Zarządzanie ryzykiem: Ryzyko regulacyjne

Wiesław Żółtkowski

Stanisław Kasiewicz w książce „Teoria i praktyka zarządzania ryzykiem regulacyjnym”1 przedstawia różne aspekty ryzyka regulacyjnego, które jest miarą niepowodzeń regulatorów w realizacji planów i zamierzeń związanych z wprowadzeniem określonej regulacji. A przecież zakłada się zawsze, że regulacje mają tworzyć jakieś dobro. Autor odnosi się do funkcjonowania regulacji w gospodarce, bo tego dotyczą badania, do których się odwołuje. Ale w jego zainteresowaniu są przede wszystkim instytucje finansowe. Każdy autor regulacji i osoby je wdrążające powinni przeczytać tę książkę.

Czy wszystkie regulacje są dobre?

Szokiem dla polskiego czytelnika może być informacja, że w wielu krajach, choć nie w Polsce, prowadzi się badania dotyczące wdrażanych regulacji. Nikogo nie dziwi rozważanie tego, że regulacja może być dobra lub zła, racjonalna lub nieracjonalna, adekwatna lub nieadekwatna, sprawiedliwa lub niesprawiedliwa, skuteczna lub nieskuteczna, efektywna lub nieefektywna. Może też być represyjna lub stymulująca rozwój, elastyczna lub nieelastyczna z perspektywy wprowadzania zmian, statyczna lub dynamiczna, uwzględniająca zmiany sytuacji w czasie. Może być kompleksowa lub cząstkowa, nieuwzględniająca wszystkich aspektów funkcjonowania regulowanych instytucji. W polskich bankach często ocenia się regulacje nadzorcze według podobnych kryteriów. Ale są to myśli prywatne, bo publiczne ich wyrażanie tłumione jest z obawą, że może to zaszkodzić. Dlatego lepiej milczeć i przeczekać.

Dlaczego nie oceniamy regulacji?

Na ten sposób postrzegania regulacji istotny wpływ miał proces wchodzenia kraju do Unii Europejskiej, co wiązało się z wdrożeniem w krótkim czasie i bez dyskusji bardzo wielu zmian prawnych. Inne kraje uczestniczyły w dłuższym czasie w wypracowywaniu tych rozwiązań i nie przeżywały tego szoku prawnego. Stąd widzą one związki treści regulacji z procesami realnymi, które prawo ma uzdrowić.

Krytyczne podejście do regulacji rodzi różne postawy. Podmioty regulowane chętnie angażują się w ich realizację lub nie, czasem starają się też bronić przed niedorzecznością niektórych opracowań regulacyjnych. Poza tym regulacje niejednakowo wpływają na wszystkie podmioty, na interesy różnych grup biznesowych czy społecznych. Przecież zwykle są tworzone w reakcji na zachowania jakichś dominujących podmiotów, co może bardzo naruszyć interesy innych, mniejszościowych aktoró...