym kraju na 100 tys. mieszkańców.

Jak z większością przedsięwzięć o charakterze dobrowolnym, a szczególnie w odniesieniu do tych, które zaistnieć mają w szerokiej skali i w długim terminie, niezbędne są wielorakie rozwiązania, które wytworzą i podtrzymają motywację ludzi i organizacji do trwałego zaangażowania się i uznania za własny nowego stylu funkcjonowania zawodowego i społecznego. Wymaga to zaakceptowania stałej zmiany oraz konieczności ciągłego inwestowania w kompetencje własne i swoich pracowników dla potrzymania indywidualnego know-how ...